Hak talebiyle başlattıkları eylem nedeniyle tazminatsız işten atılan DEDAŞ işçileri, işlerine dönme ve çalışma koşullarının düzeltilmesi için eylemlerini sürdürüyor. Konuya ilişkin görüştüğümüz Diyarbakır Barosu Avukatları, işçilerin hak mücadelesinde izleyecekleri yolları Serhat News’e anlattı.
Diyarbakır ve 5 ili kapsayan Arıza Onarım Bakım, Kayıp Kaçak, Kesme açma, endeks okuma, otomatik sayaç okuma sistemleri ve abone birimlerinde çalışan personellerin yürüttüğü iş yavaşlatma eyleminde Dicle Elektrik personellerin taleplerini dinlemek yerine iş çıkışlarını başlattı. 300 personelin iş çıkışı yapılırken iş çıkışları ise devam ediyor. Görüştüğümüz Dicle elektrik personeller; işçiler çıkışı yapılan arkadaşlarının geri işe alınması ve sendikal haklarının verilmesinin kırmızıçizgilerinin olduğunu ifade ediyor. İşçiler, herhangi bir sonuç çıkmaması halinde 6 ilde iş bırakma ve oturma eylemine gideceklerini ifade etti. Nitekim bugün işçiler taleplerinin karşılanmaması üzerine DEDAŞ önünde oturma eylemi başlattı.
İş çıkış sebepleri!
DEDAŞ personellerinin işten çıkarılma sebepleri ise dikkat çekiyor. CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu grev yapan personellere destek olmak için Diyarbakır Dicle Elektrik şirketine gelmesi ardından Tanrıkulu ile iletişim halinde olan çok sayıda kişinin de işten çıkarılması dikkat çekiyor.
* Tanrıkulu’na su veren Deniz Karaarslan işten çıkarılırken yine Tanrıkulu ile şirketin kapısında konuştuğu için güvenlik şefini işten çıkarıldı.
* Urfa’da Yeşil Sol Parti Milletvekili Ferit Şenyaşar’ı dinleyen personellerin çıkışları verildi.
* Sendikal hak talep eden işçi temsilcileri ve basına röportaj veren personellerin iş çıkışları yapıldı.
* Diyarbakır Genel Müdürlüğü’nde masa başı çalışan 6 personelin alkış yaparak saha personeline destek verdiği için savunmalarının alındığı ve çıkışlarının da yakında verilmesi bekleniyor.
Personeller Kod-49 ile işten çıkarılıyor!
Süreci takip eden Diyarbakır Barosu avukatlarıyla yaptığımız görüşmede, en fazla çıkışların Diyarbakır ve Urfa’da yaşandığına dikkat çekerek, personellerin iş çıkışlarının ‘Kod 49’ ile yapıldığına vurgu yaptı. Avukatlar, ‘Kod 49’ ile işlem yapılarak personelin işsizlik maaşından faydalanmaması, kıdem ve ihbar tazminatlarının alınmasının önüne geçmek için kasıtlı olarak yapıldığının altını çizdi.
Kod 49 nedir?
49 Numaralı Kod- ‘İşçinin, Kendisine Verilen İşleri Kasıtlı Olarak Yapmaması; İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi (4857 s.k. 25/II-h) durumunda bu çıkış kodu seçilecektir’ olarak tanımlanıyor.
Baro avukatları devam eden süreci ve olası hak ihlallerinde işçilerin neler yapacağı noktasındaki sorularımızı şu şekilde cevapladı:
“21 Temmuz tarihinde personellerin karar aldığı eylem gününde Dicle Elektrik İnsan Kaynakları’ndan bir personelin, şiddet ve hakaret içerikli sloganlar olmadığı sürece eylem yapmalarında bir sakınca olmadığı, haklıyken haksız duruma düşmemek için bu hususta dikkat etmeleri gerektiğini işçilerin toplu olarak duracağı yer olarak kendilerine 2 yer belirlenmiştir.
Eylem sırasında herhangi bir şiddet, hakaret kötü slogan olmadığı halde eyleme katılan işçilerin iş akitleri haksız ve hukuka aykırı feshedilmiştir. Her ne kadar DEDAŞ tarafından işçilerin iş akitlerini feshedilmesine gerekçe olarak ‘iş kanunu 25 2H’ maddesi gösterilmişse de gerçekte DEDAŞ bu işçilerin sendikal taleplerde bulunarak sendikaya üye olmak istemeleri sebebi ile işten çıkarmıştır. İşletme hakkı devir sözleşmesi ile Diyarbakır, Urfa, Mardin, Siirt, Batman ve Şırnak illerinde Elektrik Dağıtım işlerini devir alan DEDAŞ şirketi her zaman sendikal faaliyetin karşısında olmuş. Sendika üyeliği ve sendikal faaliyetlerde bulunmanın kendileri açısından kırmızıçizgi olduğu defalarca işçilere dile getirilmiştir.
Çıkışı yapılan personeller Mahkemede hak talep edebilir mi?
Evet; DEDAŞ tarafından haksız ve hukuka aykırı olarak iş akitleri feshedilen işçiler bir aylık yasal süre içerisinde önce arabulucuya başvurmalı arabuluculuk süreci olumsuz sonuçlanırsa iş mahkemesinde işe iade davası açmak suretiyle haklarını arayabilirler.
Ne hak alabilirler?
İşçilerin işe iade davalarını kazanmaları halinde DEDAŞ’a işe iade için başvuruda bulunup ret edilmeleri durumunda mahkemece belirlenen boşta geçen 4 aylık ücretleri ile çalışma kıdemlerine mahkemece en az 4 ay en çok 8 ay belirlenen işe başlatmama tazminatlarını alabilirler. Ayrıca işe iade başvuruları kabul edilmemesi halinde kıdem ve ihbar tazminatları yıllık ücretli izin ve fazla mesai gibi diğer alacakları da dava yoluyla talep edebilirler.
Eksim holding bünyesinde bulunan Dicle Elektrik, Dicle Epsaş, Dicle KÖK enerji yatırım ve Dicle KÖK bünyesinde bulunan Yonca ve Başak şirketlerinde çalışan personellerin E-Devlet üzerinden sendikal üyeliklerini gerçekleştirmişlerdi.
Yonca Şirketi bünyesinde çalışan işçilerin sigorta kayıtları Dicle KÖK Enerji bünyesine almalarının hukuki dayanağı varımdır?
Dicle Elektrik Dağıtım AŞ’nin işletme hakkı devir sözleşmesinden sonra endeks okuma arıza bakım onarım gibi asıl işlerini muvazaalı bir şekilde Dicle KÖK şirketi üzerinden yüklenici firmalara ihale edildiği herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Soruya cevap verecek olursak hali hazırda Yonca Şirketi bünyesinde bulunan personellerin sendikal çoğunluğu sağlamaması için işçilerin rızası dışında Dicle KÖK şirketine devredilmeleri hukuka aykırıdır. İş sözleşmesinin devrinin olabilesi için işçinin yazılı onayının alınması gerekmektedir. Dolayısıyla yapılan bu değişiklik aynı zamanda iş koşullarında esaslı değişik olup işçinin rızası olmadan gerçekleştiremeyecektir. Sendikal faaliyetleri cebir ve tehdit kullanarak engellemek 6 aydan 2 yıla kadar Türk Ceza Kanunu 118. Maddesi gereğince cezalanır. Bu sebeple sendika üyeliğini sonlandırmaması halinde iş yerinden çıkartmakla tehdit eden işveren, tehdit ile sendikal hakların engellemiş suçunu işlemiş olacaktır.
Serhat News
1
