ÖZEL HABER- Kendine has özelikleriyle Van’ın simgesi haline gelen Van kedisi yavrulama dönemine hazırlanıyor. Van kedisinin çiftleşme dönemi başladı. Bu özel kedilere ev sahipliği yapan Van Kedisi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde süren hummalı hazırlıkları yerinde izledik.
Bembeyaz ipeksi tüyleri, mavi ve kehribar renklerdeki gözleriyle, benzersiz bir tür olan Van kedisi, yavrulama dönemine girdi.
Dünya faunası içinde önemli bir yeri olan Van kedisinin, azalmakta olan neslini korumak ve ıslah etmek amacı ile bilimsel araştırmalar yapmak, saf ırkların üretilmesini ve çoğaltılmasını sağlamak amacıyla, 1992’de kurulan Van Kedisi Araştırma ve Uygulama Merkez’indeki kedileri ziyaret ederek, onların bu sürecine dair merkezin başkanı Prof. Dr. Abdullah Kaya ile konuştuk.
Merkezin düzenli işleyen bir programı var ve bu programda kediler, 12 ay aynı mantıkla beslenemiyor çünkü annelik dönemi farklı süt verme dönemi farklı ve hamilelik dönemi farklı seyrediyor. Kediler, yaz boyunca yaklaşık iki-iki buçuk ay gebe kalıyor, emzirme dönemi ise 4 buçuk 5 ayı buluyor ve bu süreç anneleri yoruyor. Bu yorgunluktan sonra yoğun bir besleme yapılmazsa ikinci senenin çiftleşme mevsimine geçildiğinde kediler, geç kızgınlık gösterebiliyor. Aşılamalar, sağlık taramaları ve yoğun beslenmeleri doğuma hazırlık için yapılan işlemler. Bu işlemler bittiği gün de çiftleştirme başlıyor. Çiftleşme başladıktan sonra bu işlemlerin hiçbiri yapılamıyor. Kaya, ‘Ekim-Ocak dönemi arasında bu süreci yürütmemiz gerekiyor ve şu anda o dönemlerdeyiz dolayısıyla da kedilerimiz yavaş yavaş kızgınlığa hazırlık aşamasının sonlarına doğru geldiler,’ diyor.
Kaya, Van kedisinin sağır olduğu iddialarına karşı, Van kedisinin sağlığıyla ilgili 7 yıl süren bir doktora çalışmaları olduğunu söylüyor. Van kedisiyle ilgili araştırmalar yapan merkez, 350 tane kediye, annesi babası sağır olmayan bir kediyle, sağırlık çalışması yapıyor. Dünyada 56 beyaz ırk kedinin içinde sağırlık oranı en düşük olan ırkın Van kedisi olduğunu ve bu oranın yüzde 14,33 olduğunu gösteren bilimsel bir veriden söz ediyor.
Van kedisinin orijinalinde, tepesinde 8’den 12-18’e kadar çıkan siyah tüy durumu söz konusu olabiliyor küçükken. 7 veya 8. aydan sonra bu tüyler diğer tüylerin içerisinde kayboluyor. Van kedisinde bulunan bu siyah tüylerin, tek renkli gözlerde mi çok, mavi gözlerde mi çok, sarılarda mı çok öyle bir istatistik oranlaması yok. Her hayvanda olabiliyor. Ama şöyle bir şey var, yaptığımız araştırmalar da kafasında siyah tüy bulunan, 8’le 12 arasında tüy bulunan hayvanların hiçbirinde sağırlığa rastlamadık, diyen Kaya, Van kedisi, Van dışında yaşar mı, bilimsel olarak söylersek buranın iklimine benzeyen her iklimde yaşar diye de ekliyor.
Kaya, “Bu merkezi açmamış olsaydık şu anda şehirde orijinal bir Van kedisi bulmanız çok zor olurdu. Bu nedenle buranın önemi daha da artmış oluyor. Eskiden, insanlardan üç beş tane Van kedisi toparlayıp bunların saflığını nasıl koruyabiliriz diye düşünürken bugün merkezimizde tuttuğumuz hayvan sayısı 200’den fazla dolayısıyla her sene 150-200 aileye orijinal Van kedisi sahiplendirmesi yapabiliyoruz. Bizim bir sloganımız var; her eve bir Van kedisi. Fakat sahiplendirme yaparken ailenin ciddiyetine bakıyoruz, iyi bakacağına inanmadığımız aileye kesinlikle Van kedisi vermiyoruz. Merkezimizin damızlık ihtiyacını mutlaka karşılamamız gerekiyor, onun fazlasını sahiplendiriyoruz ve ücretli sahiplendirme yapıyoruz. Ücretlendirme maddi bir gelir etme amaçlı değil alıcı kişinin ciddiyetini ölçme açısından yapıyoruz.”
Van kedisinin uysallığından söz eden Kaya, Helsinki Üniversitesi’nin yapmış olduğu ‘kedi araştırmaları’ sonuçlarına atıfta bulunuyor. Araştırma sonucunda Van kedilerinin en saldırgan tür olarak değerlendirmesine, “Van kedisinin en çok sevilen özelliği uysallığı, ev halkıyla kurduğu duygusal bağ. Helsinki Üniversitesi, 41 tane Van kedisi sahibiyle bir anket yapıyor, o anketin sonunda Van kedisinin saldırgan olduğu sonucuna varıyor. Dünyada en çok orijinal Van kedisinin bulunduğu merkeziz biz. Eğer, Van kedisiyle ilgili genel bir araştırma yapılacaksa bizim bunun içinde olmamız gerekiyor,” diyor.
Kaya, sokak hayvanlarının yaşamından endişeli.
İnsanların artık gerçekten evde hayvan barındırmanın geçici bir heves olmadığını bunun en az bir çocuk bakmak kadar sorumluluk gerektiren bir şey olduğunu anlamaları gerekiyor. Sahiplenildikten 3 gün sonra sokağa atılan hayvanlar olduğunu görüyoruz, duyuyoruz ve buna çok üzülüyoruz. Sizinle aynı evi paylaşıyor ve siz onu sokağa atıyorsunuz. O hayvan sokakta nasıl yaşayacağını nasıl besleneceğini bilmiyor. Bunun vicdani bir sorumluluk olduğunu düşünüyorum ve umuyorum ki hayvanlar sahipsiz kalmaz.
Haber: Yeşim Karaağar
Görüntü / Montaj: Zafer Avnaş
Serhat News
(TYK)
