Aysel Tûglûk a Hevseroka berê û Wekîla HDP’ê ya Wanê, ku bi nexweşiya demance ketiye, ji Kanûna 2016’an û vir ve li Tîpa F a Hejmara 1 a Kocaeliyê tê girtin. Hevberdevkên Komîsyona Girtîgehan a Navendî ya ÎHD’ê Nuray Çevîrmen û Parêzer Ercan Yilmaz diyar kirin ku Tûglûk ji ber ku girtiya siyasî ye nehatiye berdan.
Hevseroka berê ya Partiya Demokratîk a Gelan (HDP) Aysel Tûglûk ku ji ber nexweşiya demance lê heye, biryara tehliyekirina wê hatibû dayîn. Siyasetmedara Kurd Aysel Tûglûk ku ji sala 2016’an û vir ve li Girtîgeha Ewlehiya Bilind a Hejmara 1’ê ya Kandirayê ya Kocaeliyê girtî ye, tevî ku nexweşiya wê ya demance zêde bûye jî nayê berdan. Tûglûk ê ku Saziya Tiba Edlî (ATK) cara sêyemîn ragihand ku ‘Dikare di girtîgehê de bimîne’ ji Doza Kobanê hat tehliyekirin. Lê belê bi hinceta ku ji dosyayeke din hatiye mehkûmkirin, biryara berdewamkirina girtina wî hat dayîn. Dadgeha Destûra Bingehîn derbarê Tugluk ku hêj di girtîgehê de ye biryara redkirina daxwaza tedbîra taloqkirina înfaza cezayê wî û berdana wî da.
Hevberdevkên Komîsyona Girtîgehan a Navendî ya ÎHD‘ê Nuray Çevîrmen û Ercan Yilmaz, di nirxandinên xwe yên li ser rewşa tenduristiyê û pêvajoya hiqûqî ya Tûglûk de diyar kirin ku Tûglûk ji ber girtiya siyasî ye nehat berdan.
‘Rêbazek ceza ya cuda tê bikaranîn’
Nuray Çevirmen dibêje, yek ji sedemên herî mezin ew e ku Aysel Tûglûk girtiyek siyasiye, lewma nayê berdan. Çevirmen, anî ziman ku rêbazeke ceza ya cuda tê bikaranîn û wiha got: “Ev ceza bi rakirina prensîba wekheviyê tê sepandin. Aysel Tûglûk niha ne di rewşeke wisa de ye ku di girtîgehê de bimîne.” Çevîrmen, tekez dike ku 5-6 meh beriya niha, di hevditineke parêzeriyê de, Tugluk, zehmetî dikêşa ku xwe bilêv bike û her car pirs dikir. Wê di nava wan çend saetan de çend caran navê hevjînê xwe jî bîr dikir.
‘Ne qanûnî ye ku kesê bi demens di girtîgehê de bimîne’
Çevirmen, destnîşan kir ku dikare nexweşiya demance li derva baştir bê dermankirin û wiha pêde çû: “Lê belê bi girtina di girtîgehê de nayê paşve xistin. Di encamê de cihên girtinê yên ku di rewşeke ne baş de ne. Nexweşiya wî bi girtina li wir û bêparkirina derfetên dermankirinê pêş ket. Niha rewş hîn girantir bûye. Kesê ku karibe her tiştî ji bîr bike, di axaftinê de zehmetiyê bikişîne, ku nikaribe fêm bike li ku ye, ne qanûnî ye, ne jî bi wijdanî rast e.”
‘Girtiyek bi heman nexweşiye, tê berdan yê din nayê berdan’
Çevîrmen der barê berdana Çevîk Bîr de ku ew ji bi heman nexweşiyê ketiye, wiha got: “Em dixwazin hemû girtiyên nexweş bên berdan. Lê bila di çarçoveya prensîba wekheviyê de bê xebitandin. Girtiyê nexweşek giran tê berdan, girtiyên din ên nexweş nayên berdan. Û niha girtiyên nexweş ên giran ji mirinê re têne hiştin. Pêvajoyek mirinê ya hêdî tê ferz kirin.”
‘Bi piştgiriya hevalên xwe jiyana xwe didomîne’
Çevîrmen, derbirî ku Tugluk bi piştgiriya hevalên xwe jiyana xwe didomîne û wiha got: “Ji bo hemûyan rewşeke zehmet e ku hevalên wan gav bi gav, li qada jiyanê her tim bi wî re rûbirû dibin şahidê nexweşiya wî û pêşketina wê.”
Her wiha, Çevîrmen, anî ziman ku HDP’ê gelek caran xwestiye bi Wezîrê Edaletê re hevdîtinê bike û got ku ATK ji bo girtiyên nexweşên giran veguheriye amûra îşkenceyê. Werger biryarên ku ATK’ê girtine wiha dinirxîne: “Bi salan e Saziya Tiba Edlî; ew bûye saziyek ku her dem tê eşkere kirin ku em, saziyên sivîl, Yekîtiya Tabîban û gelek saziyên tenduristiyê çawa biryar didin. Ew biryara siyasî dide. Li rewşa giştî ya girtiyê dinêre, lê ev ne biryarek e ku piştî muayene û muayeneyên têr û berfireh daye. Sedema ku wî biryarek wiha nedaye ew e ku bi mebestên siyasî tevdigere.”
‘Aysel Tûglûk tenê 3 rojan di bin çavan de ma’
Li aliyê din Ercan Yilmaz jî dibêje ku di meha Çile de bi komek parêzeran re çûye serdana Tugluk û çavdêriyên xwe wiha parve kir: “Min fêm kir ku rewşa wî ya tenduristiyê bi rastî xerab e; Parêzerekî ku bîst salan pê re hevaltî dikir, nikaribû hevalê me nas bike. Hevalê me gelek bûyer anîn bîra wî, hevaltiya wî anî bîra wî û pir zehmet bû. Piştî ku wî demekê xuya bû ku wî ji bîr kir, wî dîsa pirsî ka ew kî ye, “
‘Tuğluk di xetereya cidî de ye’
Yilmaz dibêje teşhîsa ku li Tûglûk hatiye dayîn teşhîseke ku ne pêkan e ku bi tena serê xwe jiyana xwe ya di girtîgehê de bidomîne û wiha domand: “Bi tenê; Aysel xanim dema ku jiyana xwe ya civakî didomîne, dibe ku fîşa çaydankê ji bîr bike û razê, û dema ku agir pê dikeve bimire. Ji ber ku pirsgirêka hiş, pirsgirêka bîrê heye. Ew di xeterek pir cidî de ye.”
Ev dibêje ATK dikare girtiyan heta 3 hefteyan di bin kontrolê de bihêle, lê tenê 3 rojan Tûglûk di bin kontrolê de girtiye û pişt re jî şandiye girtîgehê. Yilmaz derbarê mijarê de ev tişt gotin: “Ev yek nîşan dide ku Saziya Tiba Edlî bûyer çiqasî cidî girtiye û çawa rûberî xuya dike.”
‘Dema mijar dibe tevgera siyasî ya Kurdan, bi nakok tevdigerin’
Yilmaz rapora ATK’ê ya ya derbarê berdana Çevîk Bîr de jî nirxand û wiha axivî: “Çevîk Bîr jî bi heman teşhîs ji aliyê Saziya Tipa Edlî ve bi demanceyê ketiye. Di heman demê de teşhîsa nexweşiya demance ya Aysel Tûglûk jî hat amadekirin, lê belê rapor hat amadekirin ku Aysel Tûglûk dikare di girtîgehê de bimîne, Çevîk Bîr jî nikare di girtîgehê de bimîne.”
Yilmaz diyar kir ku ji sala 2007’an û vir ve rewşa girtiyên nexweş tînin rojevê û daxwaza çareseriyê dikin û got, “Ji bo vê çareseriyê jî fikir têne dayîn. Der barê guhertinên di qanûna înfazê de ku divê bê guhertin, guhertina statûya Saziya Tipa Edlî, nêzîkbûna girtiyan di çarçoveya Danezana Gerdûnî ya Mafên Mirovan de me gelek daxuyanî dan.”
Yilmaz di dawiyê de bal kişand ser van tiştan: “Wezareta Dadê li dijî berdana Aysel xanimê ji dosyaya Kobanê nerazîbûn nîşan da. Heman Wezareta Dadê dibêje ku ew ê ji bo girtiyên nexweş rêkkeftineke mirovî pêk bînin. Ev bi rastî jî nîşana wê yekê ye ku ew çiqasî nakok in li ser tevgera siyasî ya Kurd an jî aliyên dijber.”
Serhat News
(lg)
