İran’ın Kürt bölgesinde yaşayan F.H. üç yıl önce eski eşiyle birlikte Van’a iltica ediyor. İran’ın kadınlar için baskıcı bir rejim olduğunu söyleyen F.H., aslında Van’a kendi isteğiyle değil eski eşinin zorlamasıyla geliyor.
Bir çocuk annesi F.H., şu anda 30 yaşında. Van’a gelmeden önce eşiyle birlikte İran’ın Kürt bölgesinde yaşayan F.H., Kürt bir ailenin çocuğu ve orada doğmuş. İran’ın kadınlar için baskıcı bir rejim olmasının yanı sıra Kürt bir ailede doğması ve o kültürde büyümesinden kaynaklı ülkedeki diğer kadınlara oranla daha da ötekileştirilmiş. Hiçbir sosyal aktivitesi olmayan ya da temel hak ve özgürlüklere sahip olamayan F.H., yanında eşi ya da kayınvalidesi olmadan tek başına sokağa bile çıkamamış. Bu nedenle İran rejiminde olduğu kadar geleneksel ailenin de baskısını üzerinde hissetmiş.
Çok küçük yaşta evlendirilen F.H., kaç yaşında evlendiğini sorduğumuzda, “Evliliğin ne olduğunu bilemeyecek yaştaydım. Ailem evleneceksin dedi ben de tamam dedim” diyor.
‘Çocuğumdan ayrılmamak için bu yola çıktım’
İran’da, evlendirildikten sonra 5 yıl boyunca eşinin ailesiyle birlikte yaşayan, onlar izin vermeden hiçbir şey yapamayan hatta deyim yerindeyse nefes bile alamayan F.H., bu göç yoluna kayınvalidesinin kararı üzerine çıktıklarını belirtiyor. İran’dan ayrılmak istemediğini söyleyen F.H., “Onlarla bu yola çıkmazsam beni çocuğumdan ayıracaklarını söylediler. Ben de mecbur kalıp onlarla Van’a gelip iltica talebinde bulundum” diyor. İran’da kalmak için eşinden ayrılmayı bile düşünen F.H., bu kez eşinin baskılarından değil İran rejiminin baskısından kaçamıyor. Çünkü İran rejimi çocuğunun velayetini ona değil de babası ya da dedesine veriyor.
Çocuğu henüz 3 yaşında olan F.H., İran’da eşinden boşanamayacağını anlayınca çocuğundan ayrılmamak için onlarla bu yola çıkıyor. Van’a pasaportla gelen F.H., burada çocuğunun velayetini alıp İran’a dönmeyi düşünürken kayınpederinin İran’da kalmasıyla bu da hayal oluyor. Çünkü boşanıp dönse bile İran yasaları çocuğunu ondan alıp dedesine verecek.
‘3 ay depresyona girdim’
Bu durum karşısında Van’a iltica ettikten sonra 3 ay depresyona giren F.H., “Dil bilmiyordum, hiçbir yeri bilmiyordum. Benim ve çocuğumun pasaportunu eşim almıştı. Bir süre mecbur kaldığım için öylece devam ettim. Daha sonra bir işte çalışmaya başladım. Türkçeyi öğrenmeye başladım” diyor.
F.H., çalıştığı süre zarfında biriyle tanışıyor ve kısa bir sürede onun bir hukuk bürosunda çalıştığını öğreniyor. Onun aracılığıyla avukatla görüşen F.H., ona boşanmak istediğini ve çocuğunun velayetini almak istediğini söylüyor. F.H., o süreci şu sözlerle anlatıyor: “Avukata, boşanmak istediğimi söyledim, buradaki haklarımın neler olduğunu sordum ve çocuğumu nasıl alabileceğimle ilgili bilgi aldım. Daha sonra boşanma işlemlerini başlattım. Avukat bana dedi ki, ‘uzaklaştırma kararı aldıracağız hem senin için hem de çocuğun için.’ Bir yerde çocuğumla birlikte saklanmamı söyledi. Bir ev tutup, çocuğumla birlikte 25 gün orada saklandık. Bu arada uzaklaştırma kararı çıktı. Çocuğum bendeydi. Dava süreci iki yıl sürdü. Sonrasında boşandım.”
Saklandığı süreçte oldukça zorlanan F.H., ilk günden itibaren eşinin onu aradığını belirterek, “İstanbul’a, İzmir’e gitti beni aramak için. Benim bir mafya ile birlikte kaçtığımı düşünüyordu. Polise haber vermişti, çocuğumu bir mafyayla bir olup kaçırmış diye. Hatta polis birkaç defa beni ifadeye çağırdı bu yüzden” diyor.
‘Her şeye rağmen boşandım’
Ailesinden yalnızca her iki ablasına durumu aktaran F.H., onlara güvenli bir yerde olduğunu söyleyerek telefon numarasını değiştiriyor ve sadece avukatı ve arkadaşıyla iletişimde kalıyor. Bu süreçte eşi tarafından çok fazla iftiraya uğrayan F.H., yaşadıklarını şu sözlerle anlatıyor: “Tüm kente benim mafyayla hatta birkaç kişiyle kaçtığımı yaydı. Tüm mülteciler anladı benim eşimden kaçtığımı. Ama onlar boşanma davası açtığımı bilmiyorlardı. Etrafımızdakilere benim hakkımda birçok şey söyledi, ama yine de boşandım.”
‘İstesem de İran’a dönemiyorum’
Şu anda Van’da çocuğuyla birlikte sığınmacı olarak yaşayan F.H., ne yazık ki hiç istemeyerek geldiği Van’da mecburen yaşıyor ve dönmenin hayalini kurduğu İran’a gidemiyor. F.H., “Eski eşim peşimi bıraktı. Ama sadece Türkiye’de boşanmış oldum, İran’da hala evli görünüyorum. Eski kayınpederim İran’da bana dava açmış. Çocuğum için yurtdışı yasağı kararı aldırmış. Olur da İran’a çocuğumla birlikte dönersem diye. Çünkü gidersem çocuğumu çıkaramam artık İran’dan. İran’daki yasalara göre çocuk zaten anneye verilmiyor. İran’da da bir avukat tuttum. Hem boşanma hem velayet için ama henüz sonuçlanmış değil. Ama hala eski eşimin çocuğumu kaçırmasından korkuyorum. Kaçırıp bir daha bana göstermemesinden, bir başka ülkeye götürmesinden korkuyorum” diyor.
Serhat News
