Anayasa’nın 67/7.maddesine göre, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.” 6 Nisan 2022 tarihinde yayınlanan Seçim kanunundaki değişikliklerin uygulanması için 6 Nisan 2023 tarihinden önce seçim yapılması mümkün değildir.
Bu da seçimlerin zamanında yani Haziran 2023’te yapılacağını gösteriyor. Zamanında yapılacak veya Cumhurbaşkanı tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde iki dönem Cumhurbaşkanı olan Erdoğan’ın aday olmasının yolu kapalıdır.
Erdoğan’ın üçüncü kez CB adayı olması için Seçimlerin Meclisin 3/5’nin(360) kararı yenilenmesine karar karar verilmesine bağlıdır. Buna göre Nisan veya Mayıs 2023’de meclis böyle bir karar verebilir. Cumhur ittifakının Meclis’teki oyları bu kararı aldırmaya yeterli değildir. Bu kararın çıkması için muhalefetin desteği şarttır.
Bana göre normal seçimlere 45 gün kala muhalefetin buna kendisini alet etmemesi gerekir. Erdoğan’ı seçimle göndereceğiz denilerek Anayasa aykırı olabilecek herhangi birinin adaylığına muhalefetin onay vermesi bir tür Erdoğan’ın Anayasayı yok sayma iradesine rıza göstermek anlamına gelir. Muhalefetin böyle bir hukuksuzluğa onay vermemesi gerekir.
Erdoğan aslında Seçim yasasındaki değişiklikten vaz geçmişti. Aralık ayının ikinci yarısında dolar bir hafta içinde 10 Liradan 18 Liraya çıktı. Erdoğan, sırf faizleri artırmamak adına kanuna karşı hile yaparak dolaylı olarak faiz artırımı anlamına gelen Kur korumalı Lira hesabını devreye sokarak kendi eliyle 18 Liraya yükselttiği doların bir gecede 12 Lira düşmesini başarı gibi göstererek bundan bir başarı hikayesi yazabileceğini sandı.
Ücretlere göreceli yapılan artıştan medet umarak 2022 yılının ilk yarısında erken seçim hesapları yapmış olabilir. Erdoğan’ın bu hesabı tutmadı. Ocak ayından başlamak üzere enflasyon artmaya devam edince Erdoğan seçim hesabını hayata geçiremedi.
6 Nisanda yürürlüğe giren Seçim Kanunu incelendiğinde Erdoğan, yapılacak seçimlerde en az 2018 seçimlerinde aldığı oy kadar oy alabileceğini, AKP’nin birinci parti olacağını düşünüyor. Artık oylarla seçilecek milletvekilinin ittifakın toplam oyuna göre değil de o seçim çevresinde en çok oy alacak partiye geçeceğini düzenlenmiş olması bu düşüncesine örnek olarak gösterilebilir.
Öyle anlaşılıyor ki, Erdoğan kendisi için üçüncü kez aday olabileceği önünde bir engel görmüyor. YSK’nın yapısına güvenerek kendisi için böyle bir tartışmayı yok sayıyor. Buna göre Cumhur ittifakının adayının Erdoğan olacağı konusunda bir kuşku yoktur. Bu açıdan gözler muhalefetin göstereceği adayın kim olacağı noktasında toplanmaktadır.
Deva ve Gelecek Partilerinin katılması halinde altılı haline gelecek Millet ittifakının önünde 2014 ve 2018 CB seçim örnekleri vardır. 2014’te CHP ve MHP çatı aday modelini tercih etti. HDP ise kendi adayı ile seçimlere girdi. Bu seçimi Erdoğan kazandı. 2018’de yapılan CB seçimlerinde çatı aday yönteminden vaz geçince HDP de kendi adayıyla seçime katıldı.
Bu seçimlerde de Erdoğan birinci turda CB seçilerek Tek adama dayılı başkancı modele geçti. Erdoğan’ın başkanlığının ilk ayında ekonomik kriz kendisini gösterdi. İlerleyen yıllarda ekonomik kriz giderek artmaya devam etti. Demek ki, Erdoğan’ın başkanlığı ile ekonomik kriz arasında doğrudan bir bağlantı vardır. Üstelik bu kriz siyasi, idari ve hukuki krizlere dönüşerek içinden çıkılmaz bir hale gelmiştir.
Erdoğan’ın iktidarda kaldığı her gün bu krizlerin boyutunu artırmakta, demokrasinin nüveleri giderek yok etmektedir. Seçim yasasında yaptığı değişikliklerle kapatmayı düşündüğü HDP yerine seçimlere girecek alternatif partileri ilçe seçim ve sandık kurullarından dışlama çabası demokratik olmayan ortamda yapılacak seçimlerin iktidar lehine sonuçlanması tehlikesini içinde barındırıyor. Özellikle bir partinin başka bir partiye üye olan birini kendi listesinden sandık kurulu üyesi olarak göstermenin zorlaştırmada hedefin HDP veya benzer partiler için olduğunu gösteriyor.
HDP’nin kapatılması halinde HDP yerine seçime girecek parti ilk kez seçimlere katılacağından dolayı ilçe seçim kurulunda ve sandık kurulunda üye bulundurma hakkından yoksundur. HDP’li birinin başka bir parti tarafından sandık kuruluna bildirilmesinin zorlaştırıldığı dikkate alındığında iktidarın seçimleri HDP’siz yapmayı tasarladığı konusunda kuşkuya yer bırakmıyor.
Cumhur ittifakının Milletvekili seçimlerinde değişiklikler yapması Cumhur ittifakının 2014 ve 2018 seçimlerinden farklı olarak CB seçimlerini ikinci turda kazanma taktiği içinde olduğunu gösteriyor. Milletvekili seçimlerinde elde ettiği başarı doğrultusunda ikinci turda “muhafazakar” seçmeni kendisine çekebileceğini düşünerek ikinci turda seçilebileceği hesabını yapıyor. Bu durumda Millet ittifakının adayının birinci turda seçilebilecek bir aday olması gerektiğini zorunlu kılıyor. HDP’nin kapatılmasına karşı savunulması dahil olmak üzere Millet ittifakının CB adayının kim olacağı ve hangi niteliklere sahip olacağı konusunda HDP ile açıktan görüşmesi bir zorunluluktur.
Aksi durumda Millet ittifakının göstereceği aday birinci turda seçilemeyecek Erdoğan da iki aday arasında yapılacak ikinci turda kazanma imkanı elde edebilecektir. Böylece Erdoğan, HDP’nin başına getirdiklerinin benzerini başta CHP olmak üzere diğer partilerin başına getirmeye muktedir olacaktır.
Bu yazıyı sonlandırken Milletvekili seçimleri kanuna eklenen geçici 24.maddede yazılı bulunan “İl seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanları, bu maddenin yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde, 15 inci ve 18 inci maddelerde bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişikliklere göre yeniden belirlenir.
Bu şekilde belirlenen başkan ve üyeler, önceki başkan ve üyelerin görev süresini tamamlar.” şeklindeki düzenleme Anayasanın 67/son maddesine aykırıdır. Bu düzenlemenin her yönüyle 6 Nisan 2023’ten önce geçerli olması mümkün değildir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Serhat News’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
