HEDEP Van ve Bitlis Milletvekilleri, Van Gölü ve havzasının korunması amacıyla kapsamlı bir koruma planı ve kurumsal yapılanma gerektiğine dikkat çekerek, kanun teklifi sundu.
Van Gölü ve havzasının korunması amacıyla kapsamlı bir koruma planı ve kurumsal yapılanma gerektiğine dikkat çeken HEDEP Van ve Bitlis Milletvekilleri, TBMM’ye kanun teklifi sundu.
Kanun teklifinin gerekçe kısmında şunlara dikkat çekildi:
“Artan nüfus, küresel ısınma ve atık suyun yeterince arıtılmadan doğaya bırakılması gibi sebepler, su döngüsünde gözlemlenen azalmanın evrensel ölçekteki görünümlerdir. Sayılabilecek başkaca genel sebeplerin yanında hükümetlerin yanlış eko-politikaları ve sermaye döngüsünün doğaya kontrolsüz müdahalesi de mevcut sonuca etki etmektedir. Tüm bu faktörler ve yerele ilişkin özel sebeplerin sonucunda son yıllarda korkutucu bir geri çekilmenin gözlemlendiği Van Gölü’nün yok olma tehlikesi altında olduğu görülmektedir. Öyle ki 3.755 km2’lik alanı ve 430 km’lik kıyı uzunluğuyla Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü’nün hızla yok olabileceği ifade edilmektedir. Öte yandan Van Gölünün karşı karşıya bulunduğu tehlikeyi göstermesi bakımından, bölgedeki Akgöl, Değirmigöl, Sıhke Gölleri ile Zernek ve Koçkiri barajlarının kuraklık ve diğer etkenler nedeniyle kuruduğunu hatırlatmak gerekmektedir. Ayrıca yer yer 1000 metreyi aşan çekilmeyle beraber Van Gölü derinliklerinde bulunan mikrobiyalitlerin ilk defa yüzeye çıkması söz konusu tehlikenin başka bir göstergesidir.
‘En büyük etken kirlilik’
Van ÇEVDER’in aktardığı verilere göre; havzada bulunan Çelebibağı Mahallesinde çekilme 5 kilometreyi bulmuştur. Gölün en önemli su kaynaklarından olan yüzü aşkın derenin %85’i tamamen kururken geri kalan dereler %80 oranında debi kaybına uğramıştır. Arıtılmadan deşarj edilen kanalizasyon atıkları sebebiyle gölde çok ciddi bir dip çamuru oluşmuştur. Dip çamuruna karşı yürütülen çalışmalar bilimsel yöntemlerle gerçekleştirilmemekte ve çoğunlukla geçici nitelikli olmaktadır.
Evrensel ve yerel pek çok sebebin yanında gölün ekosistemini bozan en büyük etken olarak ‘kirlilik’ faktörü gösterilmektedir. Van Gölü’nün kirlenmesinde; ilgisizlik, nüfus artışı, düzensiz yapılaşma, yetersiz kanalizasyon hizmeti, aşırı kömür tüketimi, evsel atıklar gibi etkenler özel sebepleri teşkil etmektedir. Nitekim Van Gölü kıyısında iki il, dokuz ilçe, 136 köy ve mahallede yaklaşık 1 milyon 200 bin insan yaşamaktadır. Bu yerleşim yerlerinin neredeyse tamamının kanalizasyon ve evsel atıkları doğrudan veya dolaylı olarak göle akıtılmaktadır.
‘Van Gölü’nün korunması gereklilik arz etmektedir’
Özetle, on binlerce yıllık tarihiyle pek çok medeniyete tanıklık etmiş olan Van Gölünün korunması ve iyileştirilmesi kültürel, ekonomik, sosyal ve biyolojik gerekçelerle zorunluluk arz etmektedir. Bu nedenlerden dolayı Van Gölü Havzasında gittikçe artan kirlenmenin önüne geçilmesi, gölün doğal dengesinin, kültürel değerlerinin korunması ve iklim değişikliğinin bölgeye etkisinin azaltılması amacıyla, Anayasa ve Uluslararası Sözleşmeler de dikkate alınarak bu kanun teklifi hazırlanmıştır.”
Van Gölü ve Havzasının Korunması Hakkında Kanun Teklifi
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; Van Gölü ile etkilediği coğrafyada yer alan doğal varlıklar ile kültürel ve tarihi değerleri, canlı yaşamının ve biyo-çeşitliliğin devamının sağlanması adına korumak ve geliştirmek, yapılacak işlem ve faaliyetleri düzenlemek, sürdürülebilir kullanımın sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesini sağlamak ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görevlerini tespit etmektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun; Van Gölü ve etkilediği coğrafyada koruma altına alınacak alanların belirlenmesini, belirlenen alanların iyileştirme süreçlerinin başlamasını, bu alanlara ilişkin yapılacak tasarruflarda her türlü izin, denetleme faaliyetlerinde temel ilkeleri, uyulacak esasları, alınacak önlemleri, bu önlemleri almaya yetkili kurumları ve bunlarla ilgili gerçek ve tüzel kişilerin görev ve sorumluluklarına ilişkin esasları kapsar.
MADDE 3- (1) İşbu kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ifade edilen heyet tarafından Van Gölü Koruma Alanı’ndaki ekosistemi, tarihi ve kültürel değerleri koruyacak şekilde ilgili sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarından da görüş alınmak suretiyle Van Gölü Koruma Planı hazırlanır. Bu plan Kanun yürürlüğe girdiği andan itibaren altı (6) ay içerisinde hazırlanır.
Serhat News
