Özel Haber: Muhittin BOTAN

Edremit Bahçelerinde bulunan yaklaşık bin yıllık bir dut ağacı korunmayı ve anıt ağaç ilan edilmeyi bekliyor. Şamran Kanalı ile birlikte tarihteki yerini alan Edremit Bahçelerinin en büyük tanıklarından olan Dut ağacı, Gazeteci İbrahim İlhan’ın bahçesinde bulunuyor. İlhan, ağacın koruma altına alınabilmesi için büyük bir çaba gösteriyor.

Su mimarisi ile kendilerinden söz ettiren ve bu üstün özellikleri ile tarım ve hayvancılık başta olmak üzere üretimde büyük bir devrim yaratan Urartular’ın en büyük şaheserlerinden bir tanesi de Şamran Kanalı’dır. 2 bin 800 yıllık olan kanal, Urartu Kralı Menua tarafından yaptırıldı. Kral Menua’nın, kızı Tariria için yaptırdığı belirtilen kanal ile Van ovası tam bir tarım ve üretim merkezine dönüştürülürken, Edremit Bahçeleri de, Babil’in Asma Bahçelerini aratmayacak bir güzelliğe ve niteliğe kavuşturuldu.

Çeşit çeşit meyveleri ve yüzlerce çeşit ağacı ile cenneti aratmayan Edremit Bahçeleri, aradan yaklaşık 3 bin yıl geçmesine rağmen halen de Van’ın en değerli varlıkları arasında yer almayı sürdürmektedir.

Şamran Kanalı’nın eski ihtişamından uzaklaştığı, kaderine terk edildiği, temizliğinin bile DSİ tarafından doğru düzgün yapılmadığı tarihi kanalı bu yıl Van Büyükşehir Belediyesi kendi görev alanına girmemesine rağmen temizledi. Cüzi miktarda suyun bırakıldığı Şamran Kanalı’nın kaderine terk edilmesi ve eskisi gibi suyun akıtılmaması sonucunda Edremit Bahçeleri için de tehlike çanları çalmaya başladı.

Edremit Bahçelerinin yok edilmesi için her şey yapılıyor

Van’ın en büyük değerlerinden olan Edremit Bahçeleri, büyük bir turizm potansiyeline sahip olmasına rağmen bu potansiyeli artıya dönüştürerek gelir ve istihdam alanında değerlendirmek yerine ranta ve günü birlik politikalara kurban ediliyor. Kral Menua’nın kızı Tariria için yaptırdığı ve yaptırdığı yıllarda bile dillere destan olan Edremit Bahçelerinin sadece suyu kesilmedi, imara da açılarak adeta ipi çekildi. Özellikle kayyımlar döneminde ranta açılan Edremit Bahçeleri, halen de büyük bir tehdit ile karşı karşıya bulunmaktadır.

Tarihe tanıklık eden bin yıllık ağaçlar korunma altına alınmayı bekliyor

Edremit Bahçelerinde tarihe ve uygarlığa tanıklık eden bin yıllık ağaçlar Anıt Ağaç olarak ilan edilmeyi ve koruma altına alınmayı bekliyor. Yüzlerce çeşit ağacın barındırıldığı Edremit Bahçeleri, Van için büyük bir turizm ve istihdam potansiyeline sahip.

‘Edremit Bahçeleri için en büyük tehlike imara açılmasıdır’

Uzun yıllar Van’da gazetecilik yapan İbrahim İlhan, dedelerinden kalan ve tek başına yaşatmaya çalıştığı bahçeyi gözü gibi korumaya çalışıyor. İlhan, Edremit bahçelerinin mutlak surette koruma altına alınması ve sit alanı ilan edilmesi gerektiğini kaydederek, Edremit Bahçelerinin, Şamran Kanalı’ndan ayrı düşünülemeyeceğini söylüyor.

İlhan, “Edremit Bahçelerini var eden Şamran Kanalıdır. Şamran Kanalı bu gün sit alanı olarak ilan ediliyorsa, Edremit Bahçelerinin de aynı şekilde sit alanı olarak ilan edilmesi ve koruma altına alınması gerekiyor” ifadelerini kullanıyor.

‘Tarihi ağaçlar birbir kesilerek kereste olarak kullanıldı’

Hem kendi bahçelerinde hem de diğer bahçelerde binlerce yıllık ağaçların kesildiğine ve kereste olarak kullanıldığına dikkat çeken İlhan, “Kiraz ağaçları vardı, ceviz ağaçları vardı, başka ağaçlar da vardı. Birkaç kişinin el ele tutuşması sonucunda ancak çevresi sarılabilecek ağaçlar vardı. Biz o gün o ağaçları koruyamadık. Ancak halen de eski ve tarihe tanıklık eden ağaçlarımız var ve bizim bu ağaçlarımızı konuma altına almamız gerekiyor” şeklinde konuştu.

‘Bizim bahçemizde bin yıllık dut ağacı bulunuyor’

Kendi bahçelerinde bin yıllık dut ağacı bulunduğunu söyleyen Gazeteci İlhan, “Bu ağaç oldukça yaşlı. Bir ara geriye doğru devrilecekti. Bunu önlemek için arkasına duvar ördük, bunun sonucunda devrilmesini engelledik. Ancak koruma altına alınması ve yapılacak aşı çalışması ile de gençleştirilmesi gerekiyor. Bunun için anıt ağaç olarak ilan edilmesine ihtiyaç var. Ben bu gün koruyabiliyorum, ancak yarın koruma şansımız olmayabilir” dedi.

Edremit Bahçeleri büyük bir turizm potansiyeline sahip

Pandemi öncesinde turizm sektöründe deniz-kumsal-güneş üçlüsü revaçta iken, pandemi sonrasında kırsal ve doğa değer kazanmaya başladı. Bunun ile birlikte özellikle doğa, ağaçlar ve kırsal turistlerin ilgisini çekmeye başladı.

Bu çerçeveden bakacak olunursa, Edremit Bahçeleri özgünlüğü bozulmadan büyük bir turizm cennetine dönüştürülebilme olanağı taşıyor. Edremit bahçesinin huzur verici özelliği, içinde barındırdığı yüzlerce çeşit ağacı, çeşit çeşit kuş sesleri turistler için bulunamaz bir cennet niteliğindedir.

Kurumların gerekli desteği sunması ve gerekli projelendirmelerin yapılması ile birlikte hem iyi bir istihdam alanına dönüştürülme hem de Van ekonomisine ciddi katkı sunma potansiyeli taşıyor. Edremit Bahçelerinin turizme kazandırılması durumunda sadece ekonomiye katkı sunulmamış, bir istihdam aracına dönüştürülmemiş olunacak, tarihi değere sahip bahçeler de koruma altına alınmış olacak, yarınlara taşınması sağlanacaktır.

Edremit Bahçelerinden birbirinden güzel ve farklı nitelikte ağaçlar bulunmaktadır. Adeta cennet yeryüzündeki tasviri olan Edremit bahçelerine’teki ağaç çeşitliğine dikkat çeken Gazeteci İlhan, “Benim bildiğim sadece 35 çeşit elma ağacı bulunmaktadır. Bunun dışında da çok sayıda meyve ağacı bulunmakta” dedi. Bir de meyve ağaçlarının dışında kalan ağaçlar var. Velhasıl ağaç çeşitliliğimiz oldukça fazladır. Haliyle bahçelerimizde sadece renk cümbüşü bulunmuyor, çok farklı aromalar ve kokular da var. Bundan dolayı doğallığını korumak kaydıyla buradan müthiş bir turizm merkezi olma potansiyeline sahip” ifadelerini kullandıktan sonra, “Bizim gelecek nesillere kalıcı eserler bırakmamız gerekiyor. Nasıl ki biz dedelerimizden, atalarımızdan bu bahçeleri miras olarak aldıysak, bu mirası çocuklarımıza da bırakmamız gerekiyor” şeklinde konuşarak Edremit bahçelerinin dikkat çekti.

Serhat News