Van, Türkiye’de madde bağımlılığının en çok arttığı iller arasında yer alıyor. Afganistan’da üretilip İran sınırından geçirilerek Türkiye’ye sokulan uyuşturucu için Van önemli geçiş güzergâhlarından biri. Son yıllarda uyuşturucu operasyonlarında savcı ve kolluk kuvvetlerinin de yakalanması yaşanan artıştaki nedenleri göz önüne seriyor.
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2022 Uyuşturucu Raporuna göre, kokainin Avrupa’ya girdiği kapılardan biri olan Türkiye’de yakalanan kokain miktarı yüzde 44,9, şüpheli sayısı ise yüzde 6 oranında artış kaydetti. Van’da son yıllarda ülke genelinde madde bağımlılığının ve kaçakçılığın en çok arttığı iller arasında yer alıyor. İl Emniyet Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı yıl boyunca kentte yaptığı operasyonlarda tonlarca uyuşturucu madde ele geçirdi. Emniyet Müdürlüğünün resmi rakamlarına göre Van’da yaklaşık 15 bin madde bağımlısı bulunuyor.
Hal böyle iken Van’ın Erciş ilçesinde geçtiğimiz yıl 11 Temmuz 2021 tarihinde Erciş Adliyesi Emanet Bürosu Müdürü M.Z ele geçirilen 300 kilo eroin yerine un koyarak piyasaya sürmüştü. Konuyla ilgili 6 ayda bir Adli Emanetlerin sayımına dair imza atan 4 savcıda yargılanıyor. 23 Temmuz 2022’de Konya merkezli 2 uyuşturucu operasyonunda ise 4’ü polis 14 zanlının yakalandığı soruşturmada Cumhuriyet Savcısı Osman Yarbaş ‘Suç örgütü kurma’ ve ‘Uyuşturucu ticareti yapma’ suçlarından tutuklanmıştı.
İçişleri Bakanı bölge illerini hedef göstermişti
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu geçtiğimiz aylarda, katıldığı bir televizyon programında bölge illerini hedef alarak, Van, Hakkari ve Ağrı’yı uyuşturucu bölgesi olarak lanse etmişti. Soylu “Doğudan giren uyuşturucuların yüzde 75’i eskiden batıda yakalanırdı. 15 Temmuz’dan sonra biz uyuşturucunun yüzde 74-75’ini üç vilayette yakalıyoruz. Hakkari, Van Ağrı. Orada kurduğumuz sistem başarılı oldu” demişti.
Van’da nasıl uyuşturucu bağımlısı olduğunu ve tedavi sürecine dair konuştuğumuz H.E, henüz 14 yaşında ailesi tarafından evlendiriliyor. 29 yaşında olan ve 7 yıl önce imam nikahlı eski eşiyle boşanan H.E, yaşadığı sorunları Van’da tanıştığı bir arkadaşına anlatırken, arkadaşı tarafından kendisine sigara yoluyla eroin içiriliyor. Bu tanışıklık bir süre sonra bağımlılığa dönüşüyor. Bir çocuk annesi olan H.E annesinin desteği ile tedavi görüyor. Van’da bulunan Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi’nde (AMATEM) tedavisini sürdüren H.E yaşadıklarını ve tedavi sürecini anlatıyor.
‘Herkes hasta gözüyle bakıyor’
Sigara yoluyla madde bağımlısı olan H.E kurtulmak için 7 yıldır mücadele ettiğini söylüyor. Madde kullanmayınca krize girdiğini kimseyi tanımadığını ve beyninin kendisine sadece ‘Madde kullan’ dediğini belirten H.E madde bağımlılığını ‘beyin hastalığı’ olarak niteliyor. H.E, “Kabullenmek ilk başta zor oldu. Sonra zamanla bağımlı olduğumu kabullendim. Kabullendikten sonra tedavi daha da kolay oluyor. Herkes hasta gözüyle bakıyor. Hala tedavi görüyorum ve şu an ilaç tedavisindeyim” diyor.
‘Kriz anlarında neler yapabileceğimi öğrendim’
Tedaviyle annesinin desteğiyle başladığını söyleyen H.E, “Annem tedavi göremem için çok çaba gösterdi. İçerken kendimden geçiyordum. Ve kendi kendime ‘bana yazık değil mi?’ dedim. Sonuçta bir çocuğum vardı ve ona bakmak zorundaydım. Ayda bir kere tedavi gördüğüm merkeze gidip ilaç yazdırıyorum. Bir ay boyunca rahatım. Psikologlarla görüşmeler yapıyorum. Daha iyi gidiyor daha çok rahatlıyorum. Bununla nasıl baş edeceğimi az çok öğrenmiş oldum. Kriz anlarında neler yapabileceğimi öğrendim” diye kaydediyor.
‘Sadece su madde ve uyku vardı hayatımda’
Madde bağımlısı olmadan önce sağlık açısından nasıldı ve tedavi sürecinden sonra nelerin değiştiğini H.K şu şekilde anlatırken madde bağımlılarına da çağrıda bulunuyor: “İnsanlarla, aileyle konuşabiliyorum. Rahat yiyip içiyorum madde kullanınca bunların hiç birini yapamıyordum. Bağımlı olduğum dönemlerde sadece madde arayışındaydım ve uyuyordum. Yalnızca su tüketiyordum. İnsanlarla iletişimi kesmiştim. Ambulansla tedavi merkezine gelen acil hastaları görünce çok üzülüyorum. Aileleri mutlaka bağımlılara destek vermeli. Bağımlılar tedaviden ve maddeyi bırakmaktan korkmasınlar! Yeter ki istesinler ve maddeyle baş edeceklerinin farkında olsunlar.”
‘Ekonomik sorunlar gençleri farklı yollara itiyor’
Sosyolog ve Hayatın Renkleri Solmasın Derneği Başkanı Osman Turgut’ta Van’da madde bağımlılığının son durumunu anlatarak şunları kaydediyor: “Pandemi süreciyle birlikte yaşanan ekonomik sorunlar ve madde bağımlılığının özellikle alkol bağımlılarının hasta yatışlarının olmamasından kaynaklı gençler farklı ortamlara itiyor. Derneğimiz yaklaşık 5 yıldır kurulu ve 350’den fazla başvurumuz var. Van’da neredeyse her gün narkotiğin çalışmalarını görmekteyiz. Arka planda da her ‘torbacının’ 20-30 müşterisinin olduğunu düşünürsek Van’da ciddi madde kullanımı problemi olan bir kente dönüştü.”
‘Sadece bir AMATEM merkezi kurmakla olmuyor!’
Park bahçelerine, camilere, mezarlıklara bakılması gerektiğini ifade eden Turgut, Van’da tek olan AMATEM tedavi merkezinin yetersiz olduğuna dikkat çekiyor. Turgut şu çağrıda bulunuyor: “Sadece bir AMATEM merkezi kurmakla olmuyor. İlimize acilen ailelere danışmanlık yapacak merkezlerin olması gerekiyor. Hastalarımızın kendi illerinde tedavi görmesi varken neden farklı illere gönderelim?”
Serhat News
