Seçimlerin ardından akaryakıt zamları tüm hızıyla sürerken, bu durum taksi ücretlerine de yansımaya devam ediyor. Van ve birçok ilde taksi ücretlerine zam gelirken Van’daki taksiciler, akaryakıt zamları ile birlikte taksi ücretlerine yapılan zammın kendilerini sıkıntıdan kurtarmadığını sadece yakıt ücretini karşılayabildiklerini söylüyor.
Akaryakıt zamları ile beraber birçok ilde olduğu gibi Van’da da taksi ücretlerine zam geldi. Zamlarla birlikte taksimetre açılış fiyatı 12 TL’den 20 TL’ye, indi bindi ücreti ise 50 TL’den 80 TL’ye çıkarıldı. Van Taksiciler Kooperatifi Başkanı Hasan Sönmez, akaryakıt zamları ile birlikte taksi ücretlerine yapılan zammın kendilerini sıkıntıdan kurtarmadığını sadece yakıt ücretini karşılayabildiklerini söylüyor. Yapılan akaryakıt zammından ziyade sanayiye her gittiklerinde de altından kalkamayacakları masraflarla karşı karşıya kaldıklarını da belirtiyor.
Sönmez, 32 yıldır taksicilik, 2 yıldır da kooperatif başkanlığı yapıyor. Sönmez, 8 yıl boyunca zam konusunda sıkıntılar yaşadıklarını fakat başkanlığı döneminde kimi ısrarlarla birkaç defa zam alabildiklerini söylüyor. Sönmez, “Taksiciler de para kazanamıyor. Bir aydır para kazanmıyoruz, zararına çalışıyorduk. Zam aldıktan sonra biraz düzelme oldu. Tabii bu zam da ancak kurtarıyor bizi” diyor.
‘Zamların etkisini göremeden mazota zam yapıldı’
Sönmez, taksicilere yapılan zamların henüz etkisini göremeden mazota gelen zammın şokunu yaşadıklarını söylüyor. Sönmez, “Mazot şu an 37 lira 80 kuruş. Taksi ihtiyacı olanlar taksiye binecek mecburen. Doğru biraz ağır geliyor ama onlara ağır gelen bize de ağır geliyor. Biz ancak yakıtı kurtarabiliyoruz” diye belirtiyor.
Sönmez sadece yakıt zamları değil aynı zamanda sanayiye her gidişlerinde de altından kalkamayacakları kadar masrafla karşılaştıklarını vurguluyor. Sönmez, “Bir kontak değiştirme 850 TL, yağ değişimi 2 bin TL oldu. Sanayiye gittiğimiz zaman korkudan bir şey yapamıyoruz. Bizim için de çok zor, müşteri için de çok zor” diyor.
Sigorta ücreti 14 bin 500 TL
Taksicilerin sorunları ne yakıt zammı ne de sanayi masrafları ile bitmiyor. Vergi ve sigortaları sorduğumuz da Sönmez, “Sigorta 14 bin 500 TL oldu. Vergi iki tane iken şu an dört oldu. Geçenlerde yaptığımız kontak kapatma eyleminden sonra yüzde 25’lik bir zam yapıldı, ama bizi kurtarmadı ki. Yüzde 25’i aldık aniden 8 lira zam geldi yakıta. Bu zamdan sonra bizi ne kurtaracak ki? Hiç çalışmasak daha iyi” diye vurguluyor.
Bir günlük kontak kapatma eyleminde kentin oldukça etkilendiğini belirten Sönmez, “Taksi yarım ambulanstır. Taksi ciddi bir ihtiyaçtır” diyor. Taksilere yapılan zamlarla ilgili ise şunları söylüyor: “Bize indi bindi 60 TL olacak şekilde zam verildi. O akşam aldık zammı, sabah uyandığımızda 8 TL zam geldi yakıta. Şu an 80 TL indi bindi, kilometre 20 TL’den çalışıyoruz. Bakalım sonu nasıl olacak belli değil daha.”
‘Yine de müşteriye yardımcı oluyoruz’
Sönmez, bütün taksicilere şunları söylediğini belirtiyor: “Taksici arkadaşlarıma söyledim, 150 TL ücret yazarsa 120 TL alın. Müşterilere biz de yardımcı oluyoruz. Özellikle hasta taşıyorsak yardımcı oluyoruz. Ama tabii bir yere kadar. Daha sonra mecburen taksimetremizi açıyoruz. Zaten bir aydır müşteri de biliyordu ki taksimetre kazanmıyor. Binen taksimetreyi aç diyordu. Açıyorduk kurtarmıyordu. Mecburen zararına çalışıyorduk. Alsak müşteri zarar ediyor, almasak biz zarar ediyoruz.”
‘Kendi müşterimiz olmasa iş yapamıyoruz’
Murat Öner, 40 yıldır Van’da taksicilik yapıyor. Öner, “Taksicilik son bir yılda biraz toparlandık. Bundan önce sadece kendi masraflarını kurtarıyordu” diyor. Son zamanlarda kendi müşterileri olmasa iş yapamadıklarını da ekliyor. Kentte bir de İran plakalı minibüslerin olduğunu ve bunların müşteri taşıdığını söyleyen Öner, işlerinin bu yüzden olumsuz etkilendiğini ve para kazanamadıklarını belirtiyor. Van’ın sadece adının ‘büyükşehir’ olduğunu aslında büyük bir köy olduğunu söyleyen Öner, “Bizim büyükşehir olma gibi bir avantajımız olmadı. Bizler belediye, emniyet tarafından büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Belediye, Türkiye’nin hiçbir yerinde olmayan uygulamaları bize uygulatıyor. Birçok evrak istediler. 14 doktor gezmemizi söylediler. Bir kırmızı-sarı kart meselesi var, normalde Türkiye’de yok, ama Van’da var. Bir tek Van’da uygulanıyor. O da yetmezmiş gibi o kartları almamız için 14 doktor gezmemiz gerekiyor. Taksicilerin yüzde 60’ı yaptı. Diğerleri de hâlâ doktorları geziyor. En ufak bir sorun olduğunda o sarı kartı alamıyoruz” diyor.
Bu sorunların dışında trafikte de sorunlar yaşadıklarını belirten Öner, “Taksi zamları, mazot zamları ister istemez bizi etkiliyor. Sanayiye gittiğimizde lastikten tutun da bir vidaya kadar tamir işlerinde masraflarımız oluyor. Bu kazancımızın yarı yarıya inmesi anlamına geliyor. Vergi hakeza öyle” diye kaydediyor.
Yetkililer çözüm üretmiyor
Türkiye’nin birçok kentine gittiğini ve hepsinde çift renk ve eski model araçların olduğunu söyleyen Öner, “Van pilot bölge denilerek araçların hepsi yenilenecek deniliyor. Para kazanmıyoruz ki yenileyelim. İçişleri Bakanı’na kendim ilettim, milletvekillerine, bakanlara… Kimi görsek iletiyoruz, ama maalesef hiçbir şey yok” diyor.
Öner, kimi günler sadece 3 ya da 4 müşteri ile günü kapattıklarını söylüyor. Öner, “Evimizin gelirinin yüzde 80’i düşüyor. Burada yeme-içme, ofis masrafı oluyor karşılayamıyoruz. Elele baş başa kaldığımız, cebimizden verdiğimiz günler oluyor” diyerek yaşadıkları mağduriyete tepki gösteriyor.
Son aldıkları zamların akabinde müşterilere yüzde 20 gibi bir indirim uygulayacaklarını ifade eden Öner, “Vatandaşa nasıl bilmiyorum. Bugün her şeye yüzde 50-60 zam geldi. Mazotta 38 lira oldu. Biz bir litresini 40 liradan aldığımız mazotla nereye gideceğiz, ne yapacağız bilmiyorum,” diyor.
Taksicilik mesleğinde ileriyi pek de iyi görmediğini belirten Öner, “Bu gidişle daha kötü olacak herhalde. Ne yapmamız gerekiyor, hiç kimse kestiremiyor. Daha zor günler bizi bekliyor” diyor umutsuzca.
Serhat News
