Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası Fırıncılar Temsilcisi Vehbi Koç, halk ekmekle aralarındaki fiyat farkının 80 kuruş kimi zaman 1 TL olduğuna dikkat çekerek, diğer illerdeki fiyat farkının 25 kuruş en fazla 50 kuruş olduğunu dile getiriyor. Koç ayrıca, bu durumun Van’daki fırıncıları iflasın eşiğine getirdiğini vurguluyor.
Ekonomik krizle beraber birçok sektörde olduğu gibi fırınlarda da maliyetlerden kaynaklı sorunlar yaşanmaya devam ediyor. Unun torba fiyatının 500 TL, bir koli maya fiyatının 370 TL’ye çıkması fırıncı esnafı için ciddi sıkıntılar oluşturmuş durumda. Van’da bulunan 400 fırıncı esnafının artan maliyetler dışında bir başka sıkıntısı var; halk ekmek. Halk ekmek ile aralarında yüzde 20’lik bir fiyat farkının olması fırıncıları iflasın eşiğine getirmiş durumda. Van Fırıncılar Temsilcisi Vehbi Koç, “Bunun sonu bizim için iflastır” diyerek özetliyor durumu.
‘Uygulama Oteli ekmeğimizi elimizden alıyor’
Koç, 1983 yılında çıraklıkla başladığı fırıncılığa 2000 yılından beri işletmeci olarak devam ediyor. Her fiyat geçişlerinde sıkıntılar yaşadıklarını belirten Koç, bu sıkıntıları kendi aralarında yaptıkları istişarelerle çözdüklerini söylüyor. Uygulama Oteli’nin açmış olduğu bir tesisle ilgili sıkıntılar yaşadıklarını belirten Koç, “Bunlar eleman yetiştirme adı altında bir işletme. Maalesef sektöre de girmeye başladılar. Birçok arkadaşımızın ihalesine girdiler, ekmeklerini ellerinden aldılar. Bizim alabileceğimiz işleri onlar almaya başladı, bu da bizim için bir sıkıntı oldu” diye vurguluyor.
Koç, Van’da satışı yapılan halk ekmeğe karşı olmadıklarını fakat aradaki yüzde 20’lik fiyat farkının fırıncıları çok zorladığını ifade ediyor. Koç, “Aradaki fiyat farkı 80 kuruş olduğu zaman dağıtım ağı olan esnaf arkadaşımız dağıtımda ekmek satamıyor. Bu bir fırıncı için çok büyük bir fark. Diğer yerlerde fark 25 en fazla 50 kuruştur. Ama burada 80 kuruş 1 TL olunca bize sıkıntı oluyor” diyor.
‘Müşteri kaçmasın diye ucuza ekmek satıyor fırıncılar’
Ekonominin kötü olmasından kaynaklı insanların ucuz ekmeği tercih ettiğini ifade eden Koç, esnafın iş yapamaz duruma geldiğini söylüyor. Bunun yanında, “Artan asgari ücret, sigorta primleri, kiralar, yakıt… Bunlar inanılmaz derecede girdi maliyetleri olmaya başladı” diye sıralıyor Koç. Van’da şu anda 400 fırının olduğunu belirten Koç, bunlardan 6 tanesinin son bir ayda kapandığını söylüyor.
Koç, “Bugün onlar kapanıyor yarın benim kapanmayacağımın garantisi yok” diyerek kaygısını dile getiriyor. Günden güne içeri girdiklerini belirten Koç, “Bir torba un 500 TL. Sadece bir torba un dökün kazana, maya, su kullanmayın 280 tane ekmek çıkıyor. Sadece un kullandığımızda bile 1 TL 70 kuruş maliyeti oluyor bir ekmeğin. Bir koli maya 60 TL iken 370 TL oldu. Maya da eklendiğinde ekmeğin maliyeti 2 TL 25 kuruş oluyor. Geriye kalan 20 kalemi de hesaplamıyorum” diye belirtiyor.
‘Böyle giderse ekmek 8 TL olacak’
Koç, daha önce 27 bin adet ekmek ürettiğini fakat şu an sadece 3 bin 500 adet ekmek üretebildiğini söylüyor. “Böyle olunca iki yıl içerisinde 10 milyon TL içeriye girdim. İki aracımı sattım, dört tane dairemi sattım, dört tanede servis aracımı sattım. Satarak ayakta kalma mücadelesi veriyoruz. Satacak bir şeyimiz de kalmadı” diyor. Böyle giderse bir iki aya kadar kapatmak zorunda kalacaklarını söylüyor Koç.
Fırıncılar arasındaki rekabetin müşterilerini kaybetmemek için ortaya çıkan bir durum olduğunu söylüyor Koç. “Ekmeği liste fiyatının altında vermezse müşterisi gidecek ve belki de kapatmak zorunda kalacak. Bunu göze alamıyor” diyen Koç, böyle giderse ekmeğin 8 TL’yi bulacağını ifade ediyor. Liste fiyatının altındaki satışlar için bir denetleme mekanizmasının olmadığını söyleyen Koç, belediyenin bu duruma serbest piyasa tanımı yaptığını ve denetlemediğini vurguluyor. Koç, bu durumun hem belediyenin hem de vatandaşın işine geldiğini belirtiyor.
Koç, bir an önce valilik, kaymakamlık ya da belediyelerle görüşüp yüzde 20’lik farkın yüzde 10-15’e çekilmesi gerektiğini vurguluyor. “Sadece ben değil 400 tane fırıncı bu yüzden sorun yaşıyoruz. Şu an kilitlenmiş durumdayız” diyen Koç, bu durumun sonunun kendileri için iflas olduğunu, hatta iflasın eşiğinde olduklarını sadece direndiklerini söylüyor.
‘Ekmeği liste fiyatından bile satsak zarar ediyoruz’
28 yıllık fırıncı olan Selahattin Kara da, kimi fırıncıların ekmeği liste fiyatlarının altında sattığını söylüyor. Bunun bir rekabetten kaynaklandığını söyleyen Kara, fırıncıların liste fiyatı olan 4 TL’den satsalar bile zarar edeceklerini belirtiyor. Fırıncılar arasındaki rekabetin bütün fırıncılara zarar verdiğini vurguluyor Kara.
Kara, “Şu anda ekmek 4 TL’den satılsa bile hiçbirimizi kurtarmıyor” diyor. Bunun sebebinin ise artan maliyetler olduğunu belirtiyor. “Çünkü her şey çok pahalı” diyen Kara başlıyor giderleri sıralamaya: “Maliyetler oldukça yüksek. Un fiyatları, elektrik faturaları, sigortalar, işçi maaşları derken karşılayamıyoruz.” Böyle giderse daha fazla devam ettirecek güçlerinin kalmadığını da ekliyor.
Serhat News
