Nûçeya Taybet – Li bajarokê Erdîşa Wanê komela ARSISA ye her danê êvarî li gel xelkê taxêkê li malekê dicivin. Bi vê yekê bi şevbirkên dengbêjan de kilam û çîrokên Evdale Zeynikê, Siyabend û Xecê û Rostemê Zal dibêjin û kevneşopîya hezar salan ya Kurdan didin berdevam kirin.
Dengbêj û çîrokbêjî ku şaxên girîng ên wêjeya devkî ya kurdî ne, ji ber şert û mercên teknolojîk her roj zêdetir tên jibîrkirin. Komeleya Lêkolînên Ziman, Çand û Hunerê (ARSÎSA) ku li ser van vê mijarê lêkolîn dike û ji bo ziman û wêjeya kurdî zindî bihêle û di heman demê de xurt bike, her hevtîyî dibin li taxekê bi vî rengî şevbirka pêk tînin. Li malên ku şevbirk pêk tê, hejmarek zarok ciwan û kesên temen mezin beştarî bûn û heya direngîya şevê demek xwaş derbaz kirin. Çîrokbêjî an jî dengbêjî bi taybet berya pêşketina teknolojîyê gund û gund, bajar bi bajar belav dibû, wek li hember zeman berxwe dida.
Endamê ARSÎSA’yê Cewdet Zîlanlî jî diyar kir ku ew weke berdewamiya vê têkoşînê şevbirka li dar dixin. Zîlanli wiha got: “Armanca sereke ya vê xebatê têkoşîna li dijî berhemên teknolojîk ên ku bûne amûra asîmîlasyonê ya li ser ziman û çandê. Heger em di derbarê dîroka Kurdan de tiştekî zanibin, em deyndarê dengbêj û çîrokbêjan in. Em dikarin li dijî polîtîkayên asîmîlasyonê yên îro tên ji bi parastina çanda xwe têbikoşin.”
‘Armanc têkoşîna li dijî asîmîlasyonê ye’
Di dawiya çalakiyê de em bi Zîlanlî re sohbet dikin. Dibêje ziman û çand berî her tiştî di koka civakan de xwarin û av e. Bi taybetî spasiya kesên ku mal bi mal geriyan û deriyên xwe ji wan re vekirin kir. Zîlanli behsa armanca xebata xwe kir û got, “Armanca sereke têkoşîna li dijî berhemên teknolojîk ên ku bûne amûra asîmîlasyonê ya li ser ziman û çandê ye. Nêzîkî 30-40 sal berê mirov li odên gund kom dibûn û li çîrokan guhdarî dikirin. Strans guhdarî kir, ji ber vê yekê jiyana komunal dê xwezayî be. Hestiya parvekirinê li pêş bû û mirovan nanê xwe par ve dikir.”
‘Em dikarin bi parastina çanda xwe dîroka xwe ronî bikin’
Zîlanli bal kişand ku di van çend salên dawî de kurd ji zimanê xwe yê zikmakî dûr ketine û destnîşan kir ku teknolojiya ku pêş dikeve roj bi roj ciwan û zarokan ji çand û zimanê wan dûr dixe. Ew rewşê dişibîne penceşêrê û dibêje ku dermanê vê nexweşiyê çand û huner e: “Di dîrokê de dîrok û zimanê kurdî zirareke mezin dîtiye. Tevî vê yekê jî, eger em hîna jî bi kurdî diaxivin û di derbarê dîroka kurdan de tiştekî dizanin, em deyndarê dengbêj û çîrokbêjan in. Em dikarin li dijî polîtîkayên asîmîlasyonê yên îro tên jiyîn bi parastina çanda xwe têbikoşin.”
‘Ez çûm demên berê’
Yek ji beşdarên şevbirkê bûyî Nurettîn Denîz jî diyar dike ku wî ji zarokatiya xwe ve cara yekem carek din li çirokos guhdarî kiriye û wiha got: “Bi gelemperî me ji dayika xwe li çiroks guhdarî dikir. Mala me ya tîma reş hebû. Wê demê ceyran nehate gundê me. Êvarê diya min çiraya gazê pêdixist û em li dora diya min di ronahiya gazê de kom dibûn. Zarokên cîranan jî dihatin û guhdar dikirin. Hestek xweş bû, bi saya te îşev ez gerîyam ber bi paşerojê ve.”
Şevbîrka dengbêjan bi kilamên Dengbêj Rênas û Dengbêj Salih bi dawî bû.
Nûçe : İdris YILMAZ
(ro-aa)
