Van, depremde yitirdiği canlara rağmen deprem gerçekliğini halen de idrak edebilmiş değil. 1976 yılında Çaldıran’da meydana gelen depreme ait video, bize deprem gerçekliğini tekrardan hatırlattığı gibi, depremin hafife alınmaması gerektiğini de bir kez daha göstermektedir.
2011 yılında iki büyük deprem yaşayan Van’da deprem gerçekliği halen de idrak edilebilmiş değil. O zamandan bu yana onbinlerce deprem veya artıcı meydana gelmesine rağmen, peş peşe yaşanan depremde zaten hasarlı olan yapıları daha da yordu. Dolayısıyla yapılarımızın hasar durumunun tespitine yönelik bu güne kadar herhangi bir çalışma yürütülmediği gibi, yıkılması gereken yapılar da yıktırılmış değil.
Bir de deprem sürecinde çok sayıda yapıya ağır hasar raporu verilmesine rağmen, araya adam sokmalar, rapor değiştirmeler vs. ile yıktırılması gereken ağır hasarlı kimi yapıların raporu az hasarlıya dönüştürüldü.
Tün bunlara yönelik sağlıklı ve bilimsel eksende bir çalışmanın yapılması, Van’daki tüm binaların gözden geçirilmesi ve hasar durumunun tespit edilmesi gerekiyor, ama ne yazık ki bununla ilgilenen yok.
2011 yılındaki depremin zihnimizde yarattığı tahribat halen canlılığını korurken, 1976 yılında o dönem Muradiye’ye bağlı olan Çaldıran’da meydana gelen büyük depremin yarattığı hasara ilişkin video, depremin kesinlikle hafife alınmaması gereken bir doğa olayı olduğunu gözler önüne seriyor.
Ortalama her 33 yılda bir Van’da deprem olmaktadır. Yani Van veya Van’a yakın şehirler için yeni bir deprem çok da sürpriz olmayacak. Bunun için ilde bulunan tüm ilgili kurumların bu yönlü çalışmalarını başlatmaları ve depreme yönelik ciddi bir hazırlık yapmaları acil bir görev olarak duruyor.
Başka bir gerçeklik ise, yaşadığımız onca acı tecrübeye rağmen en basitinden halen de acil toplanma alanlarımız yok. Bir ara parklar acil toplanma alanı olarak belirlenmişti, ama sanırım bu da yanlış anlaşılmış! Acil toplanma alanından kast edilen, alt yapısı, herhangi bir barınma imkanı olmayan, acil olarak insanların ihtiyaçlarının en azından bir kısmını karşılayacak şeylerin olmadığı düzlük alanlar kast edilmiyor! Böyle olsa, genişçe bir tarlaya gidilir ve orada beklenirdi!
Ayrıca olası durumlarda acil kurtarma ekip ve ekipmanlarımızın durumu konusu da çok şey bilinmiyor. Son Maraş merkezli depremde yaşananlar büyük derslerle doludur! Biranda 11 ilde meydana gelen afette her kesin eli kolu bağlandı ve bunun sonucunda insanlar çok uzun süre enkaz altında kalmak durumunda kaldılar, bazıları bir daha canlı çıkamadı!
Tüm bunların da iyi planlanması ve gereğinin yapılması gerekiyor. Haliyle bu kapsamda her kesin yapması gereken, yapabileceği şeyler mutlaka vardır! Sonrasında, tıpkı şuan yaptığımız gibi, geçmişe ait acı dolu videoları izlemek hiçbir işe yaramayacaktır. Bu anlamda zamanında harekete geçmek büyük bir öneme sahiptir…
Çaldıran depremine ilişkin kısa bir bilgi…
24 Kasım 1976 tarihinde yerel saatle 12:22’de merkez üssü Van’ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Yaşanan depremde resmi rakamlara göre Çaldıran ve diğer çevre yerleşim yerlerinde 3840 kişi yaşamını yitirdi. 9 bin 232 ev hasar gördü. 2 bin kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80’i yıkıldı.
Deprem sadece Çaldıran’da can almadı, Erciş ve Özalp’ta da ciddi can kaybı ve maddi hasarın oluşmasına neden oldu.
Fakat en büyük kayıp Çaldıran’da meydana geldi. Depremde 3 bin 304 kişilik nüfusa sahip Çaldıran’da evlerin %95’i yıkıldı ve 615 kişi yaşamını yitirdi. Ağrı iline bağlı Diyadin ve Taşlıçay ilçeleri etkilendi ama ciddi hasar oluşmadı. Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu. Yağmur ve kar yağışları nedeniyle kurtarma ve yardım çalışmaları gecikti. Bunun sonucunda da mağduriyete mağduriyet eklendi.
Serhat News
