Türkiye’de ekonomik krizin derinleştiği süreçlerde mültecilerin yaşamları daha çok zorlaşıyor. Mülteci olan Rızgar İbiş hurda toplayarak ailenin geçimini sağlıyor. 20 Haziran Dünya Mülteciler Gününde ise en büyük dileği toprakların da savaşın bitmesi ve geri dönmek istediğini vurguluyor.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 71 yıl önce imzalanan Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme 50’inci yılı 2021 20 Haziran’da, Dünya Mülteci Günü olarak ilan edildi. O günden bu yana çeşitli etkinliklerle, 21 yıldır savaş mağduru ya da siyasi nedenlerle topraklarını terk etmek zorunda kalan mültecilerin durumuna dikkat çekiliyor. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) verilerine göre, Türkiye’de 3 milyon 750 bin kayıtlı Suriyeli mülteci-sığınmacının yanı sıra, 345 bin diğer ülkelerden mülteci-sığınmacı bulunuyor.
Türkiye’de emek piyasasına eklemlenen mülteci-sığınmacılar, en kötü koşullarda çalışmaya maruz bırakılıyor. Emeğin görülmediği sektörlerde çalışan bu insanlar, beraberinde çeşitli ırkçılığa da uğruyor. Onlardan biri Efrin’de yaşanan savaştan kaynaklı 2014’te zorlu göç yolculuğu sonrası eşi ve 5 çocuğuyla 8 yıldır Van’da yaşayan Rızgar İbiş. 42 yaşında ve Türiye’de hayat pahalılığından kaynaklı zorlandıklarını ancak tüm zorluğa rağmen yaşam mücadelelerinden vazgeçmediklerini söylüyor.
Sabahın erken saatlerinde evden çıkarak gece 23.00’a kadar taşımalı motoru ile çöplerde kötü kokulara maruz kalan İbiş hurda toplayarak ailenin geçimini sağlıyor: “20 Haziran Dünya Mülteciler Günü’nde en büyük dileğim topraklarımıza yönelik saldırıların son bulmasıyla bizim geri dönmemiz. Çünkü burada da insanların nefretine ve haksızlıklarına maruz kalıyoruz.”
‘Çocuklarımı zar zor okutmaya çalışıyorum’
Hurda toplama işine mola vererek kısaca konuşan Efrinli Rızgar İbiş, 8 yıldır burada yaşadığını ve daha önce inşaatta kalıpçı olarak çalıştığını söylüyor. İnşaatta iş bulamadığından kaynaklı hurda toplayarak geçimini sağlamaya başlamış: “Daha önce de çobanlık yaptım ancak paramı vermediler, çok zahmetli bir iş olmasına rağmen. 5 çocuğum var ve hepsini zar zor okutmaya çalışıyorum.”
Irkçılığa maruz kalıyor
Hurda topladığı bazı yerlerde, yerli kişilerin de hurda topladığını ve kendisine ‘Siz devletinizi yıktınız burayı da yıkacaksınız. Gidin buradan karton toplamayın bu kartonlar bu yer bizim’ söylediğini aktarıyor: “Tabi her yerde insanlar farklı bazıları da iyi davranıyor. Yardımcı olmaya çalışıyorlar. Sabah erken saatlerinden başlayıp 22.00 ve 23.00 saatleri arasında eve dönüyorum. Günlük bazen 50 bazen 70 Tl kazanıyorum. Topladığım hurda fazlalığına bağlı. Yaşam pahalılığından kaynaklı bazen çocuklarımdan en büyüğü benimle işe çıkıyor. Zorluklara rağmen yaşam mücadelesi veriyoruz.”
(ro)
