Söylemler boşa çıktı: Gevaş’taki fıstık ağaçları çiçek açtı

Verim vermez, sök dedikleri fıstık fidelerinden verim almaya başlayan Hasan Sarı, Van’ın Gevaş ilçesinde 13 yıldır Siirt fıstığı üretiyor. Sarı, “Yetişmez dedikleri fıstık fidesinden ürün almaya başladım. Dileyen herkes tereddütsüz ekime başlayabilir,” diyor.

İnsan emeği neleri yeşertmez ki? Bereketli Van toprağı, şimdi de Siirt fıstığına kucak açtı. Van’ın Gevaş ilçesinde 13 yıldır Siirt fıstığı üreten Hasan Sarı 70 yaşında. Çiftçiliği severek yaptığını ve toprakla uğraşmanın insanı psikolojik açıdan da rahatlattığını söylüyor. Çeşitli ağaçlara ait fideleri getirerek denemeler yapan Sarı, 13 yılın sonunda Siirt fıstığından verim almaya başlıyor. Şu anda da incir fidesi getirip ektiğini söylüyor. Gevaş toprağının çok verimli olduğunu ve her türlü bitkinin burada yetişebileceğini ifade ediyor.

Dört dönümlük tarlaya sahip olan Sarı, burada birçok meyve ve sebze yetiştiriyor. Herhangi bir destek almadığını söyleyen Sarı, destek alması durumunda çok daha iyi üretim yapabileceğini belirtiyor.

‘Fıstık hikayem seracılıkla başladı’

Sarı, Van’ın Gevaş ilçesinde Meslek Yüksek Okulu’nda çalışırken, İl Tarım Müdürlüğü’nün başlattığı sera kampanyası kapsamında Gevaş ilçesine üç sera kuruluyor. Müdürlük, bu seralardan birini Sarı’ya veriyor. “Benim fıstık hikayem böyle başladı” diyor: “2008 yılında bir arkadaşımın vasıtasıyla fıstık ağaçlarını Siirt’ten fide olarak getirttik. O zaman sera kuruluydu. Seranın içerisinde yetiştirip büyüttük. Şu anda bazıları verim vermeye başladı bazıları da çiçek açıyor ama henüz verim vermiyor.”

Fidelerin yetişmeyeceğini söyleyenler olduğu için fidelerin bir kısmını sökmeye karar veriyor Sarı. Fakat bir arkadaşının, fıstık ağaçlarının 14-15 yıl sonra verim vermeye başladığını söylemesi üzerine kalan fideleri sökmekten vazgeçiyor: “Sökmemekle iyi etmişim, şu an verim almaya başladım. Ve bu durum incir fidesi ekmeye karar vermeme sebep oldu. Fıstığın yetiştiği toprakta incir de yetişir.”

‘Kendi imkanlarımla bu yıl aşılama yapacağım’

Kurumlardan aşılama ve bakım için talepte bulunduğunu fakat herhangi bir destek alamadığını da söylüyor Sarı: “Kendi imkanlarımla bu yıl aşılama yapacağım. Gevaş Tarım İlçe Müdürlüğü’ne müracaat ettim aşılama ve kontrol için bana ‘bizim branşımızın dışında biz yapamıyoruz’ dediler. Daha sonra Tarım İl Müdürlüğü’ne başvurdum onlar da ilgilenmediler,” diyor. Tarım İl Müdürlüğü’nde çalışan bir ziraat mühendisinin her yıl gelip fideleri kontrol ettiğini ve bunu kurumsal değil bireysel olarak yaptığını söyleyen Sarı, “Pandemi döneminde göz aşısını yapamadık, bu yıl Tarım İl Müdürlüğü’nden gelip göz aşısını yaparlarsa gelişir ağaçlar. Bizimle bir tek müdürlükte çalışan bir mühendis ilgileniyor. O da bireysel olarak yapıyor bunu. Onun dışında ne il ne de ilçe müdürlüğü ilgilenmiyor bakım ve aşı için.”

’13 yıl sonra verim almaya başladım’

13 yıl sonra verim almaya başlayan Sarı, ilk önce bir ağaçtan verim aldığını, sonraki yıl ise 9 ağaçtan verim aldığı belirterek, “Geçtiğimiz ekim ayının başı gibi ürünleri topladım. Kabukluyken çatlamışlardı. Sadece kurutmam gerekiyordu, ben de güneşe serip kuruttum ve üst kabukları kolaylıkla açıldı. Verimin ardından ektiğim fıstıkların 2 çeşit olduğunu gördüm. Siirt fıstığıyla beraber bıttım sabununun yapımında kullanılan küçük taneli fıstık. Bıttım sabununun yapımında kullanılanları toplamadım, asıl aşıya ihtiyacı olan ağaçlar onlar,” diyor.

‘Bu bölgede yetişmeyen bitkileri yetiştirmek istiyorum’

Yaklaşık dört dönümlük tarlada ekin yapan Sarı, aynı zamanda, şeftali, deveci armudu, elma, kayısı, erik, vişne, kiraz, dut çeşitleri gibi meyveler de yetiştiriyor. Şimdiye kadar herhangi bir kimyevi ilaç kullanmadığını söylüyor: “Fenni gübre kullanmadım. Sadece çiftlik ve hayvan gübresi kullandım. Hem denemelerim için hem de diğer tarımsal üretimlerim için. Seri üretim içinde maddi koşullarım yok. Herhangi bir destek alıyor olsam tarım konusunda dört dörtlük üretim yapabilirim. Hatta bahçe tarımı yapmayı değil bu bölgede yetişmeyen bitkileri yetiştirmeyi istiyorum.”

‘İyi bakıldığı takdirde Gevaş’ta yetişebilecek bir ağaç türü fıstık ağacı’

Son olarak tarımla uğraşanlara seslenen Sarı, “Herkes her şeyi denesin herhangi bir zararı yok. Gevaş’ın belirli kesimlerinde çok güzel yetişen bir bitkidir fıstık. Bu işi yapmak isteyen varsa hiç çekinmeden ekmeye başlayabilir. İyi bakıldığı takdirde Gevaş’ta yetişebilecek bir ağaç türü fıstık ağacı. Fıstığın kilosu piyasada oldukça yüksek şu an. Oysa getirip eksek hem o maliyetten kurtulmuş oluruz hem de kendi fıstığımızı üretip satabiliriz” diyor.

Video: Zelal Sahidenur Sari

Montaj: Dıldar Güler

(ro)