ÖZEL HABER
Van’da, kış mevsimine girilmesi ile birlikte emtia piyasalarında yaşanan yükselişler kömür fiyatlarını da olumsuz etkiliyor. Son yapılan zamlarla birlikte bir ton kömürün fiyatı 5 bin TL’ye dayanırken temel ihtiyaç malzemelerinde yaşanan fiyat artışı ise dudak uçuklatıyor. Alım güçlerinin olmadığını dile getiren Vanlılar, bu kışı nasıl geçirecekleri konusunda kaygılı.
Kış mevsiminin başlamasıyla birlikte soğuyan havalar, ısınma ihtiyacını da beraberinde getiriyor. Doğalgaz hattının taşınmadığı mahallelerde, ısınma ihtiyaçlarını kömür ve odun ile karşılamak zorunda kalan yurttaşlar, artan fiyatlar nedeniyle kömür almakta zorlanıyor. Eylülde yüzde 33,72 ile ayın zam şampiyonu olan kömür fiyatlarına ekim ayında ise yüzde 28,69 zam geldi. Böylece iki ayda kömür fiyatları yüzde 72 oranında zamlanırken kasım ve aralık aylarında döviz kurunda yaşanan artış, fiyatları katlayarak arttırdı. Yaşanan fiyat artışları sonrası bin kilogram (1 ton) kömür fiyatı bin 200 Liradan 5 bin liraya dayandı. Ortalama aylık gelirlerinin 2 ile 3 bin TL arasında olduğunu dile getiren Vanlılar, bir ton kömür için bir mevsim çalışmak zorunda kalsalar da yine de ısınma ihtiyaçlarını karşılayacak kömürü alamıyor.
‘Küçük Bir Poşet Eşyanın Maliyeti 200 TL’
Başta temel ihtiyaç ürünleri olmak üzere ısınma maliyeti de her geçen gün artıyor. Van Kömürcüler Sitesi’nde iş yeri olan Sefer Taş, geçtiğimiz yıla oranla bu yıl kömür alımının ciddi anlamda azaldığını dile getirerek ceplerindeki paranın hızla eridiğine dikkat çekti. Taş, “Geçen sene bin 500 liraya iki ton kömür alan bir kişi bu sene gelip bir ton alabiliyor. Yani nasıl geçimini sağlayacak bende bilmiyorum. Hayret ediyorum çünkü Van’ın kışı da uzun sürüyor. Yani gerçekten çok zor durumdayız. Aslında bu zamlar sadece kömürle bağlantılı değil. Her şeye zam yapılıyor. Bakkaldan küçük bir poşet alsan iki yüz üç yüz lira tutuyor. Buna rağmen yöneticiler, TV karşısına çıkıp ekonominin iyi olduğunu savunuyor. Bizim yaşadıklarımız yalan da onların söyledikleri mi doğru mu?”
‘Esnafın Sermayesi Eriyor’
Van Kömürcüler Kooperatifi Başkanı Muhammet Aslantaş, yaşanan zamların esnafı da vatandaşı da zor durumda bıraktığını aktardı. Aslantaş, birçok esnafın kepenk kapatacak duruma geldiğini belirterek şu ifadelere dikkat çekti: “Esnafımız bu durumdan ciddi bir şekilde etkilendi. Pandemi süreci gerek esnafımızı gerek insanlarımızı maddi olarak çok sıkıntıya soktu. Geçen yılla bu yıl arasında yaklaşık bin 500 TL’lik bir makas açıklığı oldu. Bu kâr o zararı karşılamıyor. Zaten alım gücü de düşüyor. Esnafımız dolarla alıp TL ile satıyor. Esnafımız zaten dolar karşısında müthiş bir şekilde ezildi. Verdiğimiz kömür de TL olarak borç gitti. Yani esnafımız sermayesinin yarısını kaybetti.”
‘Bir Hafta Çalışsam Kazancım Bir Teneke Yağ Almaya Yetmez’
Odun keserek ve odunları torbalara doldurarak geçimini sağlayan Abdulmenaf Dayan, geçen yıl aldıkları ücret neyse bu yılda aynı fiyata çalıştıklarını ifade etti. Dayan, geçen yıl ile bu yıl arasında yüzde 200’e varan zamlar yapıldığına dikkat çekerek şu ifadelere yer verdi: “Yani çıkıp diyorlar ki ekonomi şöyle oldu böyle oldu, atak yapacak, fırlayacak, uçacak bilmem ne. Gelip yaşadıklarımızı bir görsünler bakalım söylediklerine gözleri inanacak mı? Geçen sene 18 litrelik bir teneke yağı 200 TL’ye alıyordum şimdi ise 400 liraya alıyorum. Ben burada bir hafta çalışıyorum bir teneke yağ parası çıkaramıyorum. Akşama kadar torbası bir liradan 80 torba odun dolduruyorum, günlük 80 liraya tekabül ediyor. Şimdi 80 liradan bir günlük yemeğimi çıkarınca kalıyor 60 lira. Ben kemerimi sıksam kazancımla bir haftada ancak bir teneke yağ alabiliyorum ve 8 nüfusa bakıyorum. Bu durumda geçim nasıl olacak size sormak isterim?”
Yıllık iki ton kömür tükettiğini dile getiren Cemal Coşkun, bu yıl iki ton kömür alması durumunda bir yıl çalışması gerektiğini söyledi. Coşkun, “Rahmetli İhsan Yüce’nin senaryosunu yazdığı bir Kibar Feyzo filmi vardı. Kemal Sunal ve İlyas Salman’ın oynadığı bir filmdi hatırlarsanız. Filmde Kibar Feyzo karakteriyle sistemi eleştiren ince bir mesaj veriliyordu. Şimdiki süreci göz önünde bulundurduğumuzda bizler Kibar Feyzo’yuz bizi yönetenler ise Maho Ağa karakterindeler. Gün doğmadan evden çıkıyorum. Gün ağarana kadar çalışıyorum. Bu cefaya rağmen insanca yaşam hakkını elde edemiyorum. Çocuklarım okula gidecek ellerine harçlık veremiyorum. Sırtlarına elbise alamıyorum. Oysa vergi ödediğimiz devleti yönetenlerin çocukları kolejlerde okuyor. Ben, bakkaldan bir kilo domates parasını ödeyemezken onlar ejder yumurtalarıyla besleniyor. İlahi adalet diyorum ne diyeyim ben size!” dedi.
Haber / Fotoğraf: İdris Yılmaz
Serhat News
(YK)
