Türkiye’de üç yıl önce 150 liraya 23 litre yakıt alınabiliyorken bugün 150 liraya 6 litre alınabiliniyor. İstasyon sahibi Ersin Eren, “Tüketici odamı basıyor, ‘Sen yakıt vermemişsin, hava basmışsın. 50 liralık yakıt almışım lambam sönmemiş’ diyor, zaten 50 liraya 2 litre alabiliyor. 50 liraya aldığı yakıt daha önce aldığı 10 liraya tekabül ediyordu” diyor.
Akaryakıt fiyatlarına üst üste gelen zamlar sonrası motorin 19 lirayı aşarken benzin ise 19 liraya dayandı. Akaryakıttaki gelinen seviye, Türkiye’de tarımdan imalata, ulaşımdan perakendeye kadar her alanda maliyetlerin artmasına neden oluyor. Zam ve indirim haberleriyle birlikte sürekli değişim içerisinde olan akaryakıt fiyatı yakından takip edilmeye devam ediyor. Rusya Ukrayna savaşından etkilenen Brent petroldeki gerileme son olarak peş peşe indirimleri de beraberinde getirmişti. Özellikle araç sahipleri ‘1 Litre Benzin, Mazot, motorin fiyatı ne kadar oldu? İndirim veya zam mı geldi? Fiyatlar düştü mü yoksa yükseldi mi?’ sorularına gün içerisinde yanıt arıyor. Son olarak akaryakıt fiyatlarına üç gün boyunca üst üste gelen indirimin ardından motorin fiyatlarına 1 lira 96 kuruş zam geldi.
‘Akaryakıt fiyatları serbest piyasa koşullarında oluşuyor’
Artan fiyatlar karşısında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz’ın çağrısı ile akaryakıt sektörünün dağıtım ve bayii dernek temsilcilerinin katıldığı bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda akaryakıt sektörünün içinde bulunduğu durum bir süredir gündeme getirilen marj paylaşımı konusu değerlendirildi. Toplantı sonrası EPDK tarafından yapılan açıklamada, akaryakıt fiyatlarının serbest piyasa koşullarında oluştuğuna dikkat çekildi. Bu oluşumda en önemli payın, petrol fiyatları ve dövizdeki hareketler olduğu vurgulanarak bunun yanı sıra vergiler ve dağıtıcı artı bayi payı ile fiyatların son şeklini aldığı ifade edildi.
Akaryakıttaki zamları, Van’da akaryakıt istasyon sahipleriyle konuştuk.
‘8 yıldır bu sektördeyim böyle kriz görmedim’
Akaryakıt satış elemanı olan Cüneyt Keskin, 8 yıldır bu sektörde çalışıyor ve 8 yıldır akaryakıtta böylesi bir kriz görmediğini belirtiyor. Zam talebinde bulunduklarında işverenin, ‘Biraz daha sabırlı olun, düzelecek’ dediğini aktarıyor. Akaryakıt satışlarında yüzde 50 düşüş olduğunu söyleyeyerek, “Daha önce gelenler depoyu dolduruyordu şimdi sadece 100 liralık alıyor. Daha önce 100 liraya 10-13 litre alabiliyorlarken şimdi ise 100 liraya 4 litre alabiliyorlar” diyor. Keskin, istasyona daha önce günlük yaklaşık bin 8 yüz aracın girdiğini fakat son bir aydır bu sayının bin 3 yüz araca düştüğünü söylüyor. Şahsi araçların daha önce depoyu 6 yüz liraya doldururken şimdi bin 5 yüz liraya doldurabildiğini, sürücülerin araçlarını trafiğe çıkarmadığını ya da daha az çıkardığını ekliyor sözlerine.
‘Satışlar yüzde 70 oranında kredi kartıyla yapılıyor’
Nakit parayla alınan akaryakıtın azaldığını, satışların yüzde 60 ila 70’inin kredi kartıyla alındığını aktırıyor Keskin: “Zamların geleceğini duydukları zaman benzinliğimiz çok kalabalık oluyor. Bir faydası var mı bu alışın derseniz aslında yok, depoyu dolduruyor o an fakat yarın bitecek o yakıt. Bu durumda ne oluyor? Kredi kartıyla aldığı için bir de kart faizi ödemek zorunda kalıyor. Yani bir kârı olmuyor aslında. Bir de bu zamlar sürekli olduğu için birkaç gece gelip dolduruyorlar depoyu ama başa çıkamayacaklarını anlayınca artık gelmiyorlar. Bu biz esnafı da çok etkiliyor.”
‘Artan akaryakıt fiyatlarından dolayı muavin çalıştırmıyoruz artık’
Yeni Mahalle Bostaniçi yolcu minibüs durak başkanı olan Nadir Dağday ise, dolmuşçuların yakıt zamlarından kaynaklı muavin çalıştırmadıklarını ve aldıkları yakıtla yolcu ücretlerinin birbirini karşılamadığını söylüyor: “Dolmuşçular daha önce günlük 2 yüz 50 liraya doldurdukları depoyu şimdi 6 yüz 50 liraya dolduruyorlar. Akşam iş bittiğinde 5 yüz ila 6 yüz lira kazanıyorlardı şu an yüz, yüz elli lira, bazen ise hiç kazanamıyorlar.” Kendi özel aracına dahi akaryakıt almakta zorlandığını söylüyor. LPG olmasa aracını trafiğe bile çıkaramayacağını ekliyor sözlerine.
‘Fiyatlar her gün değişiyor’
İstasyon sahibi Ersin Eren de akaryakıt istasyonunu Eylül 2019’da açtıklarını söylüyor. İstasyonunu açtığında mazot 6,85 TL, benzin ise 7,18 TL olduğunu aktarıyor: “Bugünün mazot fiyatı 19,18, benzin fiyatı ise 18,60 TL. Fiyatlar her gün değişiyor. Akaryakıta zam geleceği gece istasyona yığınla araç geliyor ve ondan sonra bir hafta boyunca araç gelmiyor. Bu durum bizi çok kötü etkiliyor. 45 litre yakıt alacak olan bir vatandaş deposunu dolduruyor, o gün için 2 lira kâr etmiş oluyor ama zamlar sürekli olduğu için geçici bir rahatlama oluyor tüketici için. Şu an satışlarımız yüzde 100’lük bir düşüşle karşı karşıya. Yaklaşık bir ay önce 800 ila 900 araç girişi olmuştu istasyonumuza ama bugün sadece 400, 450 civarında. Bu bir aylık süreç çok önemli çünkü bir ay önce mazot 13 lira, benzin 14 lira idi. Mazot 13 liradan 23 liraya çıktı. İki ay içerisinde yakıt ortalama 10 lira zamlandı. Yani bir depoyu 500 liraya doldururken şimdi bin liraya doldurmak zorunda kalıyor insanlar.”
‘Tüketici odamı basıyor’
Günlük araç girişinde, en çok şahsi araçların akaryakıt alımında düşüş olduğunu aktarıyor Eren. Ticari araçların yaptıkları işlerden ötürü almak zorunda kaldıklarını söylüyor. Kendi istasyonunda şahsi araçlarda yüz 90 oranında düşüş yaşandığını ekliyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: “Fiyatlar bu kadar artınca insanlar araçlarını trafiğe çıkaramıyorlar artık. İnsanlar temel ihtiyaçlardan kısamıyorlar, kısabilecekleri tek şey olarak akaryakıt kalıyor geriye onlarda akaryakıtı kısmayı tercih ediyorlar. Tüketici odamı basıyor, ‘Sen yakıt vermemişsin, hava basmışsın. 50 liralık yakıt almışım lambam sönmemiş’ diyor, zaten 50 liraya 2 litre alabiliyor. 50 liraya aldığı yakıt daha önce aldığı 10 liraya tekabül ediyordu. Biz istasyonu açtığımızda 150 liraya 23 litre yakıt alabiliyorken bugün 150 liraya 6 litre alabiliyor. Bu tabii ki lambayı söndürmez ve bu vatandaş odamıza girip hava basıyorsun diyor. Akaryakıt fiyatları sadece bizim ülkemizde değil dünya genelinde yükseliyor ama aramızda bir fark var, bizde dolar 15 lira. Yani bizdeki yansıması diğer ülkelerdeki gibi olmuyor.”
Haber: Yeşim Karaağar
(ro)
