Suriye’de Esad’ın ailesi ile birlikte ülkeyi terk ederek yönetimi devretmesi sonrasında değerlendirmeler de ardı sıra gelmeye başladı. Şam’da doğan boşluğu doldurması beklenen HTŞ’nin cihatçı yapısı ile Putin’in, Esat’ı yalnız bırakan ve ‘ihanet’ olarak değerlendirilen tutumu temel gündem maddeleri arasında yer alıyor. Dış ülke temsilcilikleri Suriye’nin yeni durumuna ilişkin değerlendirmelerde bulundular.
Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı grupların 8 Aralık Pazar itibarıyla başkent Şam’ı da ele geçirmesinin ardından ülkede Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yönetimi sona erdi. Rusya’dan siyasi sığınma aldığı ifade edilen Esad’ın ailesiyle birlikte başkent Moskova’da olduğu haberleri Rusya devlet basınına yansıdı. Suriye’deki son gelişmelere ilişkin dünya liderlerinden de açıklamalar gelmeye devam etti.
AB: Acımasız Esad diktatörlüğü çöktü, değişim tarihi fırsatlar sunuyor
Reuters haber ajansının aktardığına göre, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Suriye’de yaşananlara ilişkin açıklamasında, “Acımasız Esad diktatörlüğü çöktü. Bölgedeki bu tarihi değişim fırsatlar sunuyor ancak durum risklerden azade değil. Avrupa, ulusal birliği muhafaza etmek ve tüm azınlıkları koruyan bir Suriye devletini yeniden inşa etmek için destek vermeye hazır” ifadelerini kullandı.
İngiltere: Suriye halkı, çok uzun süre acı çekti
İngiltere Başbakanı ve İşçi Partisi Genel Başkanı Keir Starmer, “Suriye halkı Esad’ın barbar rejiminin altında çok uzun süre acı çekti; gidişini memnuniyetle karşılıyoruz” diyerek şimdi odak noktalarının siyasi bir çözümün egemen olmasını ve barışla istikrarın yeniden tesis edilmesini sağlamak olduğunu belirtti. Starmer, “Tüm taraflara sivilleri ve azınlıkları koruma, ilerleyen saat ve günlerde temel yardımların en korunmasız olanlara ulaşabildiğinden emin olma çağrısında bulunuyoruz” diye konuştu.
Ukrayna: Putin’e oynayan diktatörler için bu hep böyle olmuştur
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sybiha da Suriye’deki duruma ilişkin açıklamasında, “Esad düştü” diyerek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e işaretle, “Bu, Putin’e oynayan diktatörler için hep böyle olmuştur ve hep böyle olacaktır. O, her zaman kendisine güvenenlere ihanet eder. Şimdi temel hedef, Suriye’deki güvenliği tesis etmek ve halkı etkin bir şekilde şiddetten korumaktır” ifadelerini kullandı.
Almanya: Şimdi önemli olan kanun ve düzenin yeniden tesisi
Almanya Federal Başbakanı Olaf Scholz ise konuya ilişkin açıklamasında Beşar Esad’ın kendi halkına acımasız bir şekilde baskı yaptığını, bu süreçte sayısız can kaybının yaşandığını ve Esad’ın sayısız insanı Suriye’den kaçmak durumunda bıraktığını söyledi. Bu insanlardan bazılarının da Almanya’ya sığındığını hatırlatan Scholz, “Suriye halkı, dehşet verici acılar çekti. Suriye’deki Esad yönetiminin sona ermesi de dolayısıyla iyi haber” dedi.
Sosyal Demokrat Partili (SPD) Almanya Başbakanı Scholz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Şu anda önemli olan, Suriye’de kanun ve düzenin hızla yeniden tesis edilmesidir. Tüm dini gruplar, tüm azınlıklar şimdi ve gelecekte korunmalıdır.”
Yunanistan: Ülkede barış bir an evvel tesis edilmeli
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı, Suriye’deki duruma ilişkin açıklamasında, Esad yönetiminin sona ermesini memnuniyetle karşıladıklarını kaydetti. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Yunanistan, Suriye’deki otoriter (Beşar) Esad rejiminin devrilmesini memnuniyetle karşılıyor. Öte yandan, ülkede barış bir an evvel tesis edilmeli ve (Birleşmiş Milletler) Güvenlik Konseyi’nin 2254 kararı temelinde demokratik, meşru bir hükümete iktidarın normal şekilde devredilmesi sağlanmalıdır” ifadelerine yer verildi.
Sivillerin korunmasına özel ihtimam gösterilmesi gerektiği belirtilen açıklamada, dini azınlıklar ile kültürel mirasın ve dini eserlerin korunmasına da dikkat edilmesi gerektiği kaydedildi. Açıklamada, “Demokratik normalleşmeye dönüş, mülteci akınlarının son bulması ve Suriyeli mültecilerin yurtlarına dönmesi için güvenli yolun açılması anlamına gelmelidir” ifadesi kullanıldı. Yunanistan’ın Suriye’nin barış ve refahının bir an evvel yeniden sağlanması için elinden geleni yapmaya hazır olduğu da belirtildi.
Japonya: Barışı yeniden sağlamak için işbirliği içinde olacağız
Japonya Kabine Baş Sekreteri Hayaşi Yoşimasa da yaptığı açıklamada, Japon hükümetinin Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ettiğini ifade etti. Suriye halkının ‘özgürlük ve refah içinde yaşamasını umduklarını’ dile getiren Hayaşi, bölgedeki insani durumun iyileşmesini temenni ettiklerini belirtti. Hayaşi ayrıca, uzun vadede bölgede barışı ve istikrarı sağlamak için uluslararası toplumla işbirliği içinde çalışacaklarını kaydetti.
Katar’dan tüm taraflara diyalog çağrısı
AA’nın aktardığına göre, Suriye’deki duruma ilişkin Arap ülkelerinden de açıklamalar yapıldı. Katar Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Suriye’deki gelişmelerin yakından takip edildiği belirtildi. ‘Suriye’nin kaosa sürüklenmesini önlemek için ulusal kurumları ve devlet birliğini korumanın gerekliliği’ne işaret edilen açıklamada, ‘Suriye krizinin, uluslararası meşruiyet kararları ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı uyarınca, Suriye halkının çıkarlarını gözetecek ve ülkenin birliğini, egemenliğini ve bağımsızlığını koruyacak şekilde sona erdirilmesi’ ve ‘tüm taraflara diyalog’ çağrısı yapıldı.
Mısır: Ülkenin çıkarlarına öncelik verilmeli
Suriye’deki gelişmelerin yakından izlendiği ifade edilen Mısır Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da ülkenin bütünlüğü ve egemenliğinin önemi vurgulanarak, ‘Suriyeli taraflara, kapsamlı bir siyasi süreç başlatarak ülkenin çıkarlarına öncelik vermeleri’ çağrısında bulunuldu.
Ürdün: Siyasi süreci destekleyeceğiz
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi de X hesabından yaptığı paylaşımda, “Kardeş Suriye’deki durumla ilgili gelişmeleri ilgiyle takip ediyoruz. Suriye’nin birliğine, egemenliğine ve kardeş halkının güvenliğine çok önem veriyoruz” ifadesini kullandı.
Ürdün’ün, kardeş Suriye halkına, herkes için özgür ve onurlu yaşamı garanti edecek şekilde ülkelerini yeniden inşa etme çabalarında mümkün olan her türlü desteği sağlayacaklarını belirten Bakan Safedi, Suriye halkının isteklerini karşılayan, haklarını koruyan, güvenli ve tatmin edici bir siyasi sistem inşa etmek için Suriye halkının başlattığı her türlü siyasi süreci de destekleyeceklerini bildirdi.
Irak: Tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerekiyor
Irak hükümeti de tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerektiğini, Suriye’nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının büyük önem taşıdığını bildirdi. Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, yaptığı yazılı açıklamada, Irak hükümetinin, Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirterek, ‘istikrar çabalarını ilerletmek, güvenliği, kamu düzenini ve kardeş Suriye halkının can ve mallarını korumak amacıyla kardeş ve dost ülkelerle uluslararası temaslarının sürdüğünü’ kaydetti.
“Tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerekiyor” ifadesini kullanan Avvadi, “Suriye’nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının sadece Irak için değil, aynı zamanda bölgenin güvenliğiyle olan bağlantısı nedeniyle de son derece önemli olduğunu vurguluyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Filistin: Kardeş Suriye halkının iradesine saygı gösteriyoruz
Filistin Yönetimi’nin açıklamasında da Filistin ve halkının kardeş Suriye halkının yanında, onların iradesine ve siyasi tercihlerine saygı gösterdiği belirtilerek, Filistin’in Suriye’nin güvenliği ve istikrarını garanti edecek ve başarılarını koruyacak adımların yanında durduğu vurgulandı.
Serhat News
