Van Gölü kıyılarında dikkat çeken martı ölümlerine dair konuşan uzmanlar, Van Gölü kıyılarında artan kuraklık ve besin yetersizliği nedeniyle martı ölümlerinin yaşandığını belirtiyor. Uzmanlar, martı ölümlerinin hemen hemen her yıl yaşandığına dikkat çekiyor.
Van Gölü’nde bulunan Akdamar, Adır, Çarpanak ve Kuzu adalarında yaşayan martılar, balık göçünün sona ermesiyle beraber besin sıkıntısı yaşamaya başladı. Yaşanan besin sıkıntısının yanında kuraklık ve kirliliğin de etkisiyle martı ölümleri artarak sürüyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Atilla Durmuş, Van Gölü kıyısında yaşanan martı ölümlerinin hemen hemen her yıl bu aylarda görüldüğünü söylüyor. Durmuş, ölen martıları incelediklerinde çoğunlukla genç bireylerin olduğunu gözlemlediklerini belirtiyor.
‘Daha çok genç martılar ölüyor’
Genç martı ölümlerinin fazla olmasının çeşitli sebepleri olduğunu belirten Durmuş, “Bunun birkaç sebebi olabilmektedir. Birinci sebebi; adalarda üreme sonrası bulunan veya kıyıda bulunan genç bireyler yeterince beslenememekte ve açlıktan ölmektedirler. İkinci neden; mevsime bağlı artan sıcaklıklardan dolayı endoterm olan bu canlılar, vücut sıcaklıklarını ve su kayıplarını dengelemeyerek ölmektedirler. Üçüncü olabilecek neden ise adalarda yoğun bir üreme faaliyetleri gerçekleşmektedir. Bu dönemde salgın hastalık ve parazit bulaşışı sonrası ölümler olabilmektedir” diyor.
Martı ölümlerinin doğrudan olmasa bile dolaylı olarak balık göçü ile bağlantısı olduğunu belirten Durmuş, martının üreme döneminin balığın göç dönemi ile paralel olduğunu söylüyor. Durmuş, “Bu dönemde yetişkin martılar ve yavruları balıklar ile yoğun bir şekilde beslenmektedirler ve o süreçteki yavrularda sorun olmamaktadır. Ancak balık göçünün son döneminde yumurtadan çıkan martı yavruları yeterince balık tüketemedikleri için açlık ve ölümler ile karşı karşıya kalabilmektedirler” diye kaydediyor.
‘Ölümler besin bulamamaktan kaynaklı’
Su seviyesinin doğrudan bir bağlantısının söz konusu olmadığını da dile getiren Durmuş, ölümlerin tamamen besin bulamamadan kaynaklı olma ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor. Durmuş, aynı zamanda martı ölümlerinin martılar arasında yaşanan bir salgın hastalıktan kaynaklanıyor olma ihtimalinin adalarda görülme ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor. Kirlilikten her canlının olduğu gibi kuşlarında etkilendiklerini söyleyen Durmuş, “Martı ölümlerinin olduğu bölgelere bakıldığında kimyasal ya da biyolojik kirlilikten ziyade fiziki kirlilik olduğu görülmektedir. Bunun nasıl etkilediği konususun detaylı araştırılması gerekmektedir” diyor.
‘Dışarıdan müdahale olmazsa popülasyon yoğunluğu dengeye ulaşır’
Martı ölümlerine ilişkin alınacak tedbirleri sorduğumuzda şunları aktarıyor Durmuş: “Biyolojik sistemlerde ve doğada bir denge söz konusudur. Dışardan bir müdahale olmadığı müddetçe popülasyon yoğunluğu olması gereken dengeye ulaşacaktır. Yoğun üreme gösteren ve koloni halinde bulunan türlerde ölümler oldukça doğal ve beklenen bir durumdur. Van Gölü’ndeki toplam martı popülasyon yoğunluğuna bakıldığında yaşanan ölümlerin türün neslini tehlike altına sokacak ve tüketecek bir boyutta olmadığını görmekteyiz.
Biyolojik sistemler insan müdahalesine gerek kalmadan kendi önlemini alıp süreci düzenleyebilmektedir.”
Serhat News
