Türkiye’nin en soğuk yerleşim yeri olan Van’ın Çaldıran ilçesine bağlı Ayrancılar mevkiinde, 2016’den bu yana Tarım Bakanlığı desteğiyle kurulan jeotermal seralarda sebze üretimi yapılıyor. Proje Koordinatörü ve Ziraat Yüksek Mühendisi Yusuf Taşkın Van örtü altı tarımında gelecek vadettiğini söylüyor.
Sıfırın altında 46,4 ile 1994 yılında, Türkiye’de kayda geçen en düşük sıcaklığın olduğu Van Çaldıran bölgesinde Tarım Bakanlığı’nın desteği ve 10 yatırımcının bir araya gelmesiyle jeotermal seralar kuruldu. Kurulan bu seralarda ise mevsime göre değişkenlik gösterse de yaklaşık 40 kişi için iş istihdamı sağlanıyor. Türkiye’nin en soğuk bölgesi olmasına rağmen yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin olan Çaldıran’da, 2016’te yeraltından çıkan 90 derecelik sıcak sular kullanılmaya ve yılın 12 ayı domates üretimi yapmaya başlandı. İleri seviye teknolojiyle planlanan ve tasarlanan bu seralarda, topraksız tarım yapılarak her yıl ortalama bin 4 yüz ton domates üretildi. Üretilen bu domatesler başta Van olmak üzere Türkiye’de birçok farklı bölgeye gönderilerek satışı gerçekleştirildi.
Türkiye’nin en soğuk yerinde yapılan kesintisiz üretim
Son altı yıldır kesintisiz üretim yapan seralarda, kuruldukları günden bu yılın başına kadar domates üretimi yapılsa da domatesin üretim maliyetlerinin artması nedeniyle üretim maliyetleri daha düşük olan kavun ve salatalık üretimi yapılmaya karar verildi. Temmuz ayına kadar üretimi devam edecek bu ürünlerden yaklaşık 300 ton kavun ve 340 ton salatalığın elde edilmesi bekleniyor.
Öncelikle Van piyasasında değerlendirilen bu ürünler kimi zaman Antalya, Ankara ve Mersin gibi bölgelere de gönderilebiliyor. Bunun nedeni ise bu illerden Van’a gelen ürünlerle, Van’dan gönderilen ürünlerin nakliye fiyatları arasında yaşanan değişkenlik. Çoğunlukla Van’dan giden nakliye araçlarının boş gitmesi nedeniyle bu ürünleri harcadıkları yakıt fiyatına hatta bazen bu fiyatında altına götürebiliyorlar. Fakat bu aşamadan sonra girdi maliyetleri, üretim maliyetleri, lojistik maliyetlerinin artmasından kaynaklı yerinde üretimin yapılması yani Van’ın ürün ihtiyacının karşılanması planlanıyor.
Van örtü altı tarımında gelecek vadediyor
Sebzecilik açısından iki tane geçiş döneminin olduğu ve bu geçiş dönemlerinin değerlendirilmesinin karlı olduğunu belirten Proje Koordinatörü ve Ziraat Yüksek Mühendisi Yusuf Taşkın, “Aslında piyasa fiyatlarını Antalya’daki üretim belirliyor. Türkiye’nin sera varlığının yüzde 50’si Antalya bölgesinde bulunuyor. Dolayısıyla seradan tarla üretimine geçiş dönemi olan Mayıs-Haziran aylarında ve tarla üretiminden seraya geçiş dönemi olan Ekim-Kasım aylarında 45 günlük aralıklar oldukça önemli. Biz Van iklimi, rakımı ve vejetasyonu olarak seracılıkta, yani örtü altı tarımında, bu iki dönemi yakalayabilir. Bu iki dönemde piyasada bulunan yüksek fiyatlara denk gelebilir ürün arzı yapabiliriz” diyor.
Taşkın, aynı zamanda bölgede tarıma dayalı ihtisas organize sera bölgesinin kurulmasının kentin gündeminde olduğunu ifade ederek, Van kenti için jeotermal seracılığın çok önemli bir sektör olabileceğini vurguluyor.
Sera, beraberinde istihdam da sağlıyor. Serada üreten kadınlardan Medine Tamçınar, ilçelerinde jeotermal seraların kurulması ile birlikte ilk defa çalıştığını belirterek, “Altı yıldır burada çalışıyorum. Bu işten önce sadece ev hanımıydım hiçbir işte çalışmamıştım ama şu anda çalışıyorum ve yaptığım işi çok seviyorum” diyor.
Diğer bir sera çalışanı Raziye Aladağ de seranın çalışanlarından ve kurulduğundan beridir üretimde. İşinin zor olduğunu ancak zamanının verimli geçtiğini söylüyor: “Burada güzel zaman geçiriyoruz bu yüzden işimi çok seviyorum. Burada çalışarak eşime destek oluyorum. Evimin giderlerini karşılıyorum. İşimizin evlerimize yakın olması da ayrı bir avantaj.”
Video: Barış Aslan
Montaj: Hakan Aslan
(ro)
Hamit Taşkın beyefendiyi can ı gönülden tebrik ediyorum. Harika bir yatırım yapmışlar.
Özellikle de oradaki kadın kardeşlerimize isdihdam sağlamaları gönlümü fethetti.
Başarılar dilerim