İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Van, Hakkâri Şubesi ve Özgür Hukukçular Derneği (ÖHD) Van Şubesi, Van, Patnos ve Iğdır cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini raporlaştırdı. Hazırlanan raporda, ayakta sayımı kabul etmeyen siyasi tutsaklara uygulanan işkence öne çıktı.
İHD Van ve Hakkâri Şubesi ve ÖHD Van Şubesi, Nisan ayı başta olmak üzere farklı tarihlerde Iğdır S Tipi Kapalı Cezaevi, Patnos L Tipi Kapalı Cezaevi ve Van’da bulunan cezaevlerine gerçekleştirdiği ziyaretlerde yaşanan hak ihlallerini raporlaştırdı. Hazırlanan rapor İHD Van şubesinde düzenlenen açıklamayla kamuoyuyla paylaşıldı. Raporu, İHD cezaevi komisyonu üyesi Avukat Nedim Sarısaç okudu.
Gardiyanlar, ayakta sayım vermek istemeyen tutuklunun kolunu kırdılar
Patnos L Tipi Kapalı Cezaevinde bulunan tutuklu Bilal Babahan ile yapılan görüşmelere ilişkin şunlar aktarıldı: “Cezaevi Müdürü, Başgardiyan ve beraberindeki birkaç gardiyan 7 Nisan tarihinde bulunduğumuz koğuşa girerek, havanın yağmurlu olmasına rağmen avluya çıkmamızı ve ayakta sayım vermemizi söylediler. İkinci Müdür ve Başgardiyanın aylardır süren olumsuz yaklaşımını ve provoke edici üslubunu bildiğimiz için, sorun yaşanmamasın diye avluya çıktık. Yaşlı ve hasta tutuklular için sandalye çıkarttık avluya. Ancak İkinci Müdür ile Başgardiyan sandalyelerin avluya çıkartılmasının yasak olduğunu, hasta ya da yaşlı olmasının dikkate alınmadan herkesin ayağa kalkarak sayım yapacağı yönünde ısrarda bulundular. Bu durumu kabul etmeyeceğimizi ifade edince de İkinci Müdür ile Başgardiyan avluda herkesin üst aramasının yapılacağını söylediler. Bir anda sayıları 50-60 ‘ı bulan gardiyan grubu önce bulunduğumuz koğuşa sonrada hemen avluya geldiler. Kalabalık gardiyan grubunun avluya girmesi üzerine İkinci Müdür ve Başgardiyan direk beni hedef göstererek bana ters kelepçe takılması emrini verdi. Bunun üzerine bir grup gardiyan beni arkadaşlarımın arasından avludan yaka paça alarak odaya götürdüler ve yüz üstü yatırarak ellerime demir kelepçe, ayaklarıma plastik kelepçe taktılar. Yüz üstü yere yatırılıp kelepçe takılırken kollarıma, gardiyanlardan bazıları, ‘Bilal ‘in kolunu kırın’ diye bağırıyorlardı.”
İkinci Müdür ve Başgardiyan tutukluları tehdit etti
Babahan, aktarımlarının devamında kolunun gardiyanlar tarafından iki yerinden kırıldığını ve ardından süngerli odaya alınıp bir saatten fazla tek başına bekletildiğini bildirdi. Babahan, “Beni yere yatırıp ters kelepçe takan gardiyanlar aynı zamanda nefes almamam için boğazımdan sıkıyordular. Şimdi avukat görüşüne çıkmadan önce bilgilendirme için gelen gardiyan acele etmemizi, bir dakika içinde hazırlanmamızı, hazırlanmamamız durumunda beni ve diğer oda arkadaşlarımı avukat görüşüne çıkartmayacağını küfür ve hakaret ile söyledi. Özellikle cezaevi İkinci Müdürü ve Başgardiyan sürekli tehdit ve hakaretlerle, ‘Bunlar daha iyi günleriniz, size göstereceğim kötü günler sizi bekliyor’ gibi söylemlerde bulunuyor. Saldırılardan sonra darp ve zorlanmadan kaynaklı ağzımdan ve midemden kan gelmeye başladı. Cezaevi idaresi tarafından yapılan bu saldırı ve işkenceden sonra doğru düzgün tedavimiz bile yapılmazken şiddete uğramamıza rağmen hakkımızda suç duyurusunda bulunuldu. Ben ve arkadaşlarım 5 günlük dönüşümlü açlık grevi eylemlerine başlamış bulunmaktayız’’ dedi.
Cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırlanan raporun devamında şu bilgiler yer aldı:
- Mahpusların oda değişim taleplerine olumlu veya olumsuz herhangi bir dönüş yapılmadığı, mahpusların idareye yazdıkları dilekçelerin kaybedilerek işleme alınmadığı, resmi bilgilendirmelerin cezaevi yönetimi tarafından yazılı olarak değil sözlü olarak yapıldığı ,
- Ocak ayından bu yana Cezaevi İkinci Müdürü ile Başgardiyanın mahpuslara sürekli hakaret ve tehditlerde bulunduğu ve provoke bir dil kullandığı,
- Aylık oda aramalarında gardiyanların hakaret ve tehditlerde bulunduğunu, hapishane yönetiminin mahpusların sorun ve taleplerine ilişkin diyalog arayışlarına cevapsız kaldığı,
- Daha önce aileler tarafından gönderilen iç giyim hapishane tarafından kabul edilirken, son zamanlarda kargo ile dahi dışarıdan iç çamaşır kabul edilmemekte, mahpusların kantinden almaları şartı konmakta ancak kantinde satılan iç çamaşırların giyilemeyecek kadar kötü olduğu ve çok pahalı satıldığı bu durumun mahpusları çok zorladığı,
- Hasta mahpusların başka illerdeki hastanelerde tedavisinin yapılması için sevk talebi hapishane idaresi tarafından yazılı alındığı halde reddedildiği,
- Pandemi gerekçesi ile sosyal ve kültürel etkinliklerin yapılmadığı, tv kanallarının sayısının çok az olduğu ve kanalların idare tarafından belirlendiği ve gazete, dergilerin mahpuslara verilmediği,
- Daha önce mahpuslara verilen sazların hiçbir gerekçe belirtilmeden toplatıldığı ve diğer müzik aletlerine de el konulduğu belirtildiği,
- 9 kişilik bir odanın mevcut olduğu, bu odada daha önce 6 mahpusun kaldığı, 3 mahpusun tahliyesinden donra kalan 3 mahpusun tecrit altında tutulduğu ve diğer odalardaki mahpuslarla diyalog geliştirmeleri kasıtlı olarak engellendiği,
- Koğuşlarda mahpuslar tarafından satın alınmış temel temizlik malzemeleri olan çek pas, leğen ve su kovalarının kış ayından beri toplatıldığı defalarca istemelerine rağmen firar için kullanılabilir gerekçesiyle henüz geri verilmediği,
- Mahpusların revire çıkartılmadığı, hastaneye götürülen mahpusların geri dönüşlerde kalabalık karantina odalarına alındığı, bu kalabalık odaların son derece sağlıksız olduğu için mahpusların hastaneye gitmek istemedikleri,
- Suyun pis kokulu ve kirli olduğu, mahpuslarda sağlık sorunlarına neden olduğu, bu nedenle mahpusların içme suyunu kantinden satın aldıkları, bu durumun maddi olarak mahpusları zorladığı, yine yıkanmak için sıcak suyun 20 kişilik koğuşlarda 2 günde 1 saatliğine verildiği ve bunun mahpusların ihtiyacını hiçbir şekilde karşılamadığı,
- Rıdvan YUSUFOĞLU isimli mahpusun ülseratif kolit hastası olduğu, Patnos ve çevre illerde bulunan hastanelerde hastalığın tedavisinde için uzman bölümün bulunmadığı, bu sebeple başka bir ile naklini talep ettiği, ancak taleplerine herhangi bir cevap verilmediği,
- Ertuğrul YUMUŞAK isimli mahpus yıllar önce başından aldığı darbeden dolayı psikolojik rahatsızlıklar yaşamakta ancak gerekli tedavisi yapılmadığı,
- Reşat HAMİTOĞLU isimli mahpusun 5 yılı aşkın süredir ağzında diş yok ve tedavisi diş malzemesinin olmaması gerekçesiyle yapılamamakta ve buna bağlı birçok sindirim rahatsızlığı, KOAH, kalp ve prostat hastalığının bulunduğu,
- Methi AYKAÇ isimli mahpusun beyninde tümör ve kafasının sağ tarafı felçli olduğu için gündelik yaşamını sürdürmede çok zorlandığı,
- Resul AKKOL isimli mahpus kalp, mide, hemoroid ve romatizma gibi hastalıklarının olduğu, hastane dönüşleri karantinaya alındığı için hastaneye bile gidemediğini,
- İbrahim CENGİZ isimli mahpusun kalp, şeker, hipertansiyon, reflü, farenjit vb. kronik hastalıkların olduğu,
- Mehmet MUTLU isimli mahpusun şizofren ve kalp hastası olduğu, tek başına yaşamını idame edemediği,
- Mehmet Ali UĞUR isimli mahpusun çöl yak hastası olduğu, ancak Patnos‘ta çöl yak hastaları için diyet ekmeğin olmadığı gerekçesiyle kendisine ekmek verilmediği ve 50 kiloya kadar zayıfladığı,
- Adem BAYKUŞ isimli mahpusun çöl yak hastası olduğu yine kendisine diyet yiyeceklerin temin edilmediği,
- Fikret GÜZELAYDIN ve Mehmet Hanefi KAYA‘nın diş sorunu yaşadıkları ancak tedavi taleplerinin hiçbir şekilde karşılanmadığı, revirde Diş hekimi olmaması nedeni ile hapishanede diş tedavisinin sağlanmadığı, hastanelere sevklerinin ise yapılmadığı,
- Hüseyin AŞKAN isimli mahpusun prostat hastalısı olduğu ve dişlerin birçoğunun çürüdüğü,
- Mahpuslar ile yapılan görüşmelerde avukat görüş yerlerinin temizlenmediği, aynı durumun tuvalet ve ortak kullanım alanlarında da olduğu aktarıldı.
