2023 Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü, Tahran’da katledilen Kürt kızı Jina Emînî ve Jin, Jiyan, Azadî Hareketine verildi.
Avrupa Parlamentosu’nun her yıl insan hakları ve düşünce özgürlüğü alanında verdiği Sakharov Ödülü’ne bu yıl, İran‘ın başkenti Tahran’da geçen yıl gözaltında hayatını kaybeden Jina (Mahsa) Emînî ile yine İran ile İran’daki “Jin, Jiyan, Azadî” (Kadın, Yaşam ve Özgürlük) Hareketi layık görüldü. Ödül 13 Aralık’ta Fransa’nın Strazburg kentindeki Avrupa Parlamentosu’nda düzenlenecek bir törenle verilecek. Adaylar, Avrupa Parlamentosu’ndaki siyasi gruplar ve en az 40 milletvekilinin imzasıyla belirleniyor.
Jina Emînî, Tahran’da 16 Eylül 2022’de İran “ahlak polisi” tarafından baş örtüsünü kurallara göre takmadığı gerekçesi ile gözaltına alınmış, üç gün sonra da şüpheli bir şekilde hayatını kaybetmişti.
Jina’nın Rojhılat’ın Seqiz kentinde toprağa verilmesinin ardından Rojhılat ve İran’da rejime karşı başlayan ve dört aydan fazla süren protestolarda “Jin, Jiyan, Azadî” sloganı öne çıkmıştı.
Adını Sovyet fizikçi ve siyasi muhalif Andrei Sakharov’dan alan ödül, 1988’den bu yana her yıl Avrupa Parlamentosu tarafından dünya genelinde düşünce özgürlüğünü savunan kişi veya kurumlara veriliyor.
Jina Emini ve Jin, Jiyan, Azadî Hareketi, Avrupa Parlamentosu’nda grubu bulunan Avrupa Halk Partisi, Sosyalist Demokratlar ve Avrupayı Yenileme Grubu tarafından ödüle aday gösterildi. Finalistler arasında Nikaragua’da insan haklarının savunulması mücadelesinin simge isimlerinden Vilma Nunez de Escorcia ve Roma Katolik Kilisesi Piskoposu Rolando Álvarez ile “ücretsiz, güvenli ve yasal kürtaj” için mücadele eden Polonya, El Salvador ve Amerika Birleşik Devletleri’nden üç kadın yer aldı.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, “16 Eylül’de, Mahsa Emini’nin ölümünün üzerinden bir yıl geçti. Avrupa Parlamentosu, İran’da her zaman eşitlik, onur ve özgürlük için mücadele eden cesur insanların yanındadır. Biz, İran’da her zaman eşitlik, onur ve özgürlük için mücadele eden cesur insanların yanındayız. Onlar hapishanelerde bile kadın, yaşam, özgürlük sloganını dillendirdi. Onları 2023 Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü’ne aday göstererek anıyor ve her zaman özgürlük için en çok mücadele edenlerin yanında durduğumuzu vurguluyoruz” dedi.
Öte yandan bu yılki Nobel Barış Ödülü, İran’da kadınlara yönelik baskıya karşı mücadele eden ve Jina Emini protestoları üzerine tutuklanan aktivist Nergis Muhammedi’ye verilmişti.
Serhat News
