14 Mayıs’ın Van‘daki yansımasını değerlendiren gazetecilere göre, Kürt seçmen Yeşil Sol Parti’ye bir mesaj verdi. Kılıçdaroğlu’na oy veren seçmen ise Kürt sorununun çözülmesini istediğini gösterdi.
Türkiye, 14 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı ve 28’inci dönem milletvekillerini belirlemek için sandık başına gitti. Cumhurbaşkanlığı yarışında yeterli çoğunluk sağlanamayınca, oylama ikinci tura kaldı ancak milletvekilleri belirlenmiş oldu.
Van’da, 2018 yılında yapılan genel seçimde iktidar partisi 3, Halkların Demokratik Partisi (HDP) ise 5 milletvekili çıkarmıştı. 14 Mayıs’ta ise tablo değişti. HDP, Yeşil Sol Parti ismi ile seçime girdi ve vekil sayısını 5’ten 6’ya çıkardı. AK Parti’nin ise vekil sayısı 3’ten 2’ye düştü.
Her ne kadar, Yeşil Sol Parti vekil sayını arttırmış olsa da oy sayısında düşüş yaşadı. Hem Yeşil Sol Parti’nin hem de AK Parti’nin oy oranının düştüğü kentte, CHP çatısı altında seçime giren Millet İttifakı, milletvekili çıkaramadı. CHP, Van’dan en son 2002 yılında yapılan genel seçimlerde DEHAP’ın baraj altında kalması ile vekil çıkarabilmişti. Kentte CHP’nin oy oranındaki ciddi artışın vekil getirememesi, ittifakı çatısı altındaki partilere de hayal kırıklığı yaşattı.
Yeşil Sol Parti cumhurbaşkanı adayı çıkarmayınca Van’da seçim Kılıçdaroğlu lehine sonuçlandı. Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 62,26 oy oranı elde etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oy oranı ise yüzde 35,61’de kaldı. Ata İttifakı Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan ise seçmenin yüzde 1,78’inden oy alabildi.
‘Halen 600 oyla kaybettik gibi söylemler ile meşguller’
Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kentlerinden biri olan Van’da kentin sosyolojik, siyasi ve ekonomik vaziyetine hakim olan isimlere Duvar’dan Kadir Cesur, seçim sonrası izlenimlerini sordu. Daha önce Van Ticaret Borsası’nın ve Van Ticaret ve Sanayi Odası’nın başkanlığını yapan Feridun Irak’a göre; Van’da hem AK Parti’nin, hem de Yeşil Sol Parti’nin oy kaybetmesine rağmen CHP’nin milletvekili çıkaramaması ‘ciddi bir başarısızlık.’
Irak, Millet İttifakı’nı şöyle eleştiriyor: “Bu altı partinin yöneticileri en küçük bir özeleştiri yapmak yerine, ‘halen 600 oyla kaybettik’ gibi söylemler ile meşguller. Dönüp baktıkları zaman, altı partinin sandıklarına bile sahip çıkamadıklarını görmüyorlar. Bu beceriksizliktir. Bunun başka bir tarifi yoktur.”
14 Mayıs seçimlerinin akabinde Vanlı seçmende bir yılgınlık gözlemlediğini aktaran Irak, üçüncü günden itibaren, ikinci turda sandığa gitme hevesinin yeniden canlandığını belirtiyor. Irak’a göre, Van’da seçime katılımda yine aynı oran yakalanabilir.
‘Bu oy oranı CHP’nin 25 yıllık geçmişinde görülmemiş bir olaydır’
Yazar Menderes İnanç’a göre Vanlılar Türkiye’nin ikinci yüzyılına geçiş sürecine duyarsız kalmadı. İnanç, hem Kılıçdaroğlu’nun hem de Yeşil Sol Parti’nin Van’da gerçekleştirdiği mitinglerin, bunun bir gösteri olarak kabul edilmesi gerektiğini düşünüyor. İnanç, Van özelinde 14 Mayıs seçimlerini şöyle değerlendiriyor: “Van’da yaklaşık 40 bin Yeşil Sol Parti oyu geçersiz sayıldı. Şayet bu oylar Yeşil Sol Parti’nin hanesine yazılmış olsaydı, skor 7-1 olacaktı. İlk kez CHP, Van’dan 43 bin civarında oy alıyor. Bu oy oranı CHP’nin 25 yıllık geçmişinde görülmemiş bir olaydır. Bunu Kürtlerin duygusallığına bağlamak mümkündür. Bir miktar daha oy alabilmiş olsaydı bir milletvekili çıkarabilecekti. CHP’nin almış olduğu oyda gerek duygusal gerek Kemal Bey’in şahsında esen bir rüzgarın etkisinin olması mümkün.”
‘Sandığa Erdoğan’a kaybettirmek için gidiyorlar’
Gazeteci Rojbin Bor ise 14 Mayıs’ı ve seçim sonrası atmosferi ‘şaşırtıcı’ olarak nitelendiriyor. Bor, “Seçim günü bana çok ilginç geldi. Kürt illerinde seçimler, ağır silahların, zırhlı araçların, polislerin yoğun gözetimi, denetimi ve baskısı altında gerçekleşirdi. Bu defa öyle bir şeye rastlamadık. Aslında çok demokratik bir görüntü de verdiler. İnsanlar torbaları ellerinden bırakmadı, okullardan ayrılmadı” diyor.
Bor’a göre Van ve bölge illerindeki seçmenlerin büyük bir çoğunluğu Yeşil Sol Parti’ye oy verebilmek motivasyonu ile sandığa gitti. Gazeteci Bor, Yeşil Sol Parti seçmeninin Kılıçdaroğlu’na bakışını ise şöyle değerlendiriyor: “28 Mayıs’ta da bölgedeki seçmen sandık başına gider. Yeşil Sol Parti seçmeni, sandığa Kılıçdaroğlu’na kazandırmak için değil Erdoğan’a kaybettirmek için gidTürkiye’de seçime katılım oranı yüzde 88,84 olurken Van’da bu oran yüzde 78,62’de’deiyor. Seçmenin Kılıçdaroğlu’na oy vermesi, yarın eleştirmeyeceği ya da CHP’li olduğu anlamına gelmiyor.”
‘Kürt seçmen barış mücadelesi vermeye devam ediyor’
Gazeteci Ruşen Takva da seçimlerde Van’ın diğer Kürt illerine benzer bir profil çizdiğini belirtiyor. Takva, Yeşil Sol Parti’nin Van’da milletvekili sayısını arttırmasına rağmen oy oranındaki düşüşü ‘başarısızlık’ olarak değerlendiriyor ve milletvekili sayısındaki artışın ana sebeplerinden birinin AK Parti’nin 200 bin bandında olan oy oranının 130 bin bandına düşmesi ile CHP’nin 40 binin üzerinde oy almasına bağlıyor.
Yeşil Sol Parti seçmeninin her dönem aday belirleme süreçlerine politik itirazlar yükselttiğini ve bu itirazların bu kez sandığa daha çok yansıdığını belirten Takva, seçim sonucunu şöyle değerlendiriyor: “Aslında ilk itirazlar, aday adayı listesinde kendini aday olmaya layık gören profillere yükseldi. Çünkü özellikle Kürt seçmen, tarihin gördüğü en kritik seçime tarihin en liyakatli adaylarla girilmesini istiyordu. Ancak Yeşil Sol Parti, milletvekili adayı olarak gösterdiği siyasetçilerinin yeteneklerini, kendi seçmenine tam olarak anlatamadı. Hal böyle olunca özellikle Kürt seçmen, oy verdiği partiye daha çok çalışması gerektiğini anlatan net bir mesaj vermiş oldu. Öte taraftan Kılıçdaroğlu’na tam destek vererek bu seçimin yine Kürtler özelinde çok önemli bir seçim olduğunu ve bu seçimi bir rejim değişikliği seçimi olarak gördüğünü gösterdi. Kılıçdaroğlu’na rekor seviyede oy vererek hâlâ Kürt sorununun demokratik yollarla çözülmesini istediğini gösterdi ve bir zeytin dalı daha uzattı. Yani Kürt seçmen hâlâ Türkiye için demokrasi ve barış mücadelesi vermeye devam ediyor. Bunu böyle okumak lazım.”
Serhat News
