Bir fosil yakıt olan doğalgazın çeşitli nedenlerle konutlarda kullanımı tercih edilen bir durumdur. Kullanım kolaylığı, temizlik ve daha ekonomik olması nedeniyle kömür ve diğer yakıtlara tercih edilen doğalgaza erişim, temel barınma hakları kapsamında herkesin hakkıdır. Dünya tarihinde bin yıldan, konutlarda yüzyıldan, Türkiye’nin birçok ilinde 30-40 yıldan fazladır kullanılan doğalgaz, bölgenin birçok iline ve yerleşim yerine henüz gelebilmiş değildir.
Geçen gün Gevaş’ın bir kırsal mahallesine yaptığımız ziyarette denk geldiğimiz manzara bu konudaki vahameti bir kere daha gözler önüne seriyordu. Halkın tümüne sunulmayan altyapı, üstyapı ve diğer belediyecilik hizmetlerini bir tür rüşvetle örtmek isteyen AKP iktidarı “pansuman tedbirlerine” başlamış durumdadır. Kendisi başlı başına bir ekolojik felaket olan “yardım kömürü tırlarının” köylere çekildiği ve bazı muhtarlar üzerinden bu kömürlerin dağıtıldığı bir tablo ortadaydı. İhalelerinin nasıl yapıldığı, araya kaç taşeron satıcının girdiği, bu durumun kamu bütçesine ne kadar yük olduğu bilinmeyen “bedava kömür sorunu” bir ekolojik felakettir. Birçok yerde bu kömürlere taş eklenerek 2. ve 3. kişiler eliyle yeniden satıldığı her yıl kamuoyuna yansımaktadır.
Aradan geçen 5 yıla rağmen doğalgaz sorunu çözülmemiştir
Gevaş’ta da “belli” köylerin üzerinden tırlarca bedava ve kalitesiz kömürün dağıtıldığı bu ilçede, mevcut AKP belediye başkanının bir vaadi de “ilçeye doğalgaz getirmek” olmuştu. “Bu ne perhiz ne lahana turşusu, hani doğalgaz bu ne kömür dağıtımı” demek geliyor insanın içinden. Gevaş’ın ne köylerine ne de merkezine tam teşekküllü bir doğalgaz altyapısı aradan geçen 5 yıla rağmen kurulamamıştır. Tabi ki bu yerine tam olarak gelmeyen tek vaat değil. Dürüst ve halka hesap veren bir siyaset önceki seçimde “yapacağız dediği listeye şimdi şeffaf bir şekilde bakmalıdır.” Muhtemelen o uzun listeyi kendileri bile unutmuştur. Çünkü AKP’li Gevaş belediyesinin ne yapıp ne yapamadığına dair kamuoyuna açıkladığı tek bir rapor yoktur. Yerine getirilmemiş vaatler listesini bir kenara bırakıp temel barınma ve doğalgaz sorununa dönelim!
Gevaş’ın bazı ana caddelerinde “seçilmiş hanelere” getirilen numunelik doğalgazın, yaklaşan kış şartlarında halkın çoğuna ulaşmayacağı görülmektedir. Yaklaşık iki yıldır “Doğal Gaz getiriyoruz” diye yolları köstebekhane yapan, herhangi bir profesyonellikle bu işi yapmayan belediyenin, birçok haneye doğalgaz vermeden yolu asfaltlaması, doğalgazın gelmeyeceğinin bir işaretidir. Doğalgaz verilecekse bu yollar yeniden kazılacak ve başka bir kamu zararına yol açılacaktır. Bu süreçlerde kaç taşeronun ve ihaleci firmanın değiştiği, bunun için kamu bütçesinden ne kadar vurgun yapıldığı bağımsız müfettişlerce denetlenmelidir.
Doğalgaz zulmü
Bir garabet olarak şu an Gevaş’ta yüzlerce hanede kombi ve buna bağlı kalorifer altyapısı yurttaşlar tarafından inşa edilmiş durumdadır. Ancak doğalgaz getireceğini vaat eden belediye bu sözünde durmadığı için kombi takılı evler bu yıl da soba yakmak, kombi ve kalorifer masrafının yanı sıra kömür-odun satın almak zorunda kalmıştır. Özellikle yaşlı ve engellilerin yaşadığı hanelere bu yılda doğalgazın gelmemiş olması bir zulümdür.
Kömüre göre ekolojik ve ekonomik açıdan daha kullanışlı olan doğalgazın Van ve ilçelerinde yaygınlaşması elbette olumlu bir gelişme olacaktır. Ancak hem AKP’li belediyelerin bu uygulamayı bir siyasi rant ve ayrımcılık aracı yapması hem de kamusal olması gereken bu altyapı hizmetinin bir özel-yandaş şirket olan AKSA eliyle yürütülmesinin çok ciddi sorunlara yol açtığı bilinmelidir. Yukarıda Gevaş için verdiğimiz örnek birçok ilçede de geçerli bir durumdur. Kırsalda yaşayan haneler tezek ve kömüre mahkum bırakılırken merkezlerde de altyapı yetersizliği kömür kullanımını zorunlu kılmaktadır. Bu durum da kış aylarında çok ciddi hava kirliliğine de yol açmaktadır.
AKSA eliyle yürütülen alt yapı çalışmalarında hukuk dışı uygulama
Özel ve yandaş bir şirket olan AKSA doğalgaz şirketi eliyle yürütülen doğalgaz altyapı çalışmalarında keyfilik, denetimsizlik ve hukuk dışı durumlar yaygındır. Van’da 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği alenen ihlal ediliyor. Normal koşullarda uygulanması gereken bu yasa ve mevzuat ile düzenlenen hizmet standartları ve süreleri ihlal edilmekte ve yetkili AKP’li bakanlık da buna sessiz kalmaktadır. Yurttaşlardan yasal dayanağı olmayan ödenekler alınmakta, hizmet sunumunda mahalleler ve ilçeler arasında/içinde çeşitli saiklerle ayrımcılık yapılmaktadır. Bunu denetlemesi gereken AKP iktidarı ise tam tersine bu ayrımcılığı derinleştirmektedir.
AKP güdümündeki bu özel şirket eliyle yürütülen hizmet ve altyapı çalışmalarının iktidar belediyelerinin belirlediği mahalle ve hanelere yöneltildiği, birçok ilçede aynı sokakta olan bazı hanelerin başvuruları olmasına rağmen hizmet sunulmadığı basit bir gözlemle görülebilir.
Öte yandan doğalgaz abonelik işlemleri için yeterli banko hizmetleri sunulmadığı için 8-10 dakika süren bir işlem için yurttaşların sabah saat 5-6 civarı kuyruğa girdiği, sabah 8’den sonra gelen kişilerin sıra bulamadığı, günlerce ve hatta aylarca abonelik işlemleri için git-gel durumlarının yaşandığı da AKSA önündeki kuyruklarda her gün görülüyor. Bu nedenle abonelik işlemlerinin torpille ve hatta rüşvetle yapıldığı dahi iddia ediliyor.
Çok sınırlı sayıda personel ile Van gibi nüfusu bir milyonun üzerindeki bir kente hizmet sunduğunu iddia eden firma ve AKP yetkililerinin benzer ölçeklerdeki illerdeki personel ve ayırılan kaynağı kamuoyuna açıklaması gerekir. Şirket çalışanlarının mevcut talep karşısında yetersiz kaldığı ve baskı altında çalışmak zorunda kaldığı bu durum, onları halkla karşı karşıya getirmektedir.
Sonuç olarak petrol ve doğalgaz boru hatlarına en yakın olan ve sert kış koşulları bulunan bu bölgenin gecikmeksizin bu altyapıya ulaştırılması gereklidir. Bugüne kadar yapılmamış olması bir ayrımcılık örneği olarak ortada dururken, yapım aşamasında da halk arasında siyasi ayrımcılık yapılmaması, tüm hanelere ve yurttaşlara hakları olan barınma koşullarının eşit sağlanması gerekir. Bu durumda bedava kirli kömür dağıtımına da son verileceğinden çevresel açıdan da olumlu bir sonuç alınmış olacaktır.
Serhat News
4
