Van’ın kömürcülerden Bişar Abukan ve Hasan Seyhan, artan döviz kurunun kömüre yansımasını değerlendirdi.
Hakkari Objektif Haberden Dıldar Güler’in haberine göre, Kışın en çetin geçtiği şehirlerdendir Van. Şehir merkezinde yeni inşa edilen yapılara doğalgaz sistemi kurulurken hala onlarca mahallesinde bu sistem yok. Karanlığın çöktüğü saatlerde kömür dumanına bulanıyor şehir.
Yoksul yurttaşların ısınmak için satın aldığı kömür, daha yakılmadan yakıyor. TUİK verilerine göre 2021 yılının kasım ayında bir ton kömürün ortalama fiyatı 2 bin 489 TL. Son zamanlarda zamların gündemden düşmediği Türkiye genelinde dolardaki son hareketlilik var olan derin yoksulluğu daha da derinleştirdi
Akaryakıt ve diğer alanlarda olduğu gibi kömür de yaşanan bu yükselişten nasibini aldı. Bu da hala büyük çoğunluğu kömür kullanan yurttaşları da kömürcü esnafını da kara kara düşündürmeye başladı.
Sorun olarak sadece ekonomik krizi göstermiyor kömür satıcıları. Yasa dışı kömür satışı da onların işlerine balta vuruyor. Artan fiyatlar, hava kirliliği ve kömürün pazarını kömür satan esnafla konuştuk: “Fakir insanlar yoksulluktan kalitesiz kömürü alıyorlar. Onların da bir suçu yok. Bazıları da doğalgaz faturası çok geliyor diye bir odasına soba kuruyor.
‘Ne onlar ısınabiliyor ne de biz kaliteli kömür satıp geçinebiliyoruz’
Kömür satan esnaflardan Bişar Abukan, daha önce Van’da yüze yakın esnafın olduğunu, artık sayılarının çok azaldığını ekliyor ilk olarak. Sektördeki daralmanın kömür satıcılarını etkilediğini belirtiyor.
Hemen ardından kapitalizmin insanların yaşamlarını ‘rahata’ kavuşturduğunu, onların da bu ‘kolay’ yaşama alıştıklarını eleştiriyor: “Şehirde 10 bin kişi doğalgaz kullanıyorsa 10 bin kişinin kömüre dönüşü çok kısıtlı. Kışın faturaların yükünü hafifletmek için işte belki bir odada yada salonda sobayı kurup ısınmaya çalışıyorlar.” Seyhan, hava kirliliğine neden olan şeyin kalitesiz kömür olduğunu söylüyor. Devletin dar gelirli yurttaşlara dağıttığı kömürün ekolojiye zarar verdiğini ekliyor: “Fakir insanlar yoksulluktan kalitesiz kömürü alıyorlar. Onların da bir suçu yok. Kömür fiyatları ortada. Ne onlar ısınabiliyor ne de biz kaliteli kömür satıp geçinebiliyoruz.”
‘1 ton diye dağıttıkları kömürün ağırlığı daha az’
Hasan Seyhan da şimdilerde sadece otuz esnafın kömür satarak geçimini sağladığını aktarıyor. Kalanların da yıllık kazançlarının yarıya indiğini ekliyor. Kömür satarak yaşamını kazansa da şehirde doğalgaz yapılanmasının artmasından yana. Ancak kömüre de gelen zamlarla ‘alıcısı da satıcısı da zor durumda’ diyor.
Abukan gibi Seyhan da kalitesiz kömürlerden söz ediyor. Sosyal yardımlaşma adı altında dağıtılan kömürlerin yanmadığını, çıkardığı dumanın da çevreye zarar verdiğini savunuyor. Sözlerine devam eden Seyhan, “Şu anda belki siz de piyasada geziyorsunuz. Dağıtmışlar millete ama alan kişi de aldığına bin pişman. Millet ‘ben yardım kömürü aldım ama yanmıyor’ diyip bizden aldığı kömürler karıştırıp yakıyor. Şu an kırk torba dağıtıyorlar diyorlar bu 1 tondur ama kesinlikle o torbalar 1 ton gelmiyor” diyo
‘Yardım kömürleri yasa dışı satılıyor’
Birçok kişinin ekonomik sıkıntılardan ötürü kendisine verilen yardım kömürlerini sosyal medyadan sattığını da iddia ediyor Seyhan: “Bakıyorum çoğu insan, yardım kömürlerini kendi aralarında satıyorlar. Bunlar da bizim işimize çok engel ve yasal olmayan yollarla satış yapıyorlar. İthal kömürlerle Sibirya, Ukrayna’da havuzları temizletiyorlar. Ondan sonra da Rusya’ya, ondan sonra bizim ithalatçılar alıp limanlarda eletiyorlar. Kömür bize gelene kadar el değiştiriyor. Biz de onlardan dolar kuruyla alıyoruz. Dolarla alıp TL’yle satıyoruz. Hem büyük bir risk hem de büyük bir zarar. Geçen sene, sezonda aldığımız ithal kömürleri yüz altmış ila yüz seksen dolara aldığımız kömürleri bu sene üç yüz kırk ila üç yüz elli dolara alıyoruz.”
Serhat News
(sg)
