Yeni doğan bebeklerden alınan topuk kanı testi, genetik ve metabolik hastalıkların erken teşhis edilmesini sağlayan önemli bir tarama yöntemi. Ancak son yıllarda bazı kesimler, bu uygulamanın gerekliliği ve olası yan etkileri konusunda tartışmalar yürütüyor. Peki, topuk kanı testi nedir, neden yapılır ve bu uygulamaya karşı çıkanlar neyi savunuyor?
Topuk Kanı Testi Nedir?
Doğumdan sonra ilk 24-72 saat içinde bebeğin topuğundan birkaç damla kan alınarak yapılan bu test, doğuştan gelen bazı hastalıkları erken teşhis etmek için uygulanıyor. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından zorunlu olarak gerçekleştirilen testle, özellikle şu hastalıklar taranıyor:
*Fenilketonüri (Beyin gelişimini olumsuz etkileyen metabolik bir hastalık)
*Hipotiroidi (Bebekte zeka geriliğine yol açabilecek bir hormon bozukluğu)
*Kistik Fibrozis (Solunum yolları ve sindirim sistemini etkileyen genetik bir hastalık)
*Biyotinidaz Eksikliği (B vitamini eksikliğine bağlı nörolojik sorunlara yol açabilen bir hastalık)
Erken teşhis edilmediğinde bu hastalıklar, zeka geriliği, gelişim bozukluğu ve organ yetmezliği gibi ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
Teste karşı çıkanların görüşleri
Topuk kanı testine karşı çıkan kesimler ise şu gerekçeleri öne sürüyor:
- Genetik verilerin saklanması endişesi:
Bazı kişiler, bebeklerden alınan genetik verilerin uzun vadede kötüye kullanılabileceği veya izinsiz şekilde saklanabileceği konusunda kaygı duyuyor.
- Ağrı ve travma endişesi:
Yeni doğan bebeklerin topuklarından kan alınmasının gereksiz bir acıya yol açtığını düşünenler, bu işlemin travmatik bir deneyim olabileceğini savunuyor.
- Doğal yaşam savunucuları ve alternatif tıp görüşleri:
Bazı doğal yaşam savunucuları ve alternatif tıp destekçileri, topuk kanı testine gerek olmadığını, doğru beslenme ve doğal yöntemlerle bebek sağlığının korunabileceğini öne sürüyor.
- Yanlış sonuç ihtimali:
Nadiren de olsa testlerde yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuçlar alınabiliyor. Bu durum aileleri gereksiz yere strese sokabilir veya bazı hastalıkların atlanmasına neden olabilir.
Uzmanlar ne diyor?
Sağlık uzmanları ise topuk kanı testinin bebek sağlığı için kritik bir tarama yöntemi olduğunu belirtiyor. Çocuk sağlığı ve genetik hastalıklar uzmanı Dr. Ayşe Kaya, testin önemine şu sözlerle dikkat çekiyor: “Bu test sayesinde binlerce bebeğin hayatı kurtarılıyor. Erken teşhis edilen hastalıklar, ilerlemeden tedavi edilebiliyor. Ailelerin endişeleri anlaşılır, ancak bilimsel açıdan bakıldığında testin gerekliliği tartışılmaz.”
Türkiye’de uygulama nasıl?
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından her yeni doğan bebek için zorunlu hale getirilen topuk kanı testi, Aile Sağlığı Merkezleri ve hastanelerde ücretsiz olarak yapılıyor. Test sonucu pozitif çıkan bebekler, detaylı muayeneye alınarak tedavi süreci başlatılıyor. Topuk kanı testi, bilimsel olarak bebek sağlığı için büyük önem taşıyan bir uygulama. Ancak genetik verilerin saklanması ve bireysel tercihler gibi konular, bu testin bazı kesimler tarafından sorgulanmasına neden oluyor. Uzmanlar, bilimsel gerçekler ve bireysel özgürlükler arasında bir denge kurulması gerektiğini belirtiyor.
Serhat News