Neredeyse 50 yılını geride bırakan Van’daki Sobacılar Çarşısında bütün zorluklara rağmen ayakta kalmaya çalışan sobacılık mesleğini sürdüren Nihat Atacan 10 yaşından beri bu çarşıda çalışıyor. Çok sayıda çırakta yetiştiren Atacan, ürünlerini Van ve çevre illerde satıyor.
Sobacılık mesleği, her geçen gün gelişen teknoloji ve enerji kullanımının artmasından dolayı can çekişen meslekler arasındaki yerini almaya başladı. Ama buna direnenler de var; Nihat Atacan 10 yaşında çırak olarak başladığı sobacılıkta birçok çırak da yetiştirmiş. Teknolojinin gelişmesi karşısında hem sobacılığı sürdüren hem de ekonomik olarak ayakta kalmanın yollarını aramış. Bunun yanında havalandırma sistemleri de üretmeye başlamış.
Van’da Sobacılar Çarşısı’nda mesleğini sürdüren Atacan, 55 yıldır çalıştığı atölyede başta soba olmak üzere semaver, mangal ve havalandırma sistemi imalatı gerçekleştirdiğini söylüyor. Atacan, ürettiği ürünleri Van ve çevre illere satıyor.
‘Sadece lehim makinamız vardı’
Atacan 78 yaşında ve 55 yıldır soba üretimi yapıyor. Baba mesleğini devam ettirdiğini söylüyor. Çocuklarına da bu sanatı öğrettiğini aktarıyor laf arasında. Eskiden hazır sac olmadığını tamamen el emeği ile soba, semaver ve mangal ürettiklerini aktarıyor. “Sadece lehim makinemiz vardı” diyerek şunları söylüyor: “Gerisini el emeği ve alın teri ile yapıyorduk, zamanla elektrikli makine çıktı. Onları aldık onlarla çalışıyoruz. Burada soba, mangal, semaver ve piknik malzemeleri adına her şeyi imal edip satıyoruz,” ifadelerini kullanıyor. Böylece çok daha rahat üretim yapabildiklerini belirten Atacan, “Biz her türlü sobayı yapıyoruz. Fırınlı, ızgaralı sobalar, banyo sobaları dahil. Eskiden banyo sobası olmazsa olmazdı. Demir banyo sobaları yapıp satardık. Şu an hâlâ bu üretimimiz devam ediyor,” diyor. Yanımda işçiler hem okudu hem de çalıştılar diyen Atacan, “Epey işçi yetiştirdim usta oldular. Şu anda da devam ediyorum usta yetiştirmeye, tabii hem burada çalışıp hem okuyan çok gençte oldu. Çoğu üniversite okuyor şu an.”
‘Kömür sobalarına karşı bizim ürettiklerimiz daha uygun’
Teknolojinin gelişip kalorifer ve doğalgaz kullanımının yaygınlaşmasıyla beraber işlerinin de etkilendiğini söyleyen Atacan, “Eskiden kömür sobaları yoktu biz kendimiz demir sobaları imal ediyorduk. Kömür sobaları çıktıktan sonra düşüş oldu işlerimizde ama dar gelirli vatandaşlar alamıyordu kömür sobalarını. Şu an kömür sobaları yaklaşık 7-8 bin lira. Bunu almaları mümkün olmuyor. Fakat bizim yaptığımız sobaların imalatı borularıyla beraber 2 bin liraya yakın bir maliyeti oluyor. Bu yüzden tercih ediliyor” şeklinde konuştu.
‘Sürekli bir üretim içerisinde oluyoruz’
Sobacılığa ilgi biterse havalandırma sistemi üretimine daha fazla yoğunluk vereceklerini kaydeden Atacan, zamanlar işlerinin de teknolojiyle evirildiğini söylüyor: “Doğalgazdan dolayı havalandırma sistemi zorunlu oldu. Burada yetiştirdiğim çocuklarım havalandırma sistemleri üzerine üretime geçtiler. Hal böyle olunca bizim mesleğimizin biteceğine dair bir kaygımız da olmuyor. Soba olmazsa semaver, o olmazsa havalandırma sistemi oluyor. Yani sürekli bir üretim içerisinde oluyoruz. Sadece yaptığımız ürünün şekli ve işlevi değişiyor. Bu da bizi mesleğimizden etmiyor aksine daha geliştirici oluyor. Sürekli aynı ürünü üretmekle zaman zaman farklı ürünler üretmek bizi de yaptığımız iş noktasında geliştiriyor haliyle.”
‘Havalandırma sistemlerini başka illerden değil Van’dan satın alsınlar’
Birçok firmanın havalandırma sistemi için başka illerden ürün temin ettiğini fakat bunun yerine Van’da yapılan üretime yüzünü dönmesi gerektiği vurgulayan Atacan, “Biz zaten onların istediği malzemeden istedikleri her türlü ürünü imal ediyoruz neden başka kentlerden alıyorlar ki” diye sitem etmekten alıkoyamıyor kendisini.
Son olarak, mevsimine göre sattıkları ürünlerinde değiştiğini belirten Atacan, “Bütün ürünlerimiz talep görüyor. Sobadan semavere, mangala, ızgaraya kadar. Kışın soba satışımız iyi iken yazın semaver ve mangal satışlarımız artıyor” diye de ekliyor sözlerine.
Haber: Yeşim Karaağar
Video: Yeşim Karaağar
(ro/lg)
