Van Gölü’ndeki kirlilik artıyor: Yetkililer ilgisiz

Uzun süredir gündemden düşmeyen Van Gölü kirliliği geçtiğimiz günlerde reklam konusu olmuştu. Çevre aktivisti Zozan Özgökçe, gölün eski haline gelmesi için örgütlülük ve ortak mücadeleye vurgu yaparken, Van Çevre Derneği Eş Başkanı Ali Kalçık ise yetkililerin ilgisiz olduğunun altını çizdi.

Dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü birçok tehlike karşısında mücadelesini sürdürüyor. Kirli atıklar ve kanalizasyon suları ile kirletilmeye devam edilen Van Gölü 3 bin 713 metrekare alana sahip olmasına rağmen korunmaz ise kuruma tehlikesi ile karşı karşıya. Dönem dönem belediyeler eli ile temizlenme projeleri hazırlansa da şu ana dek istenilen verim elde edilemedi. En son Halkların Demokratik Partisi (HDP) bünyesinde olan Van Büyükşehir Belediyesi’nin Avrupa Birliğine sunduğu İleri Biyolojik Arıtma Tesisi projesi kabul edilmiş ancak belediyeye atanan kayyım projeyi devralmıştı. 180 milyon TL’ye mal edilen tesislerden bölge halkı ve çevreciler rahatsız durumda.

Biyolojik Arıtma Tesisinin açılışını Haziran 2021’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan gerçekleştirmişti. Arıtma tesisinde yayılan kötü kokunun mahalle halkını rahatsız etmesi üzerine CHP merkezi düzeyde ziyaret gerçekleştirmişti. Arıtma tesisinin yaydığı kötü kokunun yanı sıra göle akıtılan diğer atıkların Van Gölü ve kentte yaratabileceği sorunları üzerine Çevre Aktivisti Zozan Özgökçe ve ÇEV-DER Başkanı Ali Kalçık değerlendirmelerde bulundu.

‘Tüm il ve ilçeler sorumlu’

Van’daki sıvı ve katı atıkların göle akıtılmasının kentin ezeli sorunu olduğunu söyleyen Özgökçe,”Aslında söylenen dip çamur Van’ın yıllarca biriktirdiği kirlilik. Şimdi havalar ısındı ve yapılan arıtmanın koku yayma ünitesinin olmaması da sorun oluşturuyor. Van gölünün kendi oluşturduğu öz suyu dışında Göle akıtılan bütün kirli sulardan gölün etrafındaki iki il ve diğer tüm ilçeler sorumludur. Öte yandan Van’da yapılan en büyük biyolojik arıtma tesisi koku yayma ve pis olma hali kentin önemli sorunu oldu. Turizmden tutalım oradaki yaşayan yerel insanlara kadar herkes olumsuz etkilendi. Bu suların aslında Van’ın tarlalarına verilmesi lazım ama Van Gölü’ne akıtılıyor. Bu durumun değişmesi lazım” dedi.

‘Bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı’

Van’da Sivil Toplum Örgütlerinin Van Göl’ü konusunda ortaklaşması çağrısında bulunan Özgökçe, “Van Gölü ile ilgili birçok sempozyum ve toplantılar gerçekleşti ancak bir yere varılmadı. Bireysel kirlilik oranı da toplumsal kirlilik oranı kadar olmasa da var. Örneğin teknede gezi yapan bir birey sigarasını göle atabiliyor. Sivil toplum örgütlerinin bu konuda da bir çalışma yapması lazım. Belediyelerde aynı şekilde halkı bu konuda bilinçlendirmek için çalışma yapmalı. Bununla ilgili bir uyarı yazısı bile yok. Aksine belediyeler Van Gölü’nün haklarını ihlal ediyor. Örneğin gölün ortasına bisiklet kafe yapmışlar. Van Gölü’nün kenarını betonlaştırdılar. Eskiden Van Gölü’nün kenarı yemyeşildi şimdi hep beton oldu. Kamu kurumları Van Gölü’nün kenarını tamamını işgal etti. Su sporları tesislerinin yanında köpüklü bir su daima Van Gölü’ne katılıyor. Yine Ermeniler döneminde kalan birçok dağ suyu tarlalara akıtılması gerekirken Van Gölü’ne kirli bir şekilde akıyor” diye belirtti.

‘Bu konuda örgütlenmeliyiz!’

Özgökçe son olarak, ”Bireysel olarak hepimize çok görev düşüyor. Mesela lavabolarımıza yağ dökmemek, Van Gölü’nün kenarında oturduğumuz zaman gölü kirletmemek, çok fazla deterjan harcamamak bile aslında Van Gölü’ne bir katkıdır. En temel önerim ise STÖ’lerin arıtmaların önünde sürekli basın açıklaması yapması. Bu konuda örgütlenmeli birleşmeli ve bir şeyler yapmalıyız.”

‘Kentin tüm atıkları göle akıtılıyor’

Kalçık ise ‘İleri Biyolojik Arıtma Tesisi’nin açılış dönemini hatırlatarak, “Cumhurbaşkanı Erdoğan büyük müjde diye duyurmuştu. Sürekli göle akıtılan simsiyah bir su ve yayılan kötü bir koku var. Sürekli bir biçimde açıklamalar yapıyoruz ancak bir ilerleme gerçekleşmiyor. Saniyede bin 800 litre atık su akıtılıyor. Van Gölü’nün etrafında 1 milyon 200 bine yakın insan yaşıyor ve dolaylı dolaysız olarak bu insanların bütün atıkları Van Gölü’ne akıtılıyor. Teknik hesaplamalara göre sadece Van Gölü havzasında günlük 57 bin metreküpe yakın kanalizasyon denize akıtılıyor. Van Gölü kapalı havza olduğu için resmen balçıka dönüşüyor. Bunun yanında bir diğer sorun Van Gölü’nün etrafında yaklaşık 102 tane akan dere suyu var. Bu derelerin akan suyunun önemli bir kısmı yerleşim yerlerinin içinden geçiyor. Oralardan geçerken kanalizasyon ve evsel atıkları da alıp göle döküyor” dedi.

‘Temizlik değil algı yapıyorlar’

Van Gölü’nde temizlenip kenara bırakılan dip çamurların temizlik yöntemini doğru bulmayan Kalçık, “Doğanın bize bahşettiği güzel Van Gölü her gün yok oluyor ve balçıklara dönüşüyor. Yetkililer ilgisiz ve duyarsız kalıyor. 1970’lerde yapılan ismine arıtma tesisi denilen yer o günden bugüne Van Gölü’nün etrafında dip çamurlar oluşturdu. Gölün en büyük sorunlarından bir tanesi de dip çamurlarıdır. Resmen insan dışkısının bulunduğu bir kütle oluşmuş. Dip çamuru temizliği yaptıklarında ise temizleyip Van Gölü’nün 0 noktasına bırakıyorlar. Bunun adı temizlik değil algı yaratmaktır. Dip çamurlarının bertaraf edilmesi lazım. Umarım ilgililer yetkililer ve bu havzalarda yaşayan insanlar bu göle sahip çıkar” diye vurguladı.

Serhat News