Irak’taki bir doğal yaşam alanları çölleşen ceylanlar açlıktan ölüyor, bu da onları iklim değişikliği ve yıllarca süren savaşın yarattığı zorlukların bariz şekilde görüldüğü ülkedeki en son kurbanlar haline getiriyor.
Bir aydan biraz fazla bir süre içinde, Irak’ın güneyinde koruma altına alınan Sawa bölgesinde ince boynuzlu ceylan nüfusu 148’den 87’ye düştü. Son bir ayda 61 ceylan hayatını kaybetti. Ülkedeki kuraklık gölleri kuruttu ve mahsul veriminin düşmesine neden oldu. Ayrıca yağmur sıkıntısı ile birlikte finansman eksikliği de ceylanları gıdadan mahrum bıraktı.
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, iklim değişikliğiyle mücadelenin “gelecek nesillerimizin geleceği için varoluşsal bir tehdit olduğu için Irak için ulusal bir öncelik haline gelmesi gerektiği” konusunda uyardı. Bu zarif hayvanlar, hafifçe kavisli boynuzları ve kum rengi tüyleriyle tanınıyor. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği, bu ceylanları nesli tükenmekte olan hayvanlar listesine (kırmızı liste) almış durumda.
Bu hayvanlar Irak dışında, çoğunlukla Libya, Mısır ve Cezayir çöllerinde bulunuyorlar, ancak “Kırmızı Liste”ye göre bu ülkelerdeki sayıları birkaç yüzü geçmiyor. Koruma altına alınan Sawa bölgesi sorumlusu Turki el-Jayashi, ceylan sayılarının Mayıs ayının sonuna kadar sadece bir ayda yüzde 40 civarında azaldığını söyledi. Jayashi, “Artık yiyecek kaynakları yok çünkü hükümetten gelen gerekli fonları alamadık” dedi. Tarım ve diğer altyapı iyileştirmeleri nedeniyle Irak mali alanda sıkıntı yaşıyor. Jayashi, “İklim değişikliği, çölleşen bölgede yem sıkıntısı çeken ceylanları da güçlü bir şekilde etkiledi” diye konuştu.
Sayıları son 3 yılda 244’e düştü
Adının açıklanmasını istemeyen bir tarım bakanlığı yetkilisine göre, daha kuzeydeki diğer üç koruma altına alınan alanda da; son üç yılda ceylanların sayısı yüzde 25 azalarak 224’e düştü. Bağdat yakınlarındaki Al-Madain, Diyala ve Kerkük’teki ceylan kayıpları, “kamu finansmanı eksikliği”ne bağlandı. Güneydeki Samawah şehri yakınlarında 2007 yılında oluşturulan Sawa koruma alanında, hayvanlar kavurucu güneşin altında soluk soluğa kalıyor. Kahverengi ve çorak toprakta hayvanların beslenmesini sağlayacak ot yetişmiyor. Aralarında boynuzları dahi çıkmamış olan gençlerin de bulunduğu bazı ceylanlar, boş alanda çalıları kemiriyor.
Diğerleri metal bir çatının altına sığınarak yalaktan su içiyor. Yaz başlamadı bile ama ülkenin bazı bölgelerinde sıcaklıklar şimdiden 50 santigrat dereceye (122 Fahrenheit) ulaştı. Kuraklığın etkileri, Türkiye ve İran’daki nehirler ve yan kolları üzerindeki barajlar nedeniyle bazı nehirlerin seviyesindeki dramatik düşüşlerle daha da arttı. Berhem Salih, çölleşmenin Irak topraklarının yüzde 39’unu etkilediği konusunda uyardı. Salih, “Su kıtlığı tüm bölgelerimizi olumsuz etkiliyor. Tuzlanma nedeniyle tarım arazilerimizin verimliliği düşecek” dedi. Jayashi, Sawa rezervinin ceylanlarını kurtarmak için 100 milyon dinar (68.000 doların üzerinde) gönderildiğini söyledi.
Ama bu para son derece geç geldi. Para ulaştığında 5 ceylan kişi daha ölmüştü.
Serhat News
(sg)
