Maraş merkezli iki depremin ardından başlayan ‘erteleme’ tartışmalarını değerlendiren muhalefet temsilcileri, seçimlerin zamanında yapılacağını belirtti.
Depremler sonrası seçimlerin ertelenmesi eksenli tartışma yerini iktidar kanadından gelen “Son sözü YSK söyleyecek” açıklamalarına bıraktı. Son olarak CNN International’a konuşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Cumhurbaşkanı bu kararı kendi başına alamaz. Meclis’in bir karar görüş bildirmesi gerek. Ama günün sonunda YSK etkilenen 10 şehirde seçim olup olmayacağına karar verecek” dedi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ise CNN Türk’teki açıklamasında şunları söyledi: “YSK’nın daha önce aldığı kararlar var. Herkes meskûn olduğu yerde oyunu kullanacak. Seçim listeleri askıya çıktığında itirazı varsa edecek ona göre oy kullanacak. Herkes bulunduğu yerde oy kullanacak ve kullandığı ile sayılacak.”
CHP’li Toprak: İktidar geri adım attı
Seçimlere ilişkin tartışmaları Diken’e değerlendiren CHP İstanbul Milletvekili ve koordinatör başdanışman Erdoğan Toprak, AKP iktidarının ilk günlerde seçimleri erteleme niyetinin olduğunu, ancak bundan vazgeçildiğini söyledi. Toprak’a göre, iktidar ortaya çıkan tabloda seçimleri ertelemenin aleyhlerine olduğunu anladı ve bu fikirden geri adım attı: “Ortaya çıkan enkaz gün geçtikçe daha da ağırlaşacak. Bu enkaz yalnızca somut, elle tutulur ve insanlarımızı bizden alan enkaz değil. Ekonomideki enkaz, dış politikadaki enkaz, sosyal yapıdaki enkaz gözle görülmeyen ama hissedilen enkaz. Bu tabloda ilk günlerde ertelemeyi düşünen iktidar, durumun giderek ağırlaştığını gördü ve bunu kaldıramayacağını anladı. Bir an evvel seçimi yapmak, bırakıp kaçmak niyetinde.
Dış politika çöktü ve diğer ülkelerden beklenen ekonomik destek bulunamıyor. Uluslararası kredibilite şansı kalmamış durumda. Sosyal anlamda büyük bir tepki söz konusu ve gün geçtikçe artacak. AKP’nin yaptırdığı saha çalışmasına göre de oylarında yüzde 5’lik gözle görülür bir erime var. Bu nedenle seçimleri erteleme fikrinden vazgeçildi.”
‘Erteleme için gerekçe yok’
Toprak, YSK’nın geçmiş seçimlerdeki uygulamalarını da hatırlatarak “2015’te askeri operasyonların olduğu güneydoğuda sandıklarla ilgili alınan tedbirler ortada. YSK’nın geçmiş karar ve uygulamaları belli. Bu nedenle kurulun elinde yeteri kadar güç ve zaman var. Seçimlerin ertelenmesi için bir gerekçe bulunmuyor” dedi.
Saadet Partili Kaya: Engel yok
Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya da Toprak’la aynı görüşte. Kaya’ya göre YSK’nın önünde yasal anlamda seçimlerin ertelenmesi için gerekçe bulunmuyor. Geçmişteki uygulamalar ve kararlar ışığında seçimlerin zamanında yapılmasının önünde de engel yok.
Kaya hukukçu kimliğiyle şöyle değerlendirdi: “Hepimizi derinden etkileyen depremler seçim takviminin işlediği süreçte yaşanmış olsaydı, YSK çıkıp ‘Seçimlerin ertelenmesi için mücbir sebep var’ diyebilirdi. Çünkü iki aylık takvim işliyor olacaktı ve yetiştirilmemesi gibi sorunlar çıkacaktı. Fakat bugün seçim takvimi henüz başlamadı ve koşulların sağlanması için zaman mevcut. Kaldı ki 2015’te ve daha önceki uygulamalarda da erteleme olmadığını, seçmene iradesini yansıtması için koşulların sağlandığını gördük.
İktidarın kendi eliyle Seçim Kanunu’nda yaptığı son değişikliğin dokuzuncu maddesi seçimler için bir ışık tutuyor. Bu madde, vatandaşlarımızdan kayıtlı oldukları adreslerin kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenlerin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedileceklerini düzenliyor. Yani Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman gibi illerde adresler kapanmış bile olsa seçmen oy kullanabilir.
Kaldı ki kütükler için iki ay kala sistemden alınacak adresler sonrası bunlar askıya çıkacak ve itiraz süreleri de olacak. İşin özü, YSK’nın elinde seçimlerin zamanında yapılması için yasal anlamda geniş bir alan ve zaman bulunuyor.”
Emsal karar
Öte yandan Yüksek Seçim Kurulu, Elazığ Güneykent muhtarlık seçiminin deprem nedeniyle ertelenip ertelenemeyeceği sorusuna, belirlenen tarihte seçimin yapılması gerektiği kararıyla cevap verdi.
Güneykent Mahallesi muhtarı depremlerden etkilenen illerden Elâzığ’ın merkez ilçesi Güneykent Mahallesi’nde, 5 Mart 2023’te yapılacak ‘muhtarlık ve ihtiyar heyeti’ seçimlerinin ertelenmesini talep etmişti. YSK da bu talebi reddederek emsal bir karara imza atmış oldu.
Ayrıca Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya hacı adaylarının oy kullanması için YSK’nın formül arayışı içinde olduğunu belirten bir yazı kaleme aldı.
Geçici madde önerisi
CHP’li Toprak daha önce Diken’e yaptığı açıklamasında deprem sonrası göç etmek zorunda kalan seçmenler için yeni bir öneriyi gündeme getirmişti. Buna göre, göç eden seçmenler Yüksek Seçim Kurulu’nun ilan edeceği seçmen kütükleriyle, seçim tarihinden iki hafta veya bir ay öncesinden itibaren bulundukları yerdeki il ve ilçe seçim kurulunun belirleyeceği merkezlerde kendi illeri için oy verebilecek. Bunun için yasal değişiklikle birlikte anayasaya geçici madde eklenmesi sağlanabilecek.
Tüm bu tartışmalara ek olarak İYİ Parti kanadı seçimlerin ertelenmesi tartışmalarını ‘bir tuzak’ olarak yorumluyor. Partide MHP’nin ilk günden bu yana seçimlerin siyaset eliyle ertelenmesine sıcak bakmadığını, iktidarın muhalefeti “Deprem varken seçim konuşuyorlar” tuzağına çekmek istediğini düşünenler bulunuyor. (Diken)
Serhat News
