Van’ın dört kadın muhtarından biri olan Kavurma Mahallesi’nde muhtarlık yapan Melek Kına, 31 Mart 2024 tarihinde yapılacak yerel seçimlerde yeniden aday. 5 yıllık çalışma sürecinde farklı işlere imza atan Muhtar Kına, yeni dönemdeki projelerini Serhat News’e anlattı.

Türkiye siyasetinde kadın temsiliyetinin düşüklüğü Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından başta olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından kayıt altına alınıyor. 2005 yılından bu yana alınan kayıtlarda 2023 yılına vardığımızda çok küçük bir artış gözlemlenmektedir.

Muhtarlara ilişkin kadın ve erkek dağılımı net olarak kayıt altına alınmasa da yapılan haberler ve seçim dönemleri bu konuda çarpıcı bir değişiklik olmadığının kanıtı. Türkiye’de küçük olmasına rağmen yurttaşlar ve yetkililer arasında en etkili birim olan muhtarların iş gücü de kentlere göre değişiklik gösteriyor. Türkiye’nin en yoksul kentler sıralamasında ilk sırada olan ve sınır kentlerinden biri olan Van’da ise muhtarların iş gücü de dönemsel olarak değişkenlik gösteriyor.

Türkiye’de yaşanan küresel çaplı sorunlardan etkilenen muhtarlar aynı zamanda kendi kentlerinde ve mahallerinde de çeşitli sorunlarla karşılaşıyor. Bu sorunlara ilişkin çözüm üretme konusunda Van’da bulunan kadın muhtarlar ise yaptıkları çalışmalarla ön plana çıkıyor.

Van’da muhtarlık yapan kadınlardan biri olan Melek Kına, bir önceki seçimde 8 azasından 4’ünün kadın olmasını sağlayarak kadın temsiliyeti sorununa bir çözüm buluyor ve bir önceki yerel seçimlerde rakiplerini 250 oyla geride bırakıyor.

Yaklaşık 20 yıldır Geleneksel El Sanatları alanında usta öğreticilik yapan Kına bu alandaki deneyimlerini muhtarlıkla birleştirerek mahallesinde karşılaştığı sorunlara çözüm sunuyor ve en önemlisi de mahallesindeki kadınlarla güç birliği yaparak bir kooperatif kuruyor.

Kooperatif başta olmak üzere 5 yıllık süreçte yaptığı faaliyetlere ilişkin Serhat News’e konuşan Kına aynı zamanda yeni dönemde neden muhtar olduğunu ve projelerini anlatıyor.

Muhtarlık-Deprem-Pandemi üçgeni

Kına, hikayesini anlatmadan evvel Covid-19 pandemisi ve 6 Şubat Maraş Depremi’nin kendilerini hem psikolojik hem de koşullar anlamında oldukça zorladığını ifade ediyor. Mahallesinde çok sayıda sağlık çalışanın olması aynı zamanda deprem felaketinin yaşanmasının ardından çözüme dair kendini sorumlu hissetme açısından rol yüklendiklerini belirten Kına, kooperatifin bu dönemdeki önemine de değiniyor.

Deprem döneminde mahallelerine depremzedeler yerleştiğini belirten Kına, barınmadan giyime birçok konuda destek olduklarını söylüyor. Sözlerine mahallerinin sorunlarını ve muhtarlık sürecini anlatarak devam eden Kına, şunları kaydediyor: “Mahallemizde uzun yıllardır çözülemeyen bir dere ıslahı sorunu vardı. Bunu yetkililerle yaptığımız iş birliği sonucunda çözdük. Sağlık ocağımız, resmi nüfusumuzun 4 bin 500 görünmesi nedeniyle bir türlü yapılmıyordu. Çünkü bakanlığın bu konuda bir kriteri vardı. Biz bu süreçleri il ve ilçe sağlık müdürlüklerimizle aşmış durumdayız. Nüfusumuz şu anda 6 binin üzerinde. Sağlık ocağı projemiz Van’ı aşarak Ankara’da makro plana alındı. Van’a ilk yapılacak sağlık ocağı bizimki olacak. Bunları aştık ama daha çok işimiz var. Mahallemizden direkt Bölge Hastanesi’ne yol açılması gerekiyor. Bu kadar yakın olmamıza rağmen Bölge Hastanesi’ne 4 araçla gidiyoruz. Hem bizim için hem sağlık çalışanları için hem de o civarda liseye giden öğrencilerimiz için ciddi bir sorun bu. Muhtarlar, devletle halk arasında bir köprü görevi üstleniyor. Bu nedenle bizim de ısrarımız devam ediyor.”

Mimoza Kadın Kooperatifi

Mimoza Kadın Kooperatifinin de kurucusu olan Kına, bugüne kadar MESEM iş birliği ile 100’e yakın kadını mezun ettiklerini, 10’a yakın usta öğreticiyle çalıştıklarını, 14 kişinin şu an kooperatif bünyesinde lise okuduğunu belirtiyor.

Kooperatifi tüm detaylarıyla anlatmaya çalışan Kına, “Evdeki kadınlar para kazanmalı. Biz bu kooperatifi kadınlar için açtık ve tüm kadınlara kapımız sonuna kadar açık. Her kadın istediği zaman gelebilir, eğitimini alabilir,” diyor.

Yeniden aday olmasını ise hep yarım kalan projelerini tamamlamak hem de mahallesine daha çok hizmet etmek olarak görüyor Kına. Mahallesine parklar yaptırmak istediğini ifade ederek bir çarşı projesini de tamamladıklarını ifade ediyor.

Sadece mühür ve kaşeden ibaret değiliz

Kına, “Yaptığımız projelerin arkasında durmak için tekrar muhtar adayıyız. Onlarca bizi bekleyen kadın ve aile var. Sadece mühür ve kaşeden ibaret bir muhtar olmamak için bu yola baş koyduk. Dere ıslahı ve Sağlık Ocağı projelerimizin bitimini de nasip olursa görmek istiyoruz. Çünkü işimizi biliyoruz, nerede kaldığımızı biliyoruz. Burada oturan bütün insanlara sözümüz var. Sözümüzü yerine getirmek istiyoruz,” diyor.

“Kadın muhtar olmak zor mu?” sorusuna ise “Burada kadın muhtar olmak çok zordu diyemem çünkü burada herkes bizi tanıyordu. Birçoğuna abla olduk, birçoğuna kardeş olduk, birçoğuna da anne olduk neredeyse. Çok zor olmadı. Kadın olmamla ilgili doğrudan bir sorun yaşamadım. Kurumlar bize kapıyı sonuna kadar açtı. Beni sabırsızlıkla dinlediler gerçekten. O yüzden burada olmaya devam etmek istiyoruz,” diyor.

Serhat News