Dantêl, ku di destê jinanan de tê holê, her wiha bi nexşên xwe gelek hêst û ramanên afînerên xwe jî tîne ziman. Neslîhan Arzûm, ku dantêlên cur be cur, bi şêweyên ji hev cudatir çêdike, destnîşan dike, “Dantêl, amurekî nepen ya têkiliya di navbera jinan de ye”
Li gor dîrokzanan, çêkirina tantêlê di sedsala 16’emîn de li bajarê Venedîk yê Îtalyayê destpê kiriye. Lê belê hinek jî dibêjin ev huner ji Anatolyayê derbasî Ewropayê bûye. Cure cure nexşên tantêlan derbarê dîroka wan welatan de jî agahî dide me. Çêkirina tantêlê kedeke mezin a bê hempa û sebrê dixwaze. Bi keda destê jinan ev hunera bedew, di heman demê de serpêhatiyên jinan jî vedibêje. Ev dantêl piranî car nava malan dixemilînin. Dayîkên Kurd jî ji dîrokê vir ve li ser laçikên xwe dantêlan çêdikin. Dantêl, ku di destê jinanan de tê holê, her wiha bi nexşên xwe gelek hêst û ramanên afînerên xwe jî tîne ziman. Çêkera tantêlê Neslîhan Arzûm jî bi hin şêweyên cuda rengekî nû daye çêkirina dantêlan. Ew dibêje: “Dantêl, amurekî nepen ya têkiliya di navbera jinan de ye”
Arzum, jibo bernameya ‘Degîşîm’ a modavanê navdeng Cemîl Îpekçî 60 model çêkirine. Ev model li ser mijara Teyrê Tawis bû ne û li gor bernameyê hatiye çêkirin
Çavkaniya aborî ya jinên kedkarên navmalî: Dantêl
Ev cure dantêl bi derziyê tê çêkirin û çêkirina wê pir zehmete. Sedema vê yekê jî Arzum, wiha vedibêje: “Lewra ev karekî pir zehmete. Bi derziyê girêbestên biçuk, biçûk tên çêkirin, da ku ev nexşê gulan derkeve holê. Her nexşek di navbera 4-5 saetan de tê çêkirin. Li Tirkiyê, hin hevalên me hene ku di cihanê de tekane ew in vî karî dikin. Bi taybet jî bo jinên kedkarên navmalî bûye çavkaniyek aborî.
‘Amûra têkiliyê ya nepen di navbera jinan de’
Wê got ku ji gelek welatan bo dîtin û hinbûna vê hunere mirov têne vir û bi taybet jî welatiyên Japonyayê eleqeyek cuda nîşanê dantêlan didin. Arzum, dibêje hin kolleksiyoner jî van dantêlan berhev dikin û wekî entîqe bikar tînin.
Her wiha Arzum, balê dikişîne ser dîroka dantêlê jî û wiha pêde diçe: “Ev di navbera jinan de wekî amurekî nepen yê têkiliyê ye. Wekî mînak li herema Îzmîrê, rojavayê Tirkiyê dantêlên Efeyan hene. Di demên berê de, jinan hest û ramanên xwe bi rêya dantêlan vedigotin. Pir çîrok di nava wan de veşartîne. Her wiha gelek cure peyam jî di nava van dantêlan de tê vegotin, wekî mînak, ‘Ez dilşikesti me’, ‘Dilşadim’, ‘Hevserê min çûye leşkeriyê’ û ‘Ez nîşanî me’.”
Aksesuarên bûk û zavan
Di berdewamiyê de Arzum qala xebatên xwe jî kir û wiha got: “Ez gula boşang, gula mîne û gula Lewantayê çêdikim. Ev gula Strî tasarima wê aydê min e. Her çi ji destê min were, min hewilda ku ez 3-4 nexşên cuda çêkim. Min gelek berhemên wekî aksesuar ji bo bûk û zavayan jî çêkirine.
Arzûm, diyar dike ku bi taybet di dema pandemiyê de wê qebata xwe zêdetir meşandiye û bo bernameya ‘Degîşîm’ a modavanê navdeng Cemîl Îpekçî 60 model çêkirine, “Ev model li ser mijara Teyrê Tawis bû. Min ji pera Tawis îlham wergit û bo Îpekçî, li gel sêwînêrer Zehra Gokçe ev berhem çêkirin. Ev karekî pirs zehmete û sebrê dixwaze. Ez berhemên xwe piranî difiroşim derveyî welat. Hin nexşên min bê hempane”
Serhat News
(lg)
