HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık, Türkiye’de ayrımcılığa maruz bırakılarak hak ihlallerine maruz kalan engellilerin durumunu Meclis gündemine taşıdı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na engellilere yönelik ayrımcılık nedeniyle yaşanan hak ihlallerini sordu. BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşmenin imzalanmasının 12’nci yılının geride bırakıldığını aktaran Orhan, Türkiye’de engellilere yönelik sözleşmenin genel ilkelerinin gereği olan; fırsat eşitliği engelliler için sağlanamadığını, engellilere yönelik sistematik ayrımcılık önlenemediğini ve engellilerin tüm yaşam alanlarına etkin katılımı için gerekli koşulların oluşturulamadığını belirtti.
‘Engelliler arasında kadın-erkek eşitliği sağlanamadı’
Yine engelliler arasında da kadın-erkek eşitliği tam olarak sağlanmadığını ifade eden Orhan, engelli çocukların da her açıdan tüm risklere karşı korunması için gerekli mekanizmaların kurulamadığını ve insanlık onuru ile bireysel özerklik ilkesinin gereğinin yerine getirilemediğini kaydetti. Orhan, “Türkiye’de engellilerin sayılarına ilişkin birçok başlıkta veri ya hiç yoktur ya da güncel veri yoktur. Engellilere ilişkin ‘insan hakları yaklaşımının’ yerleşik olmaması, bütüncül bir bakış açısı ve politika ile meselenin ele alınmaması; geleneksel olumsuz yaklaşımları, salt tıbbi yaklaşımları egemen kılmaktadır. Engellilerin hakları insan hakları mücadelesinin bir bileşeni olarak görülmeli ve engellilere yönelik kamusal hizmetler sosyal devlet olmanın gereği olarak derhal yerine getirilmelidir” dedi.
Orhan, BM Engelli Hakları Sözleşmesi 24’üncü maddesinde engellilerin “Çalışma ve İstihdam hakkı” bir devlet yükümlülüğü olarak kabul edildiğini anınsattı. Orhan, “Hizmet içi eğitimlerde engellilere yönelik temel haklar, kişisel gelişim, kariyer ve yükselme vb. konularda eğitim imkânı sağlanmalıdır. Kamu kurum ve kuruluşlarında kullanıma uygun wc, lavabo, vb. ihtiyacı acilen sağlanmalıdır” diye vurguladı.
Orhan, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’a cevaplaması üzere şu soruları yöneltti:
“* Türkiye’de kamu alanında istihdam edilen “toplam kamu personeli” sayısının cinsiyet, yaş, eğitim, iş kolu ve hizmet sınıflarına göre dağılım sayıları nedir? Türkiye’de kamu alanında istihdam edilen “toplam engelli kamu personeli” sayısının cinsiyet, yaş, eğitim, iş kolu ve hizmet sınıflarına göre dağılım sayıları nedir?
* 2023 yılında kamuda işe alınması planlanan engelli kamu emekçisi sayısı kaçtır? Atama bekleyen sayısı kaçtır?
* Engelli kamu emekçilerinin çoğunlukla “yardımcı hizmetler sınıfında” istihdam edilmelerinin gerekçeleri nelerdir? Bu hizmet sınıfında istihdam edilmemin özlük bakımından neden olunan dezavantajlara ilişkin bakanlığınızın yaptığı bir çalışma mevcut mudur?
* Engelli kamu emekçilerinin çoğunlukla yardımcı hizmetler sınıfında istihdam edilmelerinin, kariyer ve yükselme sınavlarına hazırlık ve girişlerde engel teşkil ettiğine ilişkin bakanlığınızın yaptığı bir inceleme mevcut mudur?
* Engelli kamu emekçilerinin kamu idarelerinde karar alma ve yönetim süreçlerine daha çok dahil edilmesi amacıyla hangi tedbirleri alacaksınız?
* Tüm kamu binalarının hem engelli kamu emekçilerinin hem de tüm engelli yurttaşların erişimi ve uygun hale getirilmesi amacıyla dönüştürülmesi için bakanlığınızın bir planlaması mevcut mudur?
* Türkiye’de giriş ve çıkışlarında uygun rampa ve geçit olmayan kamu işyeri sayısı kaçtır? Bu kamu işyerlerine mevzuata uygun rampa ve geçitler ne zaman tamamlanacaktır?
* Türkiye’de engelli kamu emekçileri ve engelli yurttaşların temel haklarının tanınması ve uygulanması amacıyla hizmet içi eğitimi verilen toplam kamu personeli sayısı kaçtır?
* Türkiye’de engelli kamu emekçilerinin ayrımcılık, mobbing ve her türlü ötekileştirmeye karşı korunması amacıyla hangi tedbirler alınmaktadır?
* Türkiye’de engelli kamu emekçilerinin işyerlerine erişimi amacıyla erişilebilir ulaşım servisi uygulaması hangi işyerlerinde başlatılmıştır?”
Serhat News
