ÖZEL HABER
Kuraklık ve zamların etkisiyle tarım ve hayvancılığın önemli merkezlerinden bir olan Van’da üretim bitme aşamasına geldi. Yem ve saman almakta güçlük çeken köylüler hayvanlarını düşük maliyetlerle kasaplara satmak zorunda kalıyor. Hayvan fiyatları düştüğünden dolayı etin kilogram fiyatı 35 TL’ye kadar indi.
Sel felaketleri, kuraklık aynı zamanda TL’nin döviz karşısında hızla değer kaybetmesiyle artan zamlar Vanlı üreticiyi de çıkmaza sürüklüyor. Geçimlerini hayvan alım satımıyla karşılayan Vanlı hayvan besicileri bu yıl hayvanlarını maliyetin çok altında kasaplara satmak zorunda kaldıklarını dile getirdi. Artan yem ve saman fiyatları nedeniyle sürekli zararda olduklarını belirten besiciler, “Zararın neresinden dönersek dönelim mantıklı değil bu, iflas ettiğimiz için hayvanları satmak sorunda kalıyoruz,” dedi. Hâl böyle olunca büyükbaş hayvan satışlarında artan satış baskısı nedeniyle et fiyatları da düştü. Erciş’te sığır etinin fiyatı 35 TL’ye alıcı buluyor.
‘Geçen Yıl Aldığımız Hayvanı Bu Yıl Aynı Fiyata Satamıyoruz’
Her geçen yıl ülkede tarım ve hayvancılığın geriye doğru gittiğini dile getiren hayvan besicisi Ebubekir Sonkalan, ülkeyi yönetenlerin verdiği vaatlerin artık karın doyurmadığını dile getirerek, “Ekonomi her kötüye gittiğinde birileri çıkıp, ‘zirve yaptık, atak yapacağız’ ifadeleriyle karşılaştık. Bugün atak yapan dolar oldu. Dolar atak yaptıkça, çiftçide, esnafta, üreticide dibe düştü. Geçen sene aldığımız hayvanı bu yıl aynı fiyata satamıyoruz. Ekonomi bugün düzelir, yarın düzelir umuduyla bekledik. Maalesef her gün bir önceki günden daha kötü duruma geldik. Bugün hayvanlar yarı fiyatına satılıyorsa, ‘Zararın neresinden dönersem kârdır’ mantığıyla değil, iflas edildiği için satılıyor. Besili bir dananın kilogram fiyatının en az 80 TL olması lazımken, 35 ile 40 TL arasında satılıyor. Daha ucuza da satan var. Bu işin kârlısı sadece kasaplar. Maalesef hayvan besicisi bir çıkmazda.”
‘Banka Faizlerine Yetişemiyoruz’
Hayvan besicisinin bankalara olan borçlarını ödeyemeyecek durumda olduğuna dikkat çeken bir diğer hayvan besicisi Hayati Yardımcı, “Elimizdeki sermaye hızla erirken, öte yandan bankalardan çektiğimiz kredilerin faizleri tavan yapıyor. Kredileri ödeyemeyen ise zaten yanıyor. Bu millet perişan durumda, üretici kan ağlıyor. Birkaç yıl önce bu hayvan pazarında kum atsan yere düşmezdi. Fakat bu yıl durumu görüyorsunuz koca alanda sadece birkaç esnaf var. Böyle devam ederse gelecek yıl büyükbaş hayvan bulmak imkânsız hale gelecek.”
‘Kasaplardan Başka Alıcı Yok’
Tarih boyunca atalarının hayvancılık ve tarımla uğraştığını ve bu mesleğin dedelerinden kendisine miras olarak kaldığını dile getiren Fesih Nama, Türkiye’de üretimin bitirilmesine yönelik özel bir politika uygulandığına inandığını dile getirdi. Nama, “Bir ülkenin ekonomisinin temel kaynağı tarımdır, hayvancılıktır. Bugün baktığımızda yapılan zamlar en çok bu alanları etkiliyor. Örneğin; yatı olan bir insanı mazota yapılan zam etkilemez. Neden çünkü yatlara alınan mazot vergiden muaf tutulmuş. Ama bir çiftçi öyle değil. Mazotu en yüksek fiyattan almak zorunda. Bu zamlar zincirleme olarak her bir şeyi etkiliyor. Bu nedenle artan zamlar karşısında çaresiz kalıyoruz. Ben bugün hayvanlarımı pazara getirdim kasaplardan başka alıcı yok. Kasap, hayvanı alsa kesecek ama hayvancılık yapan biri alırsa besleyecek, üretecek. Bu hayvanın sütünden ve üremesinden faydalanacak. Fakat hayvancılık bitti artık. Böyle devam ederse gelecek süreçlerde ne doğal peynir bulabileceğiz, ne de doğal et.”
Kasaplar da Şikâyetçi
Geçtiğimiz yıla oranla bu yıl hayvan satışlarının çok fazla olduğunu dile getiren kasap esnaf Bülent Deniz, etin kilosunu 35 TL’den sattığını ifade ediyor. Kırmızı et ile tavuk fiyatının bir olduğunu dile getiren Deniz, buna rağmen talebin az olduğunu dile getirdi. Deniz, “Çoğunlukla sığır ve inek eti kesiyoruz. Canlı hayvan satışı yoğun olunca haliyle et fiyatları da düşüyor. Et fiyatı ucuz olmasına rağmen beklediğimiz talep yok. Açıkçası biz de çoğu zaman zararına satış yapıyoruz. Köylü gerçekten çok zor durumda,” dedi.
Haber / Fotoğraf: İdris Yılmaz
Serhat News
(YK)
