HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan ‘araç bağlama’ ile yediemin depolarında çürümeye bırakılmasını Meclis gündemine taşıdı. Orhan, Adalet Bakanı’na “Yediemin sisteminin kişilere, dava taraflarına ve kamuya verdiği zararı minimize edecek bir reform yapılmasını planlıyor musunuz?” diye sordu.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan, Türkiye’de yediemin uygulaması kapsamında yüz binlerce aracın yıllarca bekletilerek, çürütülerek, hurdaya dönüşmesini TBMM gündemine taşıdı. Orhan, Van’da da Gürpınar-Başkale yolu kenarında, Tuşba’da bekletilen ve hurdaya dönüştürülen araçların son durumunun bu şekilde olduğuna dikkat çekti.
‘Araçların çürümeye bırakılması kamu zararıdır’
Orhan, Türkiye’de kamu zararına yol açan ve “kötü idare örneği” olarak gösterilebilecek vakalardan birisinin de yediemin depo ve otoparklarında çürümeye ve hurdalaşmaya terk edilen araçların olduğunun altını çizdi. Orhan, “Çeşitli nedenlerle ‘araçların bağlanması’ veya ‘Araçların cezalandırılması’ olarak ifade edilen bu durumun çok ciddi ekonomik ve sosyal kayıplara yol açtığı bilinmelidir. Kamuoyuna yansıyan örneklerde 20 yıldan fazla yedieminde bekletilen araçların olduğu ve bu sistemin çok ciddi boyutlarda emek ve sermaye kaybına yol açtığı ifade edilmektedir. Kişilerin işlediği düşünülen suçlar nedeniyle araçların bağlanmasının mantıkla izahı mümkün değildir” dedi.
‘El konulan araçlar yediemin depolarına çekilmiştir’
Birçok ilde trafik, asayiş olayları, suç isnadı ve haciz yoluyla devlet tarafından el konulan araçların yediemin depolarına ve otoparklarına çekildiğine dikkat çeken Orhan, “Yasal işleyişin gecikmesi ve yargılama sürelerinin çok uzun olması depolarda/parklarda bekletme süresini uzatmaktadır. Süreler uzadıkça bekletme ve park maliyeti artan araçların, vergi yükü ile birlikte ederi, maliyetinin altına düşebilmektedir. Bu nedenle kanuni işlemler sonrası, araç sahipleri tarafından araçların teslim alınması gerekirken birçok araç alınmayarak çürümeye terk edilmektedir. Yıllarca süren uzun bekleyişten sonra kullanılamaz duruma gelen yüzlerce araç hem sahipleri için hem de kamu için ciddi bir yük haline dönebilmektedir” diye kaydetti.
‘Kriz nedeniyle ‘araç bağlama’ ile mağdur edilmektedir’
Ekonomik kriz nedeniyle artan haciz vakalarının sonucunda ‘yediemine düşen’ araçlarda artış yaşandığını ifade eden Orhan, birçok şehirde hurdaya dönen araçların yargı süreci tamamlanana kadar, araçların kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Orhan şunları kaydetti: “10 yıl buralarda bekletilen bir aracın diğer borçları ile birlikte muhafaza bedeli, emsal fiyatını aşmaktadır. Bu durum araç sahibi yurttaşların, ailelerinin ve genel olarak kamunun zarar gördüğü bir durumdur. ‘Araç Bağlama’ nedenlerinin bazen keyfi ve hukuk dışı olabildiği, herkes için zarara yol açan ‘araç bağlama’ yaptırımı yerine alternatiflerin bulunması gerektiği, kişinin işlediği suç nedeniyle aracın bağlanması durumunda bir ailenin bazen mağdur olduğu ifade edilmektedir. Bu durumun ilave sosyal risklere yol açtığı da bilinmelidir.”
Orhan, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın cevaplaması üzer şu soruları sordu:
* Türkiye’de yediemin depolarında bekletilen toplam araç sayısı kaçtır? Bu araçların türlerine göre (Motorsiklet, Otomobil, Kamyon, Traktör vb. )dağılımı nedir? Bu araçların “bağlanma gerekçeleri” nelerdir?
* Yıllara göre yediemin depolarında bekletilen araçların dağılımı nedir? Her yıl kaç araç depolarda ilave olmaktadır? Yediemin depolarında bekletilen araçların ortalama bekletme süresi nedir? 1 yıl ve daha fazla bekletilen araç sayısı kaçtır?
* Araçların 20 yıla varan sürelerle bekletildiği iddiası gerçek midir? Ekonomik ve teknik nedenlerle çok uzun sürelerle bekletilen bu araçların çürümemesi/hurdalaşmaması için alınan tedbirler nelerdir?
* 2022 yılı itibariyle Türkiye’de kaç tane yediemin deposu bulunmaktadır? Bunların illere göre dağılımı nedir? Bu depolardan kaç tanesi yönetmelikte belirtilen koşullara sahiptir?
* Yediemin lisansı olmadığı ve ilgili yönetmelikte belirtilen koşulları taşımadığı halde yedieminlik yapan kişi ve işletme sayısı kaçtır?
*Yediemin depolarının koşullarının iyileştirilerek buralarda bekletilen araçların ekonomik değerlerinin korunması amacıyla bir çalışma başlatacak mısınız?
* Yediemin depolarında bekletilen ve fiilen çalıştırılması engellenen araçların vergi borçlarının birikmesini durduran bir çalışma başlatacak mısınız?
* Yediemin sisteminin kişilere, dava taraflarına ve kamuya verdiği zararı minimize edecek bir reform yapılmasını planlıyor musunuz?
Serhat News
