Türkiye’de uzun yıllardır yurttaşlar kendilerinin haberi olmadan başta iktidar partisi olmak üzere çeşitli partilere üye yapılıyordu. Bu durum 2023 yılında yapılacak olan genel seçimlerine kısa bir süre kala da devam ediyor. Bazı yurttaşlar yeniden kendilerinin haberi olmadan siyasi partilere üye yapılıyor.
Geçmiş yıllara nazaran siyasi parti üyelikleri şimdi daha kolay yapılabiliyor. Eskiden parti il ve ilçe teşkilatları ya da Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) bizzat başvuru yapılması hâlinde yapılan siyasi parti üyelikleri, bugün diğer birçok işlem gibi e-Devlet üzerinden yapılıyor.
Kimse nasıl üye yapıldığını bilmiyor!
Son dönemlerde birçok yurttaş yine e-Devlet yoluyla siyasi partilere üye yapılırken, aynı kanaldan üyelik sorgulamaları ve iptalleri de yapılabiliyor. Uzun yıllardır Türkiye’de habersiz yapılan üyeliklerin 2020 yılında artmasıyla gündem oldu. Bu durumun gündem olmasının ardından birçok yurttaş e-Devlet kanalıyla yaptığı sorgulamada siyasi partilere üye yapıldığını öğrendi. Yurttaşların bilgileri dışında siyasi parti üyeliklerinin nasıl yapıldığı ise bilinmiyor.
‘Evrakta sahtecilik suçu işleniyor’
Avukat Sedat Düşünmez, bir kişinin siyasi parti üyeliğinin olabilmesi için kişinin kendisinin kaydını yapması gerektiğini söylüyor. Düşünmez, kişinin bilgisi olmadan başka biri tarafından herhangi bir siyasi partiye üye yapılmasının evrakta sahtecilik olduğunu vurguluyor. Düşünmez, söz konusu durumla son zamanlarda çok sık karşılaştıklarını aktarıyor. Ve bunun bir suç olduğunun altını çiziyor. Düşünmez, “Sonuçta resmi evrakta sahtecilik yapılıyor, ama şu ana kadar bu işlemin adli mercilere intikal etmediğini görmekteyiz” diye kaydediyor.
İnsanların kimi zaman sosyal yardım başvurularında ya da başka bir kurum veya mercie başvuru sırasında bilgilerinin sisteme işlendiğini söyleyen Düşünmez, “Bu bilgilerin bir şekilde siyasi parti üyeliği için kullanıldığını görmekteyiz” diyor.
‘Üyeliklerin kim tarafından yapıldığı ortada’
Düşünmez, üyeliklerin kimler tarafından yapıldığının açık bir şekilde ortada olduğunu belirtiyor. “Yapılan incelemede, kişinin kendi bilgisi olmadan o partiye kaydı varsa demek ki o parti ile ilgili olarak ilgili yetkililer bu durumdan haberdar ve bu işlemi yapmışlardır” diye kaydediyor. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), yapacağı detaylı bir inceleme sonucunda; kaydın nasıl yapıldığı ve nerede yapıldığının çok net bir şekilde ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Bu durumun genelde görmezden gelindiğini ve bu suçun unsurlarının bu şekilde oluştuğunu da ekliyor.
‘Siyasi ve politik çıkarlardan dolayı incelemeye tabi tutulmuyor’
Kişinin özel bilgilerinin başkaları tarafından kullanıldığını aktaran Düşünmez, “Tabii söz konusu kayıtların olmasına sebep olan şey siyasi ve politik çıkarlardan kaynaklıdır. Bu nedenle bu da pek incelemeye tabi tutulmuyor ya da göz ardı ediliyor” diye ifade ediyor. Düşünmez, “Tabii ki insanlardan beklentimiz şu, kişi eğer kendisinin haberi olmadan bir partiye üye yapılmışsa gidip adli mercilere suç duyurusunda bulunabilir” diye de uyarıyor. Suç duyurusunun nasıl yapılması gerektiğini de şu şekilde anlatıyor: “Benim bilgim olmadan şu siyasi partiye üye yapıldım. Beni bu şekilde kaydedip bilgilerimi kullanan kişi veya kişilerden şikâyetçiyim ve davacıyım, diyebilir.”
Düşünmez, davacı ve şikâyetçi olma konusunda özellikle belirtilmesi gereken hususların olduğunun da altını çiziyor. Kişinin suç duyurusunda belirtmesi gerekenleri şöyle anlatıyor: “Kişi, bilgim dışında yapılan kayıt, A partisi veya B partisinin yetkililerinin bilgisi dışında değildir. Bu sebeple bu parti ve parti yöneticilerinden de şikâyetçiyim.”
‘Suç duyurusu caydırıcı olabilir’
Kişinin suç duyurusu ardından süreci mutlaka takip etmesi gerektiğini vurgulayan Düşünmez, “Şayet çok fazla başvuru olursa bu bir şekilde adli mercileri zorlayacaktır. Bu işi yapanların yani siyasi partilere kayıt yapan, siyasi parti çıkarları doğrultusunda hareket eden kişilerde caydırıcı bir etki yaratacaktır. Çünkü çoğu zaman bunların, toplu kayıtlar adı altında alınıp yapıldığı görülmektedir” diyor.
Düşünmez, sadece evrakta sahtecilik suçunun değil aynı zamanda özel hayatın gizliliğinin de ihlal edildiğini aktarıyor. “Çünkü kişinin siyasi tercihi, kişinin özel hayatının mahremiyetidir. Böyle de değerlendirebiliriz. Tabii Türkiye şartlarında bu durum çok sıradan bir şeymiş gibi görünüyor maalesef” diye ekliyor.
‘Tesadüfen BBP üyesi olduğumu öğrendim’
Abdullah Kurt 31 yaşında ve İstanbul Pendik’te yaşıyor. Van’dan İstanbul’a uzun yıllar önce taşınan Kurt, bir işlem yapmak için e-Devlet sistemine giriyor. Siyasi parti üyeliklerinin gündemde olmasından kaynaklı merak edip üyelik sorgulaması yapıyor. Sorgulama sonucunda Büyük Birlik Partisi (BBP) Pendik üyesi olduğunu görüyor.
Eşinin de siyasi parti üyeliğini sorgulayan Kurt, aynı şekilde eşinin de Pendik BBP üyesi olduğunu görüyor. Kurt, “Kuzenim, ben bu işlemleri yaparken yanımdaydı. O da hemen e-Devlet sistemine girip üyelik sorgulaması yaptı. Sorgulama sonucunda hem kendisinin hem de aile üyelerinin Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) üyesi olduğunu gördü” diyor.
Kurt, kendilerinin bilgisi dışında yapılan siyasi parti üyeliklerini yargıya taşıyarak suç duyurusunda bulunacaklarını söyledi.
