Grönland ve Antarktika’daki buzul erimeleri, deniz seviyesindeki yükselmenin dörtte birinden sorumlu. Imbie’nin hazırladığı ve 1992’den 2022’ye kadar olan verilerin yer aldığı rapora göre bu oran 30 yılda beş kat arttı.
Avrupa Uzay Ajansı ve Amerika Uzay Ajansı desteğiyle uydu verilerini inceleyen araştırma kurumu Imbie’nin raporu Dünya’nın buz tabakalarındaki erimesinin hızlanmasının artık açıkça görülebildiğini ortaya koydu. BBC’nin haberine göre son otuz yılda Grönland ve Antarktika’da meydana gelen buzul erimelerinden bir buz küpü oluşturabilseydiniz, bu küp 20 km yüksekliğinde olurdu.
Raporda yer alan veriler göre kutuplar 1992 ile 2022 yılları arasında 7 bin 560 milyar ton kütle kaybetti. En kötü erimelerin olduğu yılların yedisi son on yıl içinde meydana geldi. Imbie’nin son değerlendirmelerine göre Grönland ve Antarktika’daki kütle kaybı şu anda tüm deniz seviyesindeki yükselmenin dörtte birinden sorumlu. Bu oran 30 yıl öncesine göre beş kat daha fazla.
Deniz seviyesini 21 mm yükseltti
Imbie’nin hazırladıkları bu üçüncü rapor, daha önceki çalışmalarında olduğu gibi mevcut tüm uydu ölçümlerini bir araya getirerek hazırlandı ve 1992’den itibaren 50 kadar uzay aracının yörüngeden yaptığı gözlemleri içeriyor. Söz konusu yıl, buzun yüksekliğini ve hızını incelemek için en uygun yörünge araçlarının kutuplar üzerinde rutin olarak uçmaya başladığı yıl. Çalışmaların yapıldığı dönem boyunca Grönland ve Antarktika’dan kaybolan 7 bin 560 milyar ton buz, deniz seviyelerini 21 mm yükseltti.
Bunun neredeyse üçte ikisi (13,5 mm) Grönland’daki erimeden kaynaklanırken, üçte biri (7,4 mm) Antarktika’daki erimenin sonucuydu. Son değerlendirmeye öncülük eden Birleşik Krallık Kutup Gözlem ve Modelleme Merkezi’nden (CPOM) Dr. Inès Otosaka, “Tüm bunların dünyanın dört bir yanındaki kıyı toplulukları ve bu toplulukların sel ve erozyona maruz kalma riskleri üzerinde derin etkileri var” dedi.
En kötü yıl 2019’du
BBC News’e konuşan Otosaka, “Buz tabakalarının deniz seviyesinin yükselmesine gelecekte yapacağı katkıya ilişkin sağlam tahminlere sahip olmamız gerçekten çok önemli, böylece bu topluluklara gidip ‘Evet, neler olduğunu anlıyoruz ve artık hafifletme planları yapmaya başlayabiliriz’ diyebiliriz” ifadelerini kullandı. Buz tabakalarının toplam 612 milyar ton kaybettiği 2019 yılı, erimenin en kötü olduğu yıldı. Bunun 444 milyar tonlu bir kısmı yaz aylarında Kuzey Kutbu’nda yaşanan olağanüstü sıcak hava dalgasının bir sonucuydu. Antarktika’daki erime ağırlıklı olarak yarımada bölgesinde ve kıtanın batısında gerçekleşiyor.
‘Büyük bir değişim olacak’
90’lı yılların başında buz tabakalarının erimesi toplam deniz seviyesi yükselmesinin sadece yüzde 5,6’sını oluşturuyordu. Şimdi ise dörtte birinden fazlasından sorumlu. Northumbria Üniversitesi’nden ve Imbie’nin kurucusu Profesör Andrew Shepherd, “Hızlanan buz tabakası kayıpları, önümüzdeki on yıl içinde deniz seviyesindeki yükselme oranında belirgin bir artışa baktığımız anlamına geliyor” dedi. Stepherd, “Geçtiğimiz on yıllarda bu oran yılda yaklaşık 3 mm idi. Yakında, yılda 4 mm, 5 mm, 6 mm göreceğiz ve bu alıştığımızdan büyük bir değişim olacak” diye konuştu.
Serhat News
