Nivîskar Leyla Mîhrînaz Engîn li ser jiyana denbêj Gazîn pirtûkek nivîsî. Engîn, dibêje: “Li erdnîgariya me hê jî dengê jinan wekî heram tê dîtin. Hê jî cudakariya zayendî heye. Gazînê jî di rewşek wiha de dest bi dengbêjiyê kiriye. Min xwest van serpêhatiyan tomar bikim da ku jibo pêşerojê bimîne”
Jiyana Dengbêj Gazin, bi navê esas Raziye Kizil, bi navê ‘Jina Dengbêj Gazîn” bû pirtûk. Gazîn di sala 2012’ de bi minasebeta 8’ê Adarê Roja Jinên Kedkar a Cîhanê bi rojnemevan Çîçek Tahaoglu a ji Bîanetê hevpeyvînek pêk anîbû. Gazîn dive hevpeyvînê de dibêje: “Ya rast huner ji jinan destpê dike. Dengbêjî jî wisa. Jinan gotiye lê bûye malê zilaman”. Her çiqas denbêjî weka karekî zilama tê zanîn ku ji Denbêj Gazîn heta dawiya emrê xwe li hemberî vî hişmendiyê bê navbera klam gotine.
Çend gotinan ji çîroka jiyana wî zêde bike, mirov dikare bibêje: “Hezkirina dengbêjiyê di zarokatiya wî de li mala ku lê dijiya, şîn dibe”. Apê wî û jina mamê wî jî wek wî dengbêj bûn. Di bin bandora dengbêjên wek Meryem Xan, Karapêtê Xaço, Ayşe Şan û Şakiro de maye. Weşanên Radyoya Êrîvanê jî di jiyana wî de cihekî girîng girt. Helbet Gazin ji ber stranên ku bi kurdî gotiye gelek caran hat darizandin. Her wiha di Mala Dengbêjên Jinan ya Wanê de ku wê damezirandibû, bi dehan dengbêjên ciwan gihandin.
Nivîskar Engîn, çîroka jiyana Gazînê ku emrê xwe bo xizmeta çanda Kurdî borandiye, di pirtûka xwe ya bi navê “Jina Dengbêj Gazîn” de berhev kiriye, derbarê xebata xwe ya hêja de hin agahî dan Serhat Newsê.
‘ Li erdnîgariya me hê jî dengê jinan wekî heram tê dîtin’
Engîn ê ku her peyva pirtûkê ji Dengbêj Gazin re dixwend û di nava xebatên amadekirina pirtûkê de cih digirt, wê demê jî hevaltiyeke mezin pê re saz kir. Nivîskara ku di şexsê Gazin de ciheke berfireh dide çanda dengbêjiyê jî got, “Li erdnîgariya me hîna jî guhdarkirina dengê jinan wek guneh tê dîtin. Hîn jî cudakariya zayendî heye. Gazin jî di derdoreke wiha de dest bi dengbêjiyê dike. Min xwest van bûyeran tomar bikim û bigihînim pêşerojê.”
‘Ew kesek bû ku min dengê wî pesnê wî dikir.’
Engîn diyar kir ku di pêvajoya amadekirina pirtûkê de bi Gazin re xebitiye û wiha domand: “Ji bo dema ku Gazîn hê sax bû bikare bibe xwedî berhemek wiha, min dest bi nivîsa vê pirtûkê kir. Lê dema ku ez bi van û diyalogên xwe yên bi wî re mijûl dibûm, Gazîn bêyî ku pirtûkê bibîne jiyana xwe ji dest da. Lê dema min pirtûk amade dikir, min ew yek bi yek, peyv bi peyv jê re dixwend. Ew pir kêfxweş dibû. Wê digot, gelo ‘Ev ez im te wiha nivîsiye?’, ‘Min jî digot belê tuyî’,Engîn got, di pirtûka ku amade kiriye de beşên girîng ên têkoşîna jiyanê ya Gazin hene. Ew ê bi zanyariya xwe matmayî bimîne. xwendevanên pirtûkê heta niha.”
‘Evîndara hunera xwe bû’
Engîn, anî ziman ku di dema amadekirina pirtûkê de derbarê Gazîn de gelek hûrgiliyan hîn bûye û wiha got: “Di vê pêvajoyê de em bi Gazîn re bûn malbat. Ez gelek tişt jê fêr bûm. Hin tişt hene ku min di pirtûkê de cih girtiye û hin tişt hene ku min nekariye ragihînim. Dengbej Gazin dema li Radyoya Êrîvanê li dengbêjan guhdarî dikir, digot qey mirov di hundirê radyoyê de ne. ‘Xwezî ez jî mîna wan li wir bûma,’ wê fikirî. Ew paşê fêr dibe ku radyo çawa dixebite. Xeyala Gazinê ya herî mezin bikaranîna tembûrê bû. Rojekê mîna ku saz di destê wê de ye xeyal kir û destên xwe li gorî wê bi cih kir. Dema ku xezûrê wê wisa dibîne, difikire ku ew dîn bûye û giliyê xesûya xwe dike. Tevî hemû zehmetiyan jî weke Dengbêjekî mezin bêyî ku ji hezkirina xwe ya ji jiyan, huner û çanda Kurdî re bê tawîz navê xwe di dîrokê de hişt.”
Di behsa Gazinê de, nivîskar Engîn derbirî, “Kesek bû ku carinan mêvanên li malê ji bîr dikir û bi dengekî bilind diqîriya” û bi van gotinan dirêjî da axaftina xwe: “ Engîn di berdewamiya axaftina xwe de wiha got: “Piştî wefata Gazin min nekarî demildest pirtûkê çap bikim. Min xwest piştî çapê pirtûkê bi destên xwe radest bikim.”
Engîn herî dawî wiha got: “Ji xeynî çîroka jiyana Gazin, min li ser kevneşopiya dengbêjiyê jî lêkolîn kir. Armanca min ew bû ku li ser dîroka kurdan û kevneşopiya dengbejiyê nîşeyekê bikim. Min di demek kurt de ji xwendevanan bertekên pir erênî stend. Bi dîtina eleqeyê ez kêfxweş bûm. Hestek pir baş e ku ev çand berdewam dike.”
Serhat News
(lg)
