VASKİ tarafından yapılan Biyolojik Arıtma Tesisi Van Gölü’ne kirli ve köpüklü su akıtıyor. Yayılan kötü kokudan mahalle sakinleri şikâyetçi olurken, ÇEV-DER başkanı Ali Kalçık ise tesisin kokma sebebinin tesisin çalışmadığından kaynaklandığını belirtiyor.
Van’ın Tuşba İlçesine bağlı İskele mahallesinde, 2018’de Van Büyükşehir Belediyesi Su Ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ) tarafından yapılan, Van Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisinden göle akan kirli ve kötü kokusundan kaynaklı mahalle sakinleri şikâyetçi. Mahalleli evlerinin pencerelerini dahi açamadıklarını söylüyor.
Konuya dair Van Tarihi Eserleri Koruma Araştırma ve Geliştirme Derneği (ÇEV-DER) Başkanı Ali Kalçık arıtma tesisinin koku sebebini ve ne yapılması gerektiği üzerine önerilerde bulunurken belediyeyi birinci dereceden sorumlu olarak görüyor: “Belediye tarafından göl kenarlarında dip temizliği yaptı ve o çamuru kıyıya bırakması da kokuya sebep oluyor. Kanun uygulayıcılar ve karar vericiler en çok etrafı kirletenlerdir.”
‘Çocuklarımızın sağlığı da tehlikede’
Arıtma tesisinin yakınında oturan Zozan Muhammed, arıtma tesisi kokusundan kaynaklı, evlerinin ve bağ bahçelerinin boşa gittiğini söylüyor. Akşam vakitleri ve özellikle hafta sonları kötü kokuya maruz kaldıklarını aktarıyor: “Bir an önce bu soruna bir çözüm bulmalarını talep ediyoruz. Ben tek değil tüm mahalle bu kokundan rahatsız. Evlerimizin camlarını dahi açamıyoruz. Çocuklarımızın sağlığı da tehlikede. Yaz geldi ancak dışarıda oturamıyoruz.”
‘Kokudan dolayı evimden çıkmaktan nefret ediyorum’
Helin Emirbilek, kendi evlerinden dışarı çıkmaktan nefret ettiğini söylüyor. Emirbilek ailesinin evlerine Van Gölü sahili çok yakın ancak kokudan sahile dahi çıkmak istemiyorlar. Kokunun günlük yaşamlarını kötü etkiliyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: “Cumhurbaşkanımız sürekli kendisini yükseklerde tutuyor. Biraz da bizi görsün. Mecbur değiliz bu kokuyu çekmeye başkaları da mecbur değil. Arıtma tesisini mahallelerde değil başka bir yerde
kursunlar” diyor.
Mahalle sakinlerinden Mirza Muhammed, ise “Kokudan evlerimizde oturamıyoruz. Yaz Kış aynı koku. Bizi resmen kandırdılar. Arıtılan su denize bırakılacak koku falan olmayacak tabi oda yalan çıktı.” İfadelerine kullanıyor.
‘Biyolojik Arıtma Tesisinin açılışını Emine Erdoğan yaptı’
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan ÇEV-DER başkanı Ali Kalçık de 1970’lerde arıtma tesisinin faaliyete geçtiğini ve faaliyete geçtikten sonra ileri biyolojik arıtma olmadığını çökertme sistemiyle yapılan bir uygulama olduğunun bilgisini veriyor: “Bu çökertme sistemi yüzde 30 kapasiteli çalıştırıldığında bazen enerji giderlerinden dolayı ve ekonomik maliyetlerden dolayı yüzde 30 ile çalıştırılıyordu. 1970’den günümüze Van Gölü’nde hiçbir arıtma yapılmadan kanalizasyon deşarj ediliyordu. 1 Haziran 2021’de AKP Başkanı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan beraberinde gelen Çevre Bakanlığı Van’a gelerek Biyolojik Arıtma Tesisinin açılışını yaptı.”
‘Van Gölü Eylem Planı ne oldu?’
Arıtma tesisinin yapıldığı tarihten bu yana yapılan gözlemlerle, İleri Biyolojik Arıtmanın çalışmadığı ve kötü kokunun devam ettiğini söyleyen Kalçık, göle akıtılan su renginin gözle görülür koyu halde olduğunu belirterek sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Biyolojik Arıtma sistemi deniz kenarında değil de, Erek Dağı eteklerinde kullanılabilir Arıtma Tesisi kurulması gerekiyordu. Çünkü saniyede bin 800 litre su basıncı yapılıyor. Ve bu arıtılmadığı zaman çok ciddi bir felaket oluşuyor. Arıtma tesisinin arıtılmama durumu kabul edilecek değil. ‘Van Gölü Koruma Eylem Planı’ adı altında Van’da toplantılar çalıştalar yapılıyor. Buna öncülük edenlerde Emine Erdoğan ve Başdanışman AKP Van milletvekili Gülşen Orhan’dır. Peki, sorun ne? Neden bu eylem uygulama planına geçilmiyor?”
‘Kanun uygulayıcı ve karar vericiler en çok etrafı kirletendir’
Van Gölü’nün kapalı bir havza olduğunu ve 19 derenin göle akıtılarak deşarj edildiğini söyleyen Kalçık, “Van’da yaklaşık 1 milyon 200 bin nüfus yaşıyor. Bu nüfusun dolaylı dolaysız şekilde evsel atıklar kanalizasyon ve kanalizasyondan denize akıtılıyor. Böyle bir vahşet uygulanıyor. Yapılan teknik araştırmalara göre günde 56 bin 400 metre küp kanalizasyon atığı denizde deşarj ediliyor. Belediye tarafından göl kenarlarında dip temizliği yaptı ve o çamuru kıyıya bırakması da kokuya sebep oluyor. Kanun uygulayıcılar ve karar vericiler en çok etrafı kirletenlerdir” diyor.
(ro)
