Van’ın en işlek caddelerinde mikrofonumuza konuşan yurttaşlar, ekonomik krizi yorumlarken “Fakirlik, yokluk ve işsizlik” diyor. Geçinemeyenlerin dilinden şikayetler bitmiyor ve sorumlusu olarak da hükümet görülüyor.
‘Ekmek aslanın ağzında’ deyimi artık Türkiye’de bir gerçek. Ekonomik krizle mücadele edemeyen yurttaşların ağzından bu deyimi sık sık duyar olduk. Van ekonomik krizden en çok etkilenen şehirlerden. İşsizlik oranının da yüksek olduğu şehirde, yurttaşlar bir sonraki ayı dahi zor getiremediklerini söylüyor. Mevcut krizinin sorumlusunu da hükümet olarak görüyor.
‘Zamlara rağmen mağaza ve marketler tıka basa dolu’
Ekonominin zorlaştığını ve her şeye her gün zam getirildiğini hatırlatan Aysun Yakut, kendilerinin geçinebildiklerini ancak başkalarının geçinemediklerini söylüyor: “Özelikle asgari ücretli gelirleri olanlar hiç geçinemiyor. 6 çocuğum var ve eşim esnaf. Bu ekonominin düzelmesi gerekiyor tabi buda biraz bizim elimizde. Örneğin mazota zam geliyor kuyruğa giriyoruz. Pirince zam geliyor kuyruğa giriyoruz. Herkes gayet halinden memnun herkes arabasını çıkartıyor her şey zamlanmasına rağmen market ve mağazalar tıka basa dolu. Ekonominin dünyadaki gelişmelerden kaynaklanıyor.”
‘Çarşı alışverişinden eve dönünce paramız çalınmış gibi hissediyoruz’
Ahmet Kaya ise süreci, “Fakirlik, yokluk ve işsizlik” olarak değerlendiriyor. Ev geçimini yetişkin çocuklarının yardımıyla ancak sağlayabildiklerini ifade ediyor: “Ekonomik yardıma ihtiyacımız çok oluyor. Krizden önce 200 liraya 2 torba eşya alıyorduk. Ancak şimdi 200 liraya anca 2 poşet malzeme alabiliyoruz. Çarşıdan eve döndüğümüzde cepte bir şey kalmayınca acaba paralarımız mı çalındı? Hissiyatına varıyoruz.”
‘Pahalılık hükümetten kaynaklanıyor’
Emekli yaşlılık maaşlarının kendilerine yetmediğini belirten Hacı Kavak isimli yurttaş da, “Pahalılık hükümetten kaynaklanıyor. Hükümet bir an önce soruna çözüm bulmalı elimizden bir şey gelmiyor” diyor.
‘Yazık günah insanlar geçinemiyor’
Aylık 10 bin maaş alınsa bile bir kişinin ihtiyaçlarına yetmediğini ifade eden Hamza Aslan da “Bir malzemeyi bin liraya aldığında yarın gidip baktığımızda o malzeme bin 500 TL olmuştur. 100 TL ise 150 TL olmuştur. Gün be gün ekonomi daha da kötüye gidiyor. Devletin elinde olan bu ekonomik krizin biraz önce düzelmesi gerekiyor. Yazık günah insanlar geçinemiyor” şeklinde konuşuyor.
‘Erdoğan düşerse ekonomi düzelir’
Ekonomik krizden önce bir işçinin 200 liraya akşama kadar çalışıp yettiğini ancak şimdi bin liraya çalışsa da geçinemediklerini belirten Muhammet İşnas 10 kişilik bir aile olduklarını aktarıyor. Evlerinde ise sadece abisinin çalışabildiğini söylüyor: “Her eve geldiğinde satış yapamadığını ve müşterilerin alışveriş yapamamasından dolayı yakınıyor. Erdoğan düşerse ekonomi düzelir. Bu krizin hepsi devletten kaynaklanıyor. Telefon faturalarımızı dahi ödeyemiyoruz. Benzin litresi 30 lira olmuş. Telefon faturam önceden 70 şimdi 140 lira olmuş faturamı ödeyemiyorum.”
‘Ekonomiyi yönetenler düşmeden bu sorun çözülmez’
Son olarak 69 yaşında olan Tajdin Sayıner artık geçinemediklerini söylüyor. “Hepimiz açız” diyerek hayatı boyunca böylesi bir krizle karşılaşmadıklarını kaydediyor. Sayıner, yoksulların çok daha yoksullaştığını yorumluyor: “12 kişi evde yaşıyoruz. Eskiden 100 lira olan un şimdi 500 liradan fazla keza yağda o fiyatta yakın zaten. Kimse idare edemiyor. Ekonomiyi yönetenler düşmeden bu ekonomi düzelemez.”
(ro)
