Van’da son dönemlerde artan intihar olaylarını değerlendiren Psikolog Metin Cengiz, intiharın tahmini zor, ama önlenebilir bir halk sağlığı sorunu olduğunu söylüyor.
Sadece Van’da değil Türkiye genelinde artan intihar olayları psikologlara göre kişilerin yaptığı yardım çığlıklarının anlaşılmamasından ve intihar planlarının fark edilmemesinden dolayı intihar girişimlerinin birçoğu ölümle sonuçlanmakta. Psikolog Metin Cengiz, Van’da artan intihar olayları ile Serhat News’e yaptığı değerlendirmelerde, intiharın önlenebilir bir halk sağlığı sorunu olduğunu vurguladı.
Cengiz, intiharın Dünya Sağlık Örgütü literatüründe iki aşamada değerlendirildiğini söyledi. Bunların ilkinin intihar girişimleri, ikincisinin ise tamamlanmış yani ölümle sonuçlanmış intiharlar olduğunu belirten Cengiz, “Bunları genel olarak intihar düşüncesi, intihar planı ve intihar eylemi olarak değerlendirebiliriz” dedi.
‘İntihar her yaş grubunda görülebiliyor’
İntihar düşüncelerine yeterli önemin verilmediğini belirten Cengiz, aynı zamanda kişilerin yapmış olduğu yardım çığlıklarının anlaşılamamasından dolayı intihar girişimleri ve diğer trajik durumlarla karşılaşıldığını vurguladı. İntiharın genel olarak 15-34 yaş grubu arasında ve 75 yaş üstü yaş gruplarda sıklıkla görüldüğünü aktaran Cengiz, “Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre yılda 8 yüz bin insan intihar nedeniyle hayatını kaybetmekte. Gittikçe artan bir halk sağlığı sorunu olmaktadır. Bu yıl öğrencilerle ruh sağlığı çalışması yaptık. Yaptığımız çalışmalarda şunu gördük, daha çok gençler arasında teşhir, ilişki kaynaklı olduğu söyleniyor, ama aslında bu şekilde değil. Her yaş grubunda görülüyor. Her meslek grubunda görülüyor. Bilinenin aksine sosyoekonomik durum bunu tetikleyicidir. Kişinin içerisinde bulunduğu durum, ailenin durum ya da mevcut durumun psikolojik rahatsızlığı var mı yok mu? gibi faktörlerden dolayı artabilir ya da azalabilir. Ama bütün yaş grubu için tehdit oluşturmaktadır” diye belirtti.
TÜİK verilerine göre 2019’da Türkiye’de yaklaşık 3 bin 406 insan hayatını kaybetti. Cengiz, “Van özelinde değerlendirecek olursak bu sayı maalesef artıyor. Genel olarak şunu söyleyebiliriz, yaşanan ekonomik durum, geleceğe dair umutsuzluk, karamsarlık vb. nedenlerden dolayı intiharlar gittikçe artabilir” vurgusunu yaptı.
‘Hem Van hem de Türkiye’de depresyon gittikçe artıyor’
İntihar vakalarının hem Van hem de Türkiye genelinde yeterli önem derecesine sahip olmadığını vurgulayan Cengiz, “Çünkü doğru bildiğimiz yanlışlar, yanlış bildiğimiz doğrular ve intihara dair mitlerimiz var. Bu mitler bizim aslında bazı şeyleri görmemizi, fark etmemizi engelliyor” diye kaydetti. Hem Van hem de Türkiye için depresyonun gittikçe arttığını ifade eden Cengiz, depresyon halinin tedavi edilmesi gerektiğini, tedavi edilmeyen depresyonun bir numaralı intihar sebebi olduğunu söyledi.
İntihar düşüncelerinin toplumda karşılığına değinen Cengiz, “İntihar etmek isteyen insan aslında bunu yapmaz ya gösteri amaçlıdır ya da kâr amaçlıdır” şeklinde olduğunu belirtti. Bunun bilinen çok büyük bir yanlış olduğunu belirten Cengiz, “Bir insan eğer intihar düşüncesinden bahsediyorsa bilin ki kâr zarar hesabını biliyordur” dedi. Cengiz, intihar düşüncesi olan kişilerin çevresinden yeterli karşılığı bulamadığı zaman yaşamış olduğu; korku, belirsizlik ve çaresizlik halleri anlaşılmama ile tetiklendiğini söyledi. Anlaşılmadığını düşünen kişinin ise rutinlerinden sıyrılmaya ve hayat ile bağını koparmaya çalıştığını vurguladı.
‘İntihar tam bir muammadır’
Cengiz, intihar girişimlerine karşı hazırlıklı olunması gerektiğini söyleyerek, ebeveynlere uyarılarda bulundu. Ebeveynlerin bu konuda bilinçli olması gerektiğini ifade eden Cengiz, intiharın tam bir muamma olduğunu kaydetti. Özellikle son zamanlarda madde bağımlılığının gittikçe arttığını vurgulayan Cengiz, “Çünkü madde kullanım piyasası bizim bildiğimizin çok aksine daha üretken, daha girişken ve her şekilde insanlara, gençlere ulaşmaya çalışan bir piyasa haline dönüşmüştür” diye konuştu.
‘Madde bağımlılığı intihar sonuçlu ölümlere sebep oluyor’
En fazla etkileyen iki maddeye örnek veren Cengiz, bu maddelerden birinin bonzai bir diğerinin ise metamfetamin olduğunun altını çizdi. Metamfetaminin Türkiye’de yeterince önemsenmediğini ifade eden Cengiz, son zamanlarda metamfetamine karşı bir politikanın başladığını aktardı. Cengiz, “Çünkü metamfetamin ilk başta baz formuyla geldi daha sonra bunun sıvı ve sigara boyutunu yaptıkları için gençlere daha fazla ulaşmaya başladı. Maalesef ilimiz de geçiş bölgesi olduğu için her ne kadar yakalamaya çalışılsa da üreticileri gençlerimize ulaşmaya çalışıyorlar” diye konuştu.
‘Ekonomik sorunlar karşısında intiharı tercih edebiliyor kişiler’
İntiharın bir diğer sebebinin ise ekonomi kaynaklı olduğunu aktaran Cengiz, “Kişinin içinde bulunduğu durum önemli. Mesela pandemide gerçekleşen bazı sanal paraların kullanımı ve burada yaşanan kayıplar vardı. İnsanlar bundan dolayı evini, arabasını ve benzeri şeyleri sattığı için yoğun bir çaresizlik, korku ve mutsuzluk içerisine girdiler. Geleceğe dair de bir belirsizlik oluştuğu için maalesef intihar durumları arttı” dedi.
Cengiz, Van özelinde ve Türkiye genelinde işsizliğin artması, eğitim durumunun azalması ve aile geçimini sağlayamama faktörünün oluşması durumunda kişinin kendisini yetersiz hissetmesine neden olduğunu kaydetti.
Cengiz son olarak, ekonomik sorunlar karşısında kişinin içinde bulunduğu durumun içinden çıkılamayacak bir hale gelmesi karşısında tek yol olarak intiharı tercih edebileceğini de belirtti.
Serhat News
