Journo, Türkiye’nin en kutuplaşmış ilçesinde haber tüketicileriyle konuştu. Haber tüketicileri, “ATV ve Fox’un ortalamasını aldım, ağır basan Reis oldu” diyor.
Journo, Mayıs’ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en çok oyu alan iki aday arasındaki farkın en az olduğu yer olan Kars’ın Arpaçay ilçesinde haberlerin nereden, nasıl takip edildiğini araştırdı. Arpaçay’da seçimin ilk turunu Kılıçdaroğlu 84 oyla Erdoğan’ın önünde tamamlamış, ikinci turda ise bu fark sadece 1’e inmişti. Selda Manduz’a konuşan Arpaçaylılar’ın dediklerine bakılırsa Erdoğan’a oy verenler daha çok TikTok ve Instagram’ı; Kılıçdaroğlu seçmeni ise Twitter’ı takip ediyor. Facebook ortak bir dijital mecra.
Sandıkta tam ortadan ikiye bölünse bile, bu ilçede hem iktidara hem de muhalefete yakın televizyonları takip eden seçmenler var. Seçim sürecini yorumlayan bu seçmenlerden biri, “ATV ve Fox’un ortalamasını aldım, benim için ağır basan Reis oldu” dedi. Ancak Arpaçaylılar’a göre asıl farkı yaratan, devletin tüm gücünü ve televizyonlar üzerindeki denetimini Kars’ın bu taşra ilçesinde de kullanan iktidara karşı, muhalefetin sahada etkisiz kalmasıydı.
14 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan, Kars’ın Arpaçay ilçesinde 3 bin 934 (%45,7), Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu ise 4 bin 18 (%46,7) oy almıştı.
İlk turda 84 olan oy farkı, 28 Mayıs’ta düzenlenen ikinci tur seçimde 1’e düştü. Erdoğan bu kez 4 bin 121 (%49,9), Kılıçdaroğlu ise 4 bin 122 (%50) oy aldı. Yani Kılıçdaroğlu’nun tek bir seçmeni oyunu karşı yönde değiştirmiş olsa, Erdoğan Arpaçay’da ikinci turu birinci sırada bitirecekti.
Türkiye’de iki aday arasındaki farkın bu kadar az olduğu başka bir ilçe yok. Manduz, siyasi tercih bakımından böylesine ikiye bölünen Arpaçay’a gidip vatandaşların seçim sürecinde haberleri nereden ve nasıl takip ettiğini araştırdı.
Arpaçay’da da sosyal medyanın ve televizyon kanallarının seçmenlerin siyasi tercihleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülüyor ancak halkla birebir temasların ve siyasi partilerin ilçe örgütlerinin etkisi göz ardı edilemeyecek düzeyde.
Bu nedenle seçim sürecinde hem iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hem de ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Arpaçay’da halkla aktif ilişki kurmaya ve yerel konulara odaklanmaya çalıştı.
Medyadan ziyade, sahada yüz yüze iletişim etkili oldu
Seçim çalışmalarında geleneksel yöntemler öne çıktı. Siyasetçilerin seçmenlerin kapısını çaldı, esnaf ziyaretleri yapıldı, sorunlar dinlendi. Vatandaşlar partilerin ilçe başkanlıkları ve seçim irtibat bürolarına yönlendirildi. AKP yerel sorunlara ve her yaştan vatandaşlarla birebir iletişime ağırlık verirken CHP sosyal politikaları ve gençlere yönelik vaatleri öne çıkardı.
AKP sahada daha etkili rol oynadı
Görüşülen Arpaçaylılar, AKP’nin sahadaki çalışmasının CHP’den daha etkili olduğunu vurguluyor. İktidar partisinin kamu gücünü kullanması da bu etki farkını büyütmüş görünüyor. Örneğin ilçedeki yol, su ve altyapı gibi kamu hizmetlerinin seçim sonrasına ertelemesi, kamu görevlilerinin AKP’ye örtülü desteği gibi algılanmış. “CHP’yi seçerseniz bu hizmetleri alamazsınız” mesajının verildiğini düşünenler var.
Yüz yüze temaslar önemli olsa da AKP, özellikle televizyon kanallarının çoğunu kontrol etmesi sayesinde Arpaçay’da da bir başka büyük avantaja sahipti. Erdoğan’a oy verdiğini söyleyenler genellikle AKP’ye yakın kanalları (örneğin A Haber, ATV, Ülke TV, Bengü Türk TV ve Kanal 24) takip ediyor. Kılıçdaroğlu’na oy verenler ise Halk TV, Fox TV ve TELE 1 izlediğini belirtiyor.
‘Karşı Mahalle’nin tercih ettiği haber mecralarını takip edenler de var
Seçim sürecinde Arpaçaylılar için televizyonun yanı sıra sosyal medya da önemli bir haber kaynağıydı. Konuşulan Arpaçaylılar arasında Facebook, hem iktidar hem de muhalefet seçmeninin takip ettiği ortak bir platform olarak öne çıkıyor.
Sandıktaki siyasi ayrışma, sosyal medyaya ise şöyle yansıyor: İktidar seçmeni için TikTok ve Instagram, muhalefet seçmeni içinse Twitter önemli birer haber kaynağı.
Manduz, Arpaçay’daki çift kutuplu siyasi kutuplaşmanın, haber tüketim tercihlerinde mutlak bir ayrışmaya neden olmadığını da vurguluyor. Az da olsa, ‘karşı mahalle’nin yoğun olarak tercih ettiği haber mecralarına göz atan seçmenler var. Hem ATV hem de Fox TV haber bültenlerini izleyenler gibi…
Manduz, Arpaçaylılar’dan bazılarının sözlerini aktararak haberi tamamlayıp, kararı okuyucuya bırakıyor:
Erdoğan’a oy verdiğini söyleyen Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Arpaçay İlçe Başkanı Oğuzhan Daştanoğlu, seçim kampanyasını ilçe başkanlığı ve seçim bürosundan takip ettiğini ifade ederek şöyle diyor: “İlçe başkanı olduğum için daha çok partide çalışan arkadaşlarımla sahada ve seçim irtibat bürosundan bilgi aldım. Onun dışında Facebook, Instagram, BengüTürk TV, ATV ve A Haber’den takip ettim.”
‘Facebook ve Fox’tan haberleri takip ettim’
Halkların Demokratik Partisi (HDP) seçmeni olduğunu ve Kılıçdaroğlu’na oy verdiğini söyleyen bir kahvehane işletmecisi şu ifadeleri kullanıyor: “Seçim kampanyasını daha çok siyasi partilerin ilçe örgütleri ve parti çalışanlarından takip etsem de Türkiye genelini anlamak için Twitter ve Facebook kullandım. Evde olduğum zamanlarda Halk TV, TELE 1 ve Fox TV izledim. Zaman zaman iktidara yakın olan kanallara da göz gezdirdim fakat süreci manipüle ettikleri için onları dikkate almadım… Halkın yarısı gündelik ihtiyaçlarını düşündü yarısı geleceğini düşündü. CHP ilçe örgütü yeteri kadar çalışmadı, AKP de iktidar gücünü kullandı ve ortaya bu sonuç çıktı.”
Erdoğan’a oy verdiğini söyleyen emekli bir yurttaş da, “Seçim kampanyasını Sarıkamış’tan Erzurum’a giden yollarda, Trabzon’daki tünellerden takip ettim” dedi. Bu ifade, cep telefonu başta olmak üzere mobil cihazların ve dijital mecraların haber tüketicisi için önemini bir kez daha gösteriyor.
Kılıçdaroğlu’na oy veren esnaf, “Facebook ve Fox’tan haberleri takip ettim. Öbür kanalların hepsi yalan söylüyor” dedi.
‘Reis TikTok kullanmıyor ama onu sevenler açıklamalarını atıyor’
Erdoğan’a oy verdiğini söyleyen bir çiftçi ise, “Her gün ilçe binası ve seçim bürosuna gittim. En güncel bilgileri ilçe başkanlığından aldım. Reis’e verdim oyumu. Reis TikTok kullanmıyor ama onu sevenler açıklamalarını atıyor TikTok’a. Seçim sürecini TikTok ve Facebook’tan da takip ettim. Fox çok abartılıydı, genelde A Haber izledim” diye konuştu.
Kılıçdaroğlu’na oy verdiğini belirten yaşlı bir köylü, “Seçimi Halk TV ve TELE 1’den takip ettim” ifadesini kullandı.
Erdoğan oy veren bir servis şoförü, “AK Parti ilçe teşkilatı dışında ATV’den ve FOX’tan takip ettim süreci. İkisinin ortalamasını aldım, benim için ağır basan Reis oldu, ona oy verdim” ifadelerini kullandı.
Serhat News
