Kürt müziğinde sembol haline gelen gruplardan Koma Amed’in üyesi Birkan Çelik, Kürt müziğine ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, çok sayıda genç müzisyenin önemli çalışmalar yaptığını ve bu çalışmaların Kürt müziği açısından umut verici olduğunu belirtti.
Siyasal baskının yoğun olduğu 90’lı yıllarda yaptıkları müziklerle Kürt müziğinde çığır açan ve 30 yıl geçmesine rağmen hâlâ en çok dinlenen grupların başında yer alan Koma Amed, “Kulîlka Azadî”, “Agir û Mirov” ve “Dergûş” albümleriyle döneme damga vurmuştu. Üç ayrı dönemde gruba farklı kişilerin katılmasıyla oldukça güçlenen grup, çıktıkları her konserde isimlerinden söz ettirmiş ve bir kez dinleyen biri için bile ilk sıralardaki yerini almıştı.
Baskılar ve dönemin Dışişleri Bakanı
Evdılmelik Şexbekir, Gülşen Çetin, Savaş Çakmak, Rohat Kutlay, Fikri Kutlay, Mustafa Kart ve Ahmet Kaya’nın bir araya gelmesiyle grubun temelleri atılmış; Serhat Karakaş, Merdan Zırav, Memo Gül, Mehmet Kaya, Birkan Çelik ve daha sonra Serap Sönmez, Süleyman Gültekin ve Leyla gruba katılmıştı. Kulîlka Azadî albümüyle çok sayıda dinleyiciye ulaşan grup, Murathan Mungan’ın yazdığı Grek ezgisi Tellî Tellî şarkıları halen dilden dile dolaşıyor. 1992 yılında grup üyelerinden Evdılmelik Şexbekir’in hayatını kaybetmesiyle grup Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ile çalışmalarına devam etti.
İlk kez ‘Çav Bella’ şarkısını Kürtçe seslendiren grup Rindê, Destana Silopî, Beri Her Tişti Kurdîm, Agir û Mirov, Çiyayên Me, Jiyanek Nû, Can Feda, Îro Dîsa, Ronahî Berîvan ve Baran Baranê şarkılarıyla Avrupa konserleri vermişti. Grubun “Dergûş” albümü ise 200 binden fazla sattı. Hatta 1999 yılında dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Dergûş albümünü Avrupa Birliği bakanlarına hediye ederek, “Bakın biz de Kürtçe müzik de yapılıyor” demişti.
Kars’ta, Koma Amed’ten bir nefes
Yayınladıkları üç albümün ardından yaşanan baskılar sonucunda grup üyelerinin başka ülkelere iltica etmesiyle grup dağıldı. Grup dağıldıktan sonra yurt dışına gitmeyen ve asıl mesleği eczacılık olan grup üyesi Birkan Çelik memleketi Kars’ta işini sürdürmeye devam etti. Hâlâ Kars’ta yaşayan ve günümüzde eczacılığın yanı sıra fotoğrafçılık yapan Çelik, Kars’a yolu düşen her gazetecinin muhakkak ziyaret ettiği kişiler arasında yer alıyor.
Yıllar geçse de hala ilgi çeken Koma Amed’in hikayesini Serhat News’e anlatan Çelik, Kürt müziği ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
‘Bir daha Türkçe şarkı söylemedim’
32 yıldır Kars’ta yaşayan ve müziğe bağlamanın yanı sıra klasik gitarla başlayan Çelik, gitarla olan bağını aşk olarak tanımlıyor. Klasik gitar dersleri için ise ayda bir İstanbul’a gidip dönüyordu. Uzun yıllar kendi çalmasının yanı sıra klasik gitar dersleri veren Çelik, duyduğu birçok Kürtçe ezgiyle ilgili o dönem uyarlamalar yapıyor. Batı müziğiyle Kürt müziğinin buluşmasında Koma Amed’in bütün üyelerinin payı yadsınamaz.
Bir konser sırasında şarkının nakarata geçiş kısmında sadece “Dê lorî lorî, berxê min lorî” dediği için güvenlik güçlerinin saldırısına maruz kalan Çelik, o günden sonra ‘Kürtçe müzik serbest olana kadar bir daha Türkçe şarkı söylemeyeceğim’ diyor ve bir daha da söylemiyor.
‘Minimal işler yaptık, böylece ön plana çıktık’
O dönem bu kadar ön plana çıkmalarının nedenini soruyorum Çelik’e ve şöyle yanıtlıyor:
“O dönem tam profesyonel bir grup değildik. Hepimizin çeşitli meslekleri vardı ve bu yüzden popülariteyi önemsemiyorduk. Belki de bu yüzden başarılı olduk. Yasakları aşmanın da bir coşkusu vardı içimizde çünkü; o güne kadar baskısını görmüştük bu durumun. Çalışma koşullarımız da oldukça ağırdı. Notalar tek tek yazılıyordu. Yirmi dört saat uyumadığımız zamanlar oluyordu.”
Müziğin o günden bu yana büyük bir değişim kaydettiğini aktaran Çelik, müzikte çeşitlilik artsa da hep ön plana çıkan şeylerin minimal şeyler olduğunu belirtiyor. Kendi dönemlerinde kendilerinin de ön plana çıkmasını yaptıkları minimal müziğe bağlıyor. Grubun dağılma sürecini, “İşler son raddeye gelince dağıldık” olarak ifade eden Çelik, günümüzde önemli müzisyenlerin yetiştiğini fakat desteklenmeleri gerektiğini vurguluyor. Klasik gitar eğitimi vermeyi yorulduğu için bıraktığını aktaran Çelik, her şeye rağmen gençler sayesinde müzikten yana umutlu olduğunu söylüyor.
Koma Amed’in hikayesi devam edecek mi?
Koma Amed’in üyeleri Serhat Çarnewa, Süleyman Çarnewa, Memo Gül ve Mazlum Rewşen Şubat ayında yaptıkları sosyal medya paylaşımıyla yeniden bir araya geldiklerini ve müziğe devam edeceklerini belirttiler. Youtube kanalında yayınladıkları ‘Êvare’ isimli şarkılarının akustik versiyonunu sosyal medya hesabından paylaşan müzisyen Memo Gül, “Koma Amed olarak tekrar bir araya gelmemiz, dinleyicilerimizde olduğu gibi bizde de büyük bir heyecan yarattı” ifadelerini kullandı.
“Böylesi bir girişim Koma Amed’i yeniden canlandırır mı, bu hikaye devam eder mi?” şeklindeki sorumuzu ise Çelik, şöyle yanıtladı:
“Elbette devam edebilir. Biraz eski kadrodan üye biraz da yeni gençleri işin içine katarak sürdürülebilir. Çünkü biz yaşımız gereği gençler kadar dinamik olamayabiliriz. Hep söylüyorum çok yetenekli gençlerimiz var. Van’dan, Diyarbakır’dan tutun da İstanbul’a kadar çocuklarımız çok yetenekli. Bu yüzden böylesi bir sürecin müziğe katkısı olacağını düşünüyorum.”
VİDEO-MONTAJ: Dıldar Güler
Serhat News
2
