İklim krizinin etkilediği Van Gölünde ağışlar yeterli olmadı, Van Gölü’nün kısmen şekli değişti
Van’da, son yıllarda azalan yağışlar ve buharlaşma nedeniyle göl seviyesi, gözle görülür çekilirken, bu sene yağan kar da etki etmedi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, göldeki çekilmenin uzun yıllarda meydana geldiğini, 50 sene önce göl kıyısındaki sulak alanların bugün karaya çıktığını ve Van Gölü’nün haritasının kısmen değiştiğini belirtip, “Bu yıl bölge iyi yağış aldı, bu sevindirici fakat Van Gölü’ne, su seviyesinin yükselmesine gözle görülür katkısı yok. Van Gölü’ndeki çekilme uzun yıllar sonucunda ortaya çıkmış bir hadisenin sonucu” dedi.
Son yıllarda ülkeyi ve bölgeyi etkileyen küresel ısınma ve buna bağlı kuraklığın etkileri sürüyor. Dünyanın en büyük sodalı gölü, Türkiye’nin de en büyük gölü olma özelliği taşıyan Van Gölü’nde de kuraklığa bağlı olarak çekilmeler meydana geldi. Bu yıl kar yağışı ve yağmurların artması, Van Gölü’nün su seviyesine etki etmedi. Yağışların çok sevindirici olduğunu vurgulayan Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Akkuş, “Son aylarda Van Gölü Havzası’nın yağışlı geçmesiyle beraber insanların hep sordukları soru kışın yağan karların ve bu mevsimde yağan yağmurun göl su seviyesine etkisinin ne olduğu yönünde. Hava sıcaklığı mevsim normallerinde hatta altında seyrediyor ve yağışlı bir dönem geçiriyoruz. Bu bizim için sevindirici fakat bunun Van Gölü’nün su seviyesinin yükselmesine gözle görülür bir katkısı yok çünkü Van Gölü’ndeki çekilme uzun yıllar sonucunda ortaya çıkmış bir hadisenin sonucu yani uzun yıllar boyunca yağış az gerçekleşti. Yaz ayları da sıcak geçti. Bu nedenle buharlaşma fazla oldu, göle su girdisi az oldu ve Van Gölü’nün çekildiğini görüyoruz. Van Gölü’nün eski seviyesine ulaşması için 5-10 yıl yağışlı periyod geçirilmesi gerekiyor fakat önümüzdeki yıllara ilişkin tahminler küresel ısınma ile beraber sıcaklıkların daha da artacağı yönünde. Umut ediyoruz ki kış aylarında havzaya bol yağış düşer ve ilkbahar aylarında da yine yağmur yağışlarıyla beraber Van Gölü eski seviyesine kavuşur” diye konuştu.
Uydu görüntüleri, şekil değişikliğini gösterdi
Van Gölü’ndeki çekilmenin özellikle kıyı kesimlerde sığ olan alanların karaya çıkmasına neden olduğunu da anlatan Dr. Akkuş, bunun da Van Gölü’nün şeklinde kısmi değişikliklere neden olduğunu söyledi. Göllerdeki değişimlerin uzun yıllar sürdüğünü belirten Akkuş, özellikle son 3-5 yıldır gölde çok hızlı değişimin olduğunu söyledi. Van Gölü’nün 1970 ile 2021 yılları arasındaki değişimiyle ilgili Akkuş, “1970’li yıllara gidersek eğer o günden bugüne olan süreci değerlendirdiğimizde aslında göl kenarındaki bazı sulak alanların özellikle tamamen ortadan kalktığını görüyoruz. 1970’li yıllarda haritada su olarak görülen yerler bugün tamamen bir kara parçasına dönüşmüş şekilde. 1970 yılına ait Landsat uydu görüntülerini incelediğimiz zaman Van Gölü’ne dökülen Karasu Çayı’ndan 5-6 kilometrekarelik alanın tamamen suyla kaplı olduğunu görüyoruz fakat 2021 yılının uydu görüntülerine baktığımızda Karasu Çayı’nın 6 kilometrekarelik alanı kara parçası haline gelmiş. Geçmişteki ve şimdiki uydu görüntülerini karşılaştırdığımız zaman Van Gölü’nün özellikle kenar kesimindeki küçük koyların akarsularla derelerin buluştuğu yerdeki su altındaki alanların karaya çıktığını görüyoruz. Bu da Van Gölü’nün şeklinin kısmen değiştiğini işaret ediyor” dedi.
(sg)
