Bir dernekten daha fazlası olan Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Derneği, Van’da yaşayan engelli bireyler için çok sayıda imkân sağlıyor. Derneğin üyelerinden Sevgi Tunç, “İş bulup çalışmak istiyorum ama kendime güvenmiyordum. Toplumun içerisine çıkmaya da çekiniyordum. Derneğe gelmeye başladıktan sonra özgüvenim arttı,” diyor.
Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Derneği kurulduğu 95 yılından beridir birçok engelli yurttaşın hayatını değiştirdi. 300 üyesi bulunan dernek, Türkiye’deki kırılgan gruplar içerisinde yer alan engelli yurttaşlar için spor kulübü olmanın çok daha ötesinde. Kurumların verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15’i engelli bireylerden oluşuyor. Bu veriye göre de dünyada 1 milyar engelli var. Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Derneği Başkanı Hanefi Baykara’nın bizimle paylaştığı rakamlara göre ise Van’da yaklaşık 100 bin engelli birey var.
Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Derneği, bundan 27 yıl önce engelli bireyler tarafından spor kulübü olarak kuruluyor. 2000’li yılların başında ise dernekleşiyor. Dernek üyelerinden Sevgi Tunç, dernekle tanışmadan önce evinden dışarıya çıkmayan engelli bir bireyken şimdi derneğe gelip kamu sınavı için kurs görüyor. Veli Kırmızı ise basketbolun dışında keman çalmayı da öğrenmeye başlamış. Derneğin faaliyetleri engellilerin yaşamlarını gözle görülür şekilde değiştirirken derneğin dışındaki hayat, onları ötekileştirmeye devam ediyor.
‘Bilgisayar, bağlama, müzik ve e-KPSS kursları da veriyoruz’
Dernek hem spor kulübü hem dernek olarak faaliyet gösteriyor. Sporun yanında kültürel faaliyetler de yürüten dernek hakkında Baykara, “Tiyatro gösterilerimiz, müzikal çalışmalarımız oluyordu. Şu anda bilgisayar, bağlama, müzik ve e-KPSS kursları vermeye başladık. Engelli bireyler, iş başvurusu yaptıkları zaman kendilerini dezavantajlı olarak görüyor, iş başvurularında bilgisayar sertifikası olması daha avantajlı oluyor onlar için. Dernek, Halk Eğitim Merkezi desteğiyle kurslara devam ediyor. Talep oluşturup, Halk Eğitim Merkezi’nden eğitmen başvurusu yaparak sınıfları açıyoruz. Bunun yanında sportif faaliyetlere de devam ediyoruz. Aynı zamanda engellilerin yasal haklarının korunması, düzeltilebilmesi için talepler, beklentiler doğrultusunda yetkili kurum ve kuruluşlarla görüşerek taleplerimizi iletiyoruz,” bilgilerini paylaştı.
‘Şehirdeki düzensiz inşaat yapıları gündelik hayatı zorlaştırıyor’
Engelli bireylerin gündelik hayatta yaşadıkları sıkıntıları Baykara, eskiye oranla biraz daha aşılabildiğini yorumluyor. Yerel yönetimlerin çalışmalarını ise yetersiz buluyor ancak Van’da engelli bireylerin ulaşım sorunlarının çözülmeye dönük olduğunu söylüyor. Şehirdeki düzensiz inşaat yapılarının engellilerin gündelik hayatlarını zorlaştırdığını da ekleyerek, “Görme engelliler için kaldırımlara yapılan şeritler düz yolda bile zikzaklar çizilerek yapılmış. Yerel yönetimler bu konuda çok eksik. Bu ilin en büyük sorunu yerel yönetimlerde yapılan çalışmalar. Yerel yönetimlerde engellilerin söz sahibi olmaması bu sorunların yıllarca devam etmesi demektir,” diyor.
‘Derneğe gelmeden önce kendimi eve kapatmıştım’
Sevgi Tunç derneğin üyelerinden biri. Dernekle tanışmadan önce eve kapanan, hayata küsen genç bir kadın. Daha önce tek başına evden dışarı dahi çıkamadığını söyleyen Tunç, dernekle tanışma sürecini anlatmaya devam ediyor: “Bilişim mezunuyum. İş bulup çalışmak istiyorum ama kendime güvenmiyordum. KPSS kursuna kayıt yaptırdım. Ders çalışmak istiyordum ama toplumun içerisine çıkmaya da çekiniyordum. Derneğe gelmeye başladıktan sonra özgüvenim arttı. Buraya gelip kursa katıldım çok da iyi hissettim, rahat hissettim. Burayı duyunca yalnız gelmeye karar verdim.”
‘Basket takımımızı 1. Lige çıkarmanın gururunu yaşadık’
Veli Kırmızı da derneğin üyelerinden. Basketbolcu olan Kırmızı, derneğin basketbol takımına antrenörlük yapıyor. Kırmızı’nın eşi de kendisi gibi bedensel engelli ve iki çocukları var. Fiziksel olarak sıkıntılar yaşasa da ailesi ve sporla olan ilgisinden dolayı mutlu. Sporun yanında dernekteki keman kursuna da katılıyor: “15 yıldır derneğin içindeyim. Hem sporla hem derneğimizle ilgileniyorum. Tiyatro çalışmalarına katıldım, oyunumuzu sergiledik büyük bir mutluluktu. Basket takımımızı 1. Lige çıkarmanın gururunu yaşadık. Bunlar iyi hissetmek için oldukça güçlü sebepler.”
‘Engelli olduğumuz için otobüslere bile bazen alınmıyoruz’
‘Van engelli bir birey için yeterli bir kent değil’ diyen Kırmızı, engelli bireylere diğer insanların saygı duymadıklarını söylüyor. Türkiye genelinde olduğu gibi Van’da da şehirlerin engelli bireyler unutularak inşa edildiğini belirtiyor. Diğer birçok engelli birey gibi resmî kurumlara giderken, sokakta gezerken çektiği sıkıntıları sıralıyor: “Kaldırımlarda engelli rampaları yok. Valiliğe gidiyoruz bir asansör yok devlet kurumlarının yüzde 60’ında asansör yok. Ayrıca ulaşımda sorun yaşıyoruz. Özel halk otobüsü dedikleri dolmuşlarla ilgili sorunlar yaşıyoruz. Engelli olduğumuz için ya almıyorlar ya da aldıklarında tartışıyorlar. Bu sorunun bir an önce çözülmesi gerekiyor. Ayrıca istihdam konusunda sorunlar yaşıyoruz. Devlet engelli bireylere ekonomik destek sağlıyor ama çok yetersiz. Her şey çok pahalı olunca geçim sorunu yaşıyoruz.”
(ro)
