Kış mevsimin gelmesiyle gündemden düşmeyen hava kirliliği insan sağlığı üzerinde ciddi sorunlara da yol açıyor. Konuyla ilgili konuşan Uzman Dr. Siahmet Atlı, “Hava kirliliği KOAH, Astım Pnömoni, akciğer kanseri ve veremin artmasına sebep oluyor” dedi.
Dünya çapında 117 ülke ve 6 bin 475 şehrin hava kirliliği değerlerinin analiz edildiği 2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu’na göre Türkiye, hava kirliliği sıralamasında 46’ıncı sırada yer aldı. Her yıl olduğu gibi Van, Kars, Ardahan, Muş, Ağrı ve özellikle Iğdır gibi doğu bölgelerinde kullanılan kömür ve fabrikaların bacalarından çıkan kimyasal gazlardan kaynaklı kentlerde kirli hava şehirleri adeta sis bulutu olarak baştan başa örtüyor. Hava kirliliğinin yoğun olduğu kentlerde en sık görülen hastalıklar Kronik Obsüritif Akciğer (KOAH). Aynı zamanda akciğer kanser riskini de arttırıyor.
Konuyla ilgili konuştuğumuz Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan, Göğüs Hastalıkları Uzman Dr. Siahmet Atlı, hava kirliliğinin insan sağlığını nasıl etkilediği ve buna karşı neler yapılması gerektiği üzerine önerilerde bulundu.
Küresel çapta bilinirliği artan konulardan bir tanesinin küresel ısınma olduğunu kaydeden Dr. Atlı, “Bu konuda bilinç biraz daha az, fakat etkisi küresel ısınma kadar büyük ve özellikle kronik akciğer ve kalp damar hastalıkları olan hastalar üzerinde çok ciddi ve hemen etki edecek şekilde oluyor. Muş, Diyarbakır, Kars, Iğdır ve Van kentlerinde en büyük problem kömür, tezek, odun gibi yakıtların kullanılması. Özellikle Aralık ayı başında ve bahar aylarının sonlarına kadar hava kirliliği başlar. Aralık Ocak, Şubat aylarında zirveye çıkan kirlilik yaz aylarında en az seviyeye düşüyor” dedi.
‘Dumanlı havaya maruz kalanlar soluğu acilde alıyor’
Bölgede en fazla KOAH sıklığı ve astım hastalarının yoğun olduğunu hatırlatan Atlı, “Bu hastalar direk PM dediğimiz hava kirlilik oranı direkt etkileniyor. Sadece insan evladına değil dağ başında yaşayan bir keçiyi, bir çobanı, göldeki bir balığı, anne karnındaki bir bebeği, yaşlıyı ve herkesi etkiliyor. Özellikle çocuk, yaşlı ve kronik hastalığı olanları çok fazla etkiliyor. Hava kirliliğinden etkilenen 10 hastanın yaklaşık 9’u etkilinim yeri akciğerler, solunum yolu oluyor. Örneğin göz kuruluğuna da sebep olur ama çoğu insan bunu bilmez. Cilt sağlığını etkiler, yaşlandırmayı hızlandırır. Tabii bu kimsenin dikkatini çekmez. Dumanlı veya tozlu havaya maruz kalan biri soluğu acilde alıyor” diye belirtti.
Hava kirliliğinin insan sağlığına etkileri: KOAH, Astım, Kanser…
Atlı, Van Belediyesi’ne ve Yüzüncü Yıl Üniversitesinde (YYÜ) çeşitli girişimlerde bulunduğunu ancak konuyla ilgili aktif bir şekilde ilgili birimle karşılaşamadığını dile getirerek, konunun önemine dikkati çekti. Atlı sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle akciğer hastalarında yıllık çevre kirliliğinden kaynaklı ölümler 7 milyon. Bunların yaklaşık bir buçuk milyonu çocuk yaştaki kitle. Kış mevsimlerinde KOAH ve Astım hastalıklarının yanı sıra toplum kökenli Pnömoni (Zatürre) sayısının artması, veremin artmasına sebep oluyor. Örneğin PM 2,5 dediğimiz hava kirliliğinin ölçen bir değer molekül boyutları 2,5 mikro gramdan düşük olduğu için soluduğumuz havanın burun tarafından tutulamıyor akciğere gidiyor, akciğerden kana emiliyor ve oradan etkilerini gösterebiliyor. Sonuç olarak akciğer kanserine sebep oluyor buda ölümcül bir durum. Ya da kan damar hastalıklarına sebep oluyor.”
Hava kirliliğine karşın sağımızı nasıl korumalıyız?
Dr. Atlı son olarak hava kirliliği dönemlerinde solunum yolu hastalıklarına karşın neler yapılması gerektiğini şu sözlerle anlattı: “Özellikle hasta insanların maske kullanması gerekiyor. Sabah ve akşam saatlerinde evde kalmalarını öneriyoruz çıkmaları gerekiyorsa maske kullanmaları gerekiyor. Hastalar sigaradan nasıl uzak duruyorsa çevre kirliliği konusunda hem bilinçli davranmaları hem de kendilerini korumalarını istiyoruz. Bölgede kömür odun tezek gibi yakıtılar muhakkak bilinçli bir şekilde kullanılmalı, kullanılan soba türleri hortum türleri yıllık bakım ya da aylık bakım mutlaka yapılmalı. Mümkünse bunların kullanılmaması doğalgaz gibi ya da güneş enerjisi gibi doğaya çevreye zarar vermeyecek yöntemler geliştirilmeli. Devlet valilik ve belediye nezdinde de bir destek olabilir.”
Serhat News
VİDEO-MONTAJ: ŞEHRİBAN ABİ
