Ekonomik krizin derinleşmesi eşya fiyatlarını da katlarken, yurttaşlar ise çareyi spotçularda arıyor. Spotçular özellikle maddi durumu kötü olan ve memurların kendilerini tercih ettiğini kaydederken, sıfır mobilya ve beyaz eşya satıcısı olan Dilaver Aydemir de, bu yıl düğün sezonlarında dahi kar edemediklerini ifade etti.
Mobilya, buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın gibi ev eşyalarının fiyatları son dönemde önemli ölçüde arttı. Gelen zamlarla evine eşya almakta zorlanan yurttaşlar, çareyi spotçulara gitmekte buluyor. Van’ın Çarşı merkezinde ‘Spotçular Sokağı’ olarak bilinen sokak esnaflarına, Serhat News ortaya çıkan tabloyu sordu. Spotçu Kemal Kalaş ve Bayram Siyahtaş, insanların fiyat artışından dolayı, mağazalar ve alışveriş merkezleri yerine spotçulara yöneldiğini, hatta yeni evli çiftlerin bile kendilerine yöneldiğini söyledi.
‘Artık insanlar ikinci elde almıyor, tamir ediyor’
Spotçu olarak esnaflık yapan Kemal Kalaş, daha önce işlerinin iyi olduğunu ancak ekonomik krizle birlikte artık insanların en temel ihtiyacı olan yiyeceğe dahi erişmekte zorlandığının altını çizdi. Kalaş, “İnsanlar artık yeni eşya almak yerine tamire yöneliyor. Örneğin önceden buzdolapları bozulduğunda gelip yenisini alıyorlardı ancak masrafına yetişemediği için şimdi sadece tamire geliyorlar. Buda bizim işlerimizin azalmasına neden oluyor” dedi.
‘İnsanlar yenisini alamadığı için bize yöneliyor’
Beyaz eşya mağazalarında sıfır buzdolabının en ucuz fiyatının 13-15 bin TL’den başladığını söyleyen Kalaş, “Benim dükkanımda bulunan çift kapaklı buzdolabı mağaza fiyatı 55 bin lira. Ancak biz 12-13 bine veriyoruz. İnsanlar yenisini alamadığı için mecbur ikinci el ürün alıyor. Sıfır yatak odaları 40 bin TL yeni evlenen çiftlerde spotçlardan gelip alışveriş yapıyor. Bir ev kurabilmek için şu anki fiyatlardan sıfırı 400-500 bin TL’yi gözden çıkarması gerekiyor. Van’a taşınan öğrenci ve memurlar bu sokağı biliyor. Bu nedenle direkt buraya gelip alışverişini yapıyor” diye belirtti.
‘İkinci el eşya da bulamıyoruz’
Yaklaşık 7 yıldır Spotçular Sokağı’nda çalışan Bayram Siyahtaş’ta, maddi durumu kötü olan yurttaşların buradan alışveriş yaptığını vurguladı. Artık ikinci el eşya da bulamadıklarını dile getiren Siyahtaş nedenini şu şekilde açıkladı: “Eskiden Ankara, İstanbul kentlerinden eşya almaya gidiyorduk ancak şimdi nakliye parası Van’a gelmek için 45 bin lira istiyorlar. Ben zaten o maliyeti elde edemiyorum. Genelde yeni atanan öğretmenler buradan eşya alıyor. Yani ürünleri maddi durumu iyi olanlarda alıp durumu kötü olanlara satıyoruz.”
‘Fiyatlar yerinde durmuyor’
Mobilya sektöründe 26 yıldır çalışan Dilaver Aydemir’de, özellikle son 5 yılda kar marjlarının çok düştüğünü belirtti. Aydemir sektörde işlerin durgunluğunu şu sözlerle açıkladı: “Rakip firmalar çoğaldı. Eskiden çok rahat bir ürünü satabiliyor ve karımızı alabiliyorduk ama eleman aylıklar yüksek sigorta yüksek bundan dolayı bunlar fiyatlara yansıyor. Fiyatlara yansıdığı için de satışımız olmuyor. Genellikle insanlar spotçulara yöneliyor. Bugün bir ev döşediğin zaman en az 250-300 bin lira ediyor. Zor olduğu içinde satışı etkiliyor. Son süreçte pandemi ve beraberinde gelen ekonomik kriz işlerimizi olumsuz etkiledi. Fiyatlar yerinde durmuyor. Özellikle beyaz eşyaya her ay yüzde 10 zam yapılıyor.”
Bu sene düğün sezonlarından hiçbir şey anlamadıklarını ifade eden Aydemir, “İnsanlar gidip Van’ı dolaşıyor en ucuz kalitesiz fiyata ürünleri almak zorunda kalıyor. Ya da ikinci el ürünlere yöneliyor. Ucuz ve kalitesiz ürün satmadığımız için çarkımız dönmüyor. Süreç iyi gitmiyor” diyerek yaşanan krize tepki gösterdi.
Serhat News
