Van’da, küresel iklim değişikliğinin etkisiyle havaların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, şehirdeki kömür ve odun satışlarına olumsuz yansıdı.
Türkiye’de küresel iklim değişikliği, etkisini iyice göstermeye başladı. Havalar tüm şehirlerde mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor. Van’da da durum aynı. Geçtiğimiz yılların aynı aylarında soğuk havaların ve kar yağışlarının görüldüğü Van’da, bu sene yazdan kalma günler yaşanıyor. Soğuk kış günlerinin gecikmesi nedeniyle, her sene ekim ayından itibaren satışa başlayan Van Kömürcüler ve Oduncular Sitesi esnafları, bu sene kasım ayına gelindiği halde henüz sezonu açamadı.
Kömür ve odun satışlarındaki düşüşünün nedenleri arasında sadece iklim değişikliği değil, doğalgaz kullanımının yaygınlaşması, artan kömür fiyatları ve korsan kömür satışları gösteriliyor. Sabahın erken saatlerinde dükkanlarını açan Kömürcüler ve Oduncular Sitesi esnaflarının çoğu, günü siftahsız kapattığını belirtiyor.
‘Esnaf sayısı 67’den 28’e düştü’
Yaklaşık 30 yıldır Van’da kömür ve odun satan esnaf Hasan Seyhan Duvar’dan Kadir Cesur’a, sitede daha önce 67 esnafın olduğunu ve işlerin kötüye gitmesiyle birlikte esnaf sayının 28’e düştüğünü belirtti. Kömürcüler ve Oduncular Sitesi’nin boş sokaklarını gösteren Seyhan, “Eskiden işlerimiz gayet iyiydi. Ancak artık mevsimlerin değişmesi ve doğalgazın yaygınlaşması nedeniyle bitme noktasına geldi. Bir diğer sebep de sosyal yardım kömürleri. Soba kullanılan evlerde yaşayanların çoğu, dar gelirli aileler. Bu ailelere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından kömür dağıtımı yapılıyor. Elbette bu, sosyal bir devlet olmanın gereğidir. Ancak bu insanlara dağıtılan kömür kalitesizdir. Bu ailelere kömür fişi verilse ve insanlar bu fişlerle istedikleri yerden kömür alabilse hem onlar açısından hem de bizim açımızdan daha iyi olacak. En azından kaliteli kömür alabilecekler” şeklinde konuştu.
‘Geçen seneye göre işlerimizde yüzde 60 oranında bir düşüş var’
Kömürcüler ve Oduncular Sitesi esnaflarından Abdurrahman Tunç da işlerin düşmesinden şikayetçi. Her sene yılın bu zamanlarda 5 bin ton kömür satışı yaptıklarını, ancak bu yıl kasım ayına gelindiği halde en fazla 100 ton satış yapabildiklerini belirten Tunç, “Geçtiğimiz yıl sezonu kapattığımızda bir ton en kaliteli ithal kömürün fiyatı 8 bin TL’ydi. Bu sene de 8 bin TL’den başlıyor 10 bin TL’ye kadar gidiyor. Aslında market raflarındaki ürünler göz önünde bulundurulduğunda kömür fiyatlarına gelen zam çok değil. Ancak buna rağmen insanlar almaya zorlanıyor. Geçen seneye göre işlerimizde yüzde 60 oranında bir düşüş var” dedi.
‘Havalar soğudukça kömür fiyatları daha da artacak’
Siteye kömür satın almaya gelen Kerem Güneş ise mevsimi avantaja çevirmeye çalıştıklarını belirtti. Kömürcüler ve Oduncular Sitesi’nde karşılaştığımız tek alıcı olan Güneş, “Şu anda kömür fiyatları 4 bin TL’den başlayıp 10 bin TL’ye kadar çıkıyor. Havalar da sıcak geçtiği için insanlar kömür almayı geciktiriyor. Fakat soğuk kış günleri geldiğinde bu fiyata kömür bulmak da zor olacak. Havalar soğudukça kömür fiyatları daha da artacak. Ben bu yüzden kömürümü şimdiden satın aldım. Bizim memleketimizde kışın ne zaman ve nasıl geleceği belli olmuyor. Bir bakmışsınız, yarın bir metre kar yağmış. Tedbirimi önceden alıyorum” dedi.
Yardım kömürleri internet ortamında satılıyor
Kömür satışı yapan esnafların dert yandığı konulardan biri de korsan kömür satışları. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından her sene dar gelirli ailelere dağıtılan kömürler birçok kişi tarafından internet ortamında satışa sunuluyor. Torbasının üzerinde ‘para ile satılmaz’ ibaresi yer alan yardım kömürleri birçok çevirimiçi alışveriş sitesinde satılıyor. Piyasada aynı kalitedeki kömüre göre nispeten daha uygun fiyata alıcı bulan yardım kömürlerinin satılmasının sebepleri arasında, kömürün kalitesiz olması ve geçim sıkıntısı yer alıyor.
Kasım’da mevsim normallerine dönülmesi bekleniyor
Yaz aylarından kalma günler yaşayan Van’da hava sıcaklıkların bir süre daha bu şekilde sürmesi bekleniyor. Meteoroloji 14. Bölge Müdürlüğü’nden aldığımız bilgilere göre, Van’da kasım ayı maksimum sıcaklık ortalaması 10.3 derece, gün içinde maksimum sıcaklık değerleri ise 15 ila 16 derece olarak kaydedildi. Mevsim normallerinin 4 ila 6 derece üzerinde seyrettiği hava sıcaklıklarının, kasım ayının 13 veya 14’ünden itibaren, mevsim normallerine dönmesi bekleniyor.
Serhat News
