AYM, Van Valiliği’nin “eylem ve etkinlik yasağı” döneminde bildiri dağıtan HDP’lilerin kamu düzenini bozduğu gerekçesi ile verdiği para cezasını “ihlal” olarak gördü.
Van Valiliği, 7 Şubat 2020’de 15 günlük eylem ve etkinlik yasağı ilan etti. Bu sırada Çaldıran ilçesinde 18 Şubat’ta, Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) 4’üncü Olağan Kongresi’ne ilişkin davet bildirisi dağıtan, Seyithan Acar ve 9 kişiye polis engel olmak istedi. Ancak ısrarla bildiri dağıtan HDP’liler, daha sonra polisin engellemesine rağmen sorunsuz bir şekilde bildiri dağıttı. Ancak Çaldıran Emniyet Müdürlüğü, Kabahatler Kanunu’nun 32’nci maddesini ve valiliğin yasak gerekçesi öne sürerek, kişi başı 392 TL para cezası kesti. Bunun üzerine Acar ve 9 kişi, Çaldıran Sulh Ceza Hakimliğine itirazda bulundu. Hakimlik, Acar ve 9 kişinin polisin tuttuğu tutanağın aksini ispat etmediğine kanaat getirerek, verilen para cezasını usul ve yasa yönünden hukuka uygun buldu.
Acar ve 9 kişi, “Toplantı, gösteri ve yürüyüş yapma” haklarının ihlal edildiği belirterek, 1 ve 2 Ekim 2020’de Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu.
‘Bildiri dağıtımı kamu düzenini bozmadı’
Başvuruyu 4 Temmuz 2022’de karara bağlayan AYM, valiliğin verdiği karara işaret etti. Valiliğin kamu düzenini sağlamayı ileri sürerek verdiği karara dikkat çeken AYM, söz konusu bildiri dağıtımının valiliğin iddia ettiği şekilde kamu düzenini bozmadığını kaydetti. HDP’lilerin bildiri dağıtımını sorunsuz yaptığını ve yine sorunsuz bir şekilde Çaldıran ilçe binasına gittiğini kararında belirten AYM, kesilen para cezalarına yönelik somut ve yeterli bir gerekçenin ise ortaya konulmadığını kaydetti. AYM, ayrıca bildiri dağıtımı ardından para cezasının kesildiğine işaret etti.
Anayasa’nın 34’üncü maddesine dikkat çeken AYM, meşru amaçları gerçekleştirmek için gerekli görülen önlemler ile başvurucuların aynı madde kapsamındaki hakları arasında adil bir dengenin sağlanamadığını dile getirdi. Başvurucuların eylemlerinin kamu düzenini bozduğunun veya bozma tehlikesi ortaya çıkardığının ve dolayısıyla başvuruculara verilen idari para cezasının zorlayıcı bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiğinin ilgili ve yeterli gerekçelerle ortaya konulduğunun söylenemeyeceğini belirten AYM, “Bu nedenle başvuruculara verilen idari para cezasının demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır,” diye kaydetti.
Yeniden Yargılama Yapılmasına Karar Verildi
Başvurucuların haklarının ihlal edildiğine vurgu yapan AYM, idare ve yerel mahkemenin bu ihlali gideremediğini dile getirdi. AYM, “Bu durumda toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır,” diye belirtti. AYM, yeniden yargılamanın verdiği kararın paralelinde verilmesi gerektiğini belirtti. AYM, ayrıca başvuruculara adli yardım talebinin verilmesine de hükmetti.
Kaynak: MA
(yk)
